Tíminn Sunnudagsblað - 15.09.1963, Blaðsíða 7

Hörgsland á Síðu.
sá vondi djöfull svikið hann, að
koma honum til að ljúga slíku upp
á séra Illuga“. Margt fleira hafði
Illugi fram að færa sakleysi sínu
til stuðnings, og var honum nú
dæmdur tylftareiður. En nú sá þess
merki að grimmd hleypidómanna
og almenningsálitsins var komin í
gang. Nú fékk Illugi enga eiðamenn
úr Skaftafellsþíngi; þeir sem áður
lofuðu honum stuðningi sínum
brugðust honum að þessu sinni, svo
dómum varð ekki fullnægt. Á al-
þingi um sumarið gekk tólf presta
dómur Odds biskups um málið og
var séra Illugi dæmdur frá prests-
embætti, meðan hann lyki ekki
fullnaðareiði. Höfuðsmaður ákvað
þó að Illugi skyldi sýkn ef hann
fengi sér ráðvanda menn í Skafta-
fellsþingi til að vinna eið með sér
fyrir 8. september um haustið; ella
skyldi fullnaðardómur ganga í mál
inu á næsta alþíngi. Þetta fór á
sömu leið: Allir höfðu snúið baki
við séra Illuga; ýmist vildu menn
ekki eða þorðu ekki að styðja mál-
stað hans. Illugi tók þá það ráð að
ríða norður til Presthóla til föður
síns og bróður. Þar á æskustöðvum
sínum fékk hann nokkra eiðamenn,
og sönnuðu þeir eið með honum á
Presthólaþingi. Eiður þessi var þó
ekki tekinn gildur, þar eð hann
fékk ekki eiðamenn úr því héraði
er tilskilið var.
Eins og fyrr er sagt, var Magnús
Pétursson eirni þeirra er brugðust
Illuga í málum hans, og ekki er
ósennilegt að Illugi hafi litið á
hann sem fulltrúa þeirra prest-
anna. Þar við bættist að nú þegar
Illugi hafði misst prestsembættið
var séra Magnúsi veitt Kálfafell;
skyldi hann taka við því af séra
Illuga vorið 1630, og fara þá að
skýrast sögurnar um útburð séra
Illuga frá Kálfafelli. Munu hafa
orðið róstur við úttektina, því séra
Magnús stefndi Illuga til alþingis
um sumarið.
Þegar mál Illuga var nú tekið
fyrir á alþingi afsakaði Illugi sig
með því að þeir sem nálægastir hon
um væru í Skaftafellssýslu væru
annaðhv.ort óvildarmenn hans eða
þá menn mægðir þeim eða skyldir.
Lögmennirnir dæmdu þá að þeir
sem áður hefðu lofað Illuga sönn-
unareiði og aðrir sem nefndir hefðu
verið honum til eiðvættis þar
eystra, væru skyldir að sverja hvort
þeir teldu eið Illuga særan eða ósær
an; sverji þeir honum eiðinn ó-
særan skyldi Illugi rétttækur und-
ir kóngsins lás.
Kom þá til skjalanna Oddur
biskup. Neitaði hann að samþykkja
þennan dóm, þar sem menn er fyrr
höfðu lofað Illuga stuðningi voru
nú allt að þvi skyldaðir til að sverja
hann dauðasekan. Var nú tekið fyr
(Ljósmynd: Páll Jónsson).
ir mál þeirra Magnúsar prests, og
var Illugi dæmdur til að standa
séra Magnúsi skil á öllu því er
hann hefði fyrrum tekið við með
staðnum. Fór fram ný afhendíng
í staðnum í ágúst um sumarið.
Kona Illuga, Sigríður Þormóðs-
dóttir, hafði látizt 1623. Var Illugi
nú kominn í hrakníng með börn
þeirra, félaus og vinalaus.
Á alþingi 1631 kom Illugi til al-
þíngis, en máli hans var þá í eingu
sinnt. Menn voru svo önnum kafn-
ir að kjósa nýjan biskup og nýjan
lögmann.
Á alþingi 1632 var ekkert gert út
um málið. En fyrir tilstilli höfuðs-
manns stefndi Gísli biskup Oddsson
Skaftafellssýsluprestunum fyrir
dóm lögmanns og biskups, þar eð
þeir hefðu í eingu sinnt lögmanns-
dóminum 1630. Var sá réttur hald-
inn um haustið í Laxárholti í Eystri
hrepp. Komu þar þrír prestanna:
Magnús Pétursson, Sveinn Bjarna-
son og Þorleifur Magnússon; svo
og Gísli biskup, Árni lögmaður bróð
ir hans og nokkrir prestar úr Árnes
sýslu; og Illugi sjálfur. Illugi baðst
nú leiðréttíngar á máli sínu svo
hraklegt sem það væri orðið og var
nú lesið upp fyrir viðstöddum að
prestarnir hefðu lofað því fyrrum
að sanna ósekjueið með Illuga.
Prestarnir játuðu þá, að svo hefði
verið í fyrstu, en skoðun þeirra á
T f M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
751