Tíminn Sunnudagsblað - 16.08.1964, Blaðsíða 7

hann hafði veður af hlaupinu. Sneri
hann þá við í skyndi og hljóp sem
fætur toguðu til brúarinnar. Samt
varð hann svo seinn fyrir, að hlaup-
ið hafði fyllt gljúfrið, er hann kom
að brúnni, og skullu bylgjurnar yfir
hana gegnum handriðið. En ekki var
annars úrkostar en hlaupa á brúna,
og tókst honum að brjótast yfir með
því að halda sér í handriðið, þó að
þungur straumur væri á henni. En
í somu andrá og hann var kominn
yfir brúna, sópaði flóðið burt þeim
hluta hennar, er nær honum var, og
þegar honum varð litið til baka, sá
hann, að vatnsflaumurinn ruddist
yfir götu þá, er hann hafði hlaupið
handan árinnar fyrir örskammri
stundu. Á Söndum í Meðallandi stóð
líka tæpt.Bærinn stóð á hólrna i Kúða
fljóti, og tók fólkið það til bragðs að
flýja. En þegar það var nýsloppið
austur yfír, valt flóðið þar fram.
Loks voru tveir menn frá Ásum í
Skaftártungu á leið til Víkur. Þeir
fóru vanleið yfir Múlakvísl, án þess
að vera nokkurs áskynja, en nokkr-
um mínútum síðar ruddist hlaupið
þar fram.
Þannig gérasl tíðindi, pegar Katla
vaknar af löngum dvala, og ekki er
mér grunlaust um, að sumum að-
komumönnum, sem yfir sandinn fara
verði hugsað til hennar með nokkr-
um hrolli, nú þegar mörgum finnst,
að talið hennar muni senn komið.
En vonandi kemur hún mönnum
ekki að óvörum, þótt hún bregði
blundi, sem raunar er alls ekki víst,
að hún geri að sinni. Nú er um hana
setrð og yfir henni vakað með tækj-
um, sem skrá hverja hræringu —
nema þegar þau bila.
III.
Það eru mikil umskipti að koma
af svörtum sandi og gráu hrauni upp
í Skaftártungu, þar sem kjarrið vefst
um víðlendar brekkur og bunguvaxn
ar kinnar og allt er svo frítt og mjúk-
látt. Kjarrið er að sönnu ekki mik-
ils vaxtar og ber glöggt með sér, hve
það hefur verið þrautbeitt öldum
saman. En það skýlir gróðri og jarð-
vegi, þar sem þess nýtur við.. og gef
ur sveitinni hlýjan svip.
Skaftártunga er vafalaust kosta-
sveit, og á nítjándu öld voru reist
þar nýbýli á ýmsum stöðum, sem
óraleiðir inni á afrétti. Þá byggði
Gísli búmann, allkunnur maður á
sínni tíð, nýbýli í Tóftahring, firna-
leiðir frá mannabyggðum, og lét
ekki vetrarríkið ægja sér, og þó að
hann staðfestist þar ekki til lang-
frama, þá fór því fjarri, að landnáms-
hugur hans hefði dvínað.- Hann reísti
síðan nýbýli í hraunkarga á Selvogs-
heíði. og þegar hann fiuttist þaðan,
kom hann enn upp nýbýli, Gísla-
stöðum undir ITestfjalIi. En þar hafði
hann loks fundið þann stað, er hann
undi á til æviloka.
Annar nýbýlingur í Skaftártungu
á nítjándu öld var Vigfús geysir.
Hann bjó í Engidal við Tungufljót.
Vigfús mun þó ekki hafa verið sér-
lega vel til búskapar fallinn og var
löngum á faralds fæti. í einni af ferð-
um sínum mætti hann draugi á Mýr-
dalssandi, og frá því ævintýri sagð-
ist honum á þessa leið:
,,Eg var á ferð á Mýrdalssandi, og
mætti eg draugi. Það var kvendraug-
ur, og réðumst eg á hann, og svo
fellda eg hann. Þá sagði draugurinn:
„Neyttu fallsins, karlmaður.“ — Og
svo gerða eg svo,“ bætti Vigfús við.
Vigfús geysir varð úti í Hunku
bakkaheiði á Síðu í hörkubyl föstu-
daginn fyrstaii í góu árið 1869. Son-
ur hans hét Árni. Hann bjó á Her-
vararstöðum, heiðarkoti í landi Holts
á Síðu. Hann hafði þann hátt á, að
hann kveikti aldrei ljós í koti sínu,
heldur sat vetrarlangt í myrkri,
stundum einn síns liðs og stundum
með einni kerlingu. Tilsvör hans
sum voru í minnum höfð, því að
hann var kringinn og meinlegur í
orðum. Eitt sinn á innumannsárum
hans í Tungum var hann sendur i
ver út í Mýrdal. Fór hann að heiman
á miðvikudegi og komst að Hííð og
sat þar veðurtepptur nokkra daga.
Mataðist hann á fimmtudag og föstu-
dag eins og aðrír menn, og bar ekki
nýrra við, fyrr en honum var færður
nónverður á laugardaginn. Þá snerti
hann ekki matinn, og mun það hafa
borið til, að honum þótti ekki mik-
ils vert um veitingarnar. Þegar hann
var spurður. hverju það sætti, að
hann mataðist ekki, svaraði hann:
„Ég át á miðvikudaginn."
í Tungunni bjó einnig á nítjándu
öld Steinn Bjarnason, að því leytí
ekki alls ósvipaður Bjarna á Leiti í
Manni og konu, að honum voru
mjög munntamar tilvitnanir í ritn-
inguna. En ekki hefði honum hent-
áð vera slíkur matmaður sem
Bjarni var, því að stundum var
þröngt í búi hjá honum, en haíði á (
hinn bóginn ekki geð í sér til þess
að bera sig upp eða þiggja gjafir.
Einu sinni bjó á móti Steini í Borg-
arfelli í Skaftártungu gildur bóndi,
er Bjarni hét Oddsson. Það var á
áliðnum vetri, að hann grunaði, að
þrotið myndi kornmeti hjá Steini og
bauð honum því graut í aski inni á
palli hjá sér. En Steinn þekktist ekki
boðið, heldur svaraði með steigur-
læti:
„Það er ekki betri grauturinn þinn
en grauturinn minn.“
Þeir Tungubændur, sem hér hefur
verið vikið að, eru að sjálfsögðu á
engan hátt dæmigerðir fulltrúar
bændánna þar, er margir voru grón-
ir í sessi og hinir mestu forsjármenn
og sumir stórir í sniðum. Oddur
Oddsson, ríkisbóndi í Mörtungu, tók
jafnan sextíu potta brennivíns á
lestunum og vænan bagga af skon-
roki, og voru þá kaupstaðarferðir úr
Skaftártungu meira en stekkjarveg-
Framhaid á 766. sí3u.
Hér heita Laufskálavörður. En laufskálarnir eru lönou horfnir on vörðukrílin
standá á- nöktu holti. Ljósmynd: J.H.
T I M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
751