Tíminn Sunnudagsblað - 18.08.1963, Blaðsíða 19

Bœgilega gðm'il til a<í verða gild á
ný, verða sölugild.
Við, sern mest metunn dagsgildi
peninga og vegnm tiinann í krónum, -
œttum aö gela skiUÖ, aí jafnve! Ör-
landsvefarinn hafi aurilazt tf útsölu-
gildinu, auglýsingagildinu og slegið
þeirri abstraktion tvist og bast inu í
vefi sína, sem er í raun sjálfri henni
fjarlœg, ókunn, því að þróunart.ima,
aðlögunarlengd þarí lil samtvinnunar
innri sjónar við ytri formteeytingar.
Hið óhlutlæga form gæti án efa
hæft skapgerð Hönnu Ryggen, en
hún á algert eftir að samræma það
myndstíl sínuro. Sem stendnr bénar
myndleysan secn lokafleyta hálfsagðra
hugsana og tilfínninga i myndvefjun-
um, tengir sagnaþætti og minnir að
jöfnu á glámskyggnisýnlr úr þjóðsög-
um, sundurlausa Wta tir enduríöku-
mynztrum gamatla voða norrtenua og
nálgast myndrof nútímalistvefja
franskra, þar sein atvinnuvefarar
vinna í erfiðri leikni óhlutlæga skart-
uppdrætti kunnustu málara dagsins
og langlærðir leggja snman við Iang-
lærða að sköpun listarinnar vegna
listarinnar.
Arfur Austurlanda situr enn í
þeirri veftækni er flæmska fjölskyld-
an Gobelin flutti á sextándu öldinni til
Frakiklands, en . Örlandsvefarinn er
ekki hrifinn af þeim samanburði, því
að þó að hún sjálf hafi tröllatrú á
gildi vefka sinna, hefur hún fullt yf-
irlit um eigin sérstöðu, er jafnvel
móðguð:
„Allt vefdraslið mitt er alnorskt.
Einhver kvað teppin mín vera orient-
ölsk. Pað var verið að segja mér þessa
kurteisi — værirðu lyktnæmur, finnd
irðu kannske þefinn frá Rússlandi
staddur á Skáni? Ullin í teppunum
mínum er ullin af norsku kindunum
okkar, ég hef kembt hvern lagð,
spunnið hverja lyppu, litað hverja
hespu úr norskum jurtum, það er
grasagarður Örlands, sem lifir í tepp-
unum minum, laufin, blómin, runnar,
rætur og mosar, vaxið í norskri mold
og norska sóUn hefur blámað koppa-
blámann minn 200% norskan“.
Hanna Ryggen er Svíi, fædd á
Skáni, dóttir þvottakonu og sjó-
manns, er kennari og málari að
menntun. Þetta er hið fertugasta árið
hún býr á Örlandinu. Hún hefur aldr-
ei neitt lært til tóvinnu, spuna, vefn-
aðar né jurtalitunar af öðrum en
sjálfri sér og því ólærða alþýðufólki
norsku, er enn átti erfðina þá að nýta
ull í fat.
Sé horft um öxl inn í liðna tíð
fyrstu búskaparára vefarans á Örland-
inu, sem renndi hún sjálf hug til
þeirra daga, þá hún kemur þar ung
og sezt að á ættleifð hónda síns,
ókunnug, ætlar hún sem aðrir að vefa
nytjadót í búið sitt, það secn hverri
búandko.il.1 þykir hæfa a5 'iafa inman
dyra tii hugnaðar.
En þ?r varð framhaJdið á. Það er
smáskrítið að beyra Hönnu Ryggen
sjálía segja frá fyrsta bjásiri sínu
og baxi við ullina, við jurlaUtunir.a,
við vefnaðinn, grunnl ei á illskeytni
í eigin garð, skopið næi'tækt efttr á,
eins og í ellinni sárni henn; iign
hvernig vinnuergið lék har.a unga.
lagði nótt við dag án miskunnar, tið-
in aldrei næg. Orkuafgangurinn frá
búverkaumstangi hinna unaðs'egu
miðvikudaga hversdagsleikans varð að
glappaskotum, hittnum á sitm hátt. en
seinleg er sú reynsia. Tiu ára tilraun-
ir urðu að furðuiegum myndavefjiui-.
í höndum hennar. fnimstæðum, sterk-
um, einlægum, og yrkisefnin þá gxf-tt
í nálægðina, þau eru í kringum hana
á Örlandinu, eyjan er heiinurinn,
veðráttan, flóran, árstíðirnar eru eitt
ir.eS félkimi og dýrunuac. í evw-'kja-
lífí úthjarans.
Uía»i eir,n ir.yr;dveím', e*ío kliyv1-
ur var niOui- úr stót.suir. mRðao v.¥
vorum sð iirida Alþíi giíháf.ðv-.s og
hún kailar „T!an<r cv gaimí.u vaoe"’,
þar er gríiuð .miptt og áu.eiUv e'nn-.g.
í Öðruni myjMÍVfef írá þessu ivrsta
tímabili keniiir hiur. margsýn:. so.vmÍK-
frásagnacnáti glöggt fram, þessi vltn*
leiðsla í sanáatriðum rakin, eVa
margra sjónarhóla útskýring, sem
verður svo einkennandi síðar. Vefur-
inn heitir „Skotta":
Einkennileg manneskja kemur í
heimsókn frá landi. Hún sést nálgast
frá lendingunni, komin nær íjárhiis-
unum, komin heim á hlað og svo kem-
ur skapbrigðalýsingin í næi-venmrii,
kynningin. Sama „Skottan“ er á ftett
vefsins síendurtekin i tóðréttri röðun,
er sýnd í fjölbreyttum útgáfum og
gervum í ýktucn líklngum, lengst
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÓ
667