Tíminn Sunnudagsblað - 26.05.1963, Blaðsíða 13

Hringsdalur viS ArnarfjSrð.
kirkjubækurnar samt, og ekki fara
þær með fleipur.
Ein,ar tók því ljúfmannlega að
miðla mér einhverjum fróðleik um
Ketildali.
— Hreppurinn er merkilegur af því
að þar hafa gerzt merkir atburðir,
sem talsverð áhrif hafa haft á atvinnu
líf landsmanna. Einar Gíslason, föður-
bróðir minn, byrjaði þjóðhátíðarárið
1874 fyrstur manna hér á landi á
því, að veiða smokkfisk til beitu, og
það breiddist ákaflega fljótt út um
Arnarfjörð og nálæga firði. Hann
smíðaði fyrsta öngulinn eftir sínu
hyggjuviti og dró á hann nokkuð af
smokkfiski, en svo fékk hann upp-
drátt af frönskum öngli frá Jóni Th.
Joihnsen, frænda sínum á Suðureyri
við Tálknafjörð og smíðaði öngla eftir
teikningunni. En svo var það einu
sinni, að gestur kom til Einars í
Hringsdal. Það var Kristján Hjaltason
frá Súðavík, en hann hafði verið
suður á Rauðasandi að grafa í dysjar.
Hann vildi fá flutning yfir fjörðinn,
en Einar var þá nýkominn af sjó og
hafði aflað mikið á smokkfiskinn,
sem hann var þá farinn að beita, og
sagði, að það væri nú bágt með það
núna. Það væri mikið til að gera að.
En hann bauðst til að flytja hann
yfir fjörðinn daginn eftir, og bauð
Kristjáni að hann skyldi vinna með
þeim um kvöldið, en fá smokköngul
hjá sér um leið og hann færi. Kristján
þáði þetta og gekk í aðgerðina, og
þar gekk undan honum, því hann
var fljótur að kljúfa hausana. Þetta
var Bolvíkingur, sonur Hjalta, sem
þar var oddviti og mikilhæfur maður.
Daginn eftir lætur Einar svo ferja
Kristján yfir á norðurströnd, en um
morguninn áður en lagt var af stað,
færir Einar honum öngul. Kristján
reynir svo öngulinn í Djúpinu, og þar
var nógur smokkur. Þeir höfðu nóg að
gera um haustið, smiðirnir á ísafirði,
Helgi sálugi Sigurgeirsson og Teitur
sálugi Jónsson, að smíða öngla fyrir
Djúpmenn.
En nú er veriö að segja, að Kristján
hafi verið fyrsti íslendingurinn til að
draga smokk úr sjó, og því hefur Jó-
hann kennari Hjaltason haldið fram
á prenti. En það er ekki rétt, því
að Kristján fékk öngulinn hjá Einari,
sem var búinn að veiða á hann áður.
Það var ekki nema sjálfsagt af Djúp
mönnum að votta Kristjáni þakklæti
sitt fyrir að koma fyrstur með þenn
an happagrip, smokköngulinn, að
Djúpi, með því að sæma hann verð-
launagrip, eins og þeir gerðu, en
því má heldur ekki gleyma, að Einar
bauð Kristjáni að smíða fyrir hann
öngulinn og hvatti hann til að láta
það ekki liggja í láginni, að hann
hefði fengið þennan öngul. Einar fékk
hins vegar engan verðlaunagrip. En
séra Magnús Þorsteinsson frá Húsa-
felli, er jarðsöng Einar sáluga, ritaði
(Ljósm.: Páll Jónsson).
við nafn hans í kirkjubókina: „Sérstak
ur dugnaðar- og framfaramaður og
hvers manns hugljúfi". Þessi orð eru
flestum verðlaunagripum dýrmætari
vegna þess, að þau eru sönn.
— Það var líka Einar föðurbróðir
minn í Hringsdal, sem smíðaði fyrsta
kúfiskplóginn í Arnarfirði. Það var
haustið 1889. Ég man vel eftir þessu,
því að ég stóð oft í smiðjunni hjá
Einari sáluga, meðan hann var að
smíða plóginn, en ekki veit ég, hvort
hann hafði nokkra fyrirmynd. Enga
fyrirmyndina sá ég að minnsta kosti.
Og ég man líka vel eftir því, þegar
fyrsta dragan var tekin á Hringdals-
sandi. Þá var ekki búið að setja upp
neitt spil, — það kom ekki fyrr en
nokkrum dögum seinna, þegar séð
var, að þarna var eitthvað að hafa,
— og því var dregið með handafli
einu. Það var notaður legustrengur-
inn af Suðra gamla, og það hafa verið
eitthvað milli tuttugu og þrjátíu
manns, sem tóku þátt í drættinum.
Ég man vel eftir því, að Guðmundur
Bjarnason, faðir Ragnars bónda í
Lokinhömrum, sem nú er nýdáinn,
kom á strenginn. Hann var þá vinnu-
maður hjá okkur, og ég man sérstak-
lega eftir því, að hann var með mó-
rauða vettlinga. Svona geta smáatriði
setið í manni.
f þessari fyrstu drögu fengust 15
skeljar. Þá var spilið sett upp, svo
að ekki þurfti að draga aftur á hand-
■
T f M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
469