Tíminn Sunnudagsblað - 06.09.1964, Blaðsíða 16

sem kölluð voru. Þá eru þó að vísu
undanþegnir dómkirkjuprestar í
Skálholti og á Hólum, sem mjög oft
voru.til biskups kjörnir. Hafa bæði
miklir lærdómsmenn og fjárafla-
menn setið Staðarstað, og einu sinni
var sú ráðagerð uppi að reisa þar
stjörnuturn og veita brauðið manni,
sem jafnframt annaðist stjörnuskoð-
un, Eyjólfi Johnsoníusi. En hann
andaðist, áður en það yrði, og þess
vegna var stjörnuturnínn aldrei reist
ur þar vestra.
Einn sá biskup, sem mönnum er
enn í minni fyrir nálægðar sakir,
Pétur Pétursson, var um skeið prest-
ur á Staðarstað. Ekki er að efa, að
hann hefur notið mikillar virðingar
í-sókrrtim sínum. Hann var mikill
lærdómsmaður, góður kennímaður og
frábær búmaður. Spillti það ekki
áliti hans meðal bændanna, að hann
var rammur að afli og hafði tekið
upp hellu eina mikla, er lengi var
fyrir bæjardyrum á Staðarstað og
talin fimmtíu fjórðungar að þyngd.
Hann átti líka tíkina Köru, sem Jón-
as skáld Hallgrímsson hafði komið
með frá útlöndum og skilið eftir á
Staðarstað, og Ijósan hest, sem Snjó-
tittlingur hét og var frægasti hestur
VI.
Ekki hefur verið farið langt út í
Staðarsveit, er vegurinn liggur snið-
hallt niður sveitina. Þegar komið er
nokkuð niður brautina, eru tvö íbúð-
arhús við sama hlað nokkurn spöl
frá þjóðveginum. Þarna er meiri
gestanauð en á öðrum bæjum í Stað-
arsveit. Þessi bær heitir Ölkelda, og
þangað er sífelldur straumur ferða-
manna, er langar til þess að bragða
ölkelduvatn. Mér er tjáð, að það séu
fáir sumardagar, að ekki komi þang-
að heim ein bifreið eða fleiri, enda
hefur heimilið orðið sér úti um sér-
staka gestabók tll þess að láta þá
skrá í nöfn sín, er vitja ölkeldunnar.
Ölkeldan er skammt frá bæjarhús-
um og ekki vegleg að sjá. Þetta er
ekki annað en' lítið auga, sem sleginn
hefur verið utan um stokkur og sett
lok yfir, og seytlar bar lítið eitt af
vatni upp úr leirbornum jarðvegi,
sem litaztr hefur rauður. Dálítil hola
hefur verið grafin. svo að unnt sé
að ná vatninu, án þess að það
óhreinkíst. En þó að járnlá sýnist
ofan á því, er það gott á bragðið
og harla líkt sódavatni, og mun fólk
á Ölkeldu drekka það með mat að
jafnaði. Það gæti ég líka hugsað mér
að gera. En ekki skal ég fullyrða
neitt um það, hvort bað „styrkir sin-
arnar,“ eða gerir „líkamssaftirnar
þunnar," enda drakk ég ekki nema
eitt glas. Seinna reyndi ég að verða
mér sjálfur úti um ölkelduvatn við
tóftarbrot í hlíðinni yzt í sveitinni.
En þar hagaði svo til, að ég gat
engu vatni náð, sem drekkandi var,
þótt ég fyndi kelduna, sem er harla
vatnslítíl.
Ekki er langt frá Ölkeldu niður
á Ölduhrýgg — melhrygg þann,
sem liggur með sjó fram allar götur
út undir Búðaós. Staðarstaður, sem
áður fyrr var oft nefndur Staður á
Ölduhrygg, er skammt ofan við hann,
innan til við miðja sveit. Staðarstað-
ur var lengi eitt eftirsóttasta brauð;
landsins. Það segir sína sögu, að fleiri
biskupar hafa einhvern tíma þjón-
að Staðarstað en nokkru öðru presta-
kalli, að undanskildum Odda og
Reykjavík eða Seltjarnarnesþingum,
og beztur á Vesturlandi um sína
daga. Hann var hlaupstyggur, svo að
sjaldnast náðist hann í haga^ nema
séra Pétur kæmi sjálfur til. Á vetr-
um kom aldrei svo vont veður, að
prestur færi ekki tvisvar á dag i
hesthúsið til að hjala við hann. En
það reyndi líka á Snjótittling, þegar
mikið lá við. Einu sinni fór séra
Pétur á honum og öðrum hesti úr
Reykjavik klukkan átta að morgni
og kom í hlað á Staðarstað klukkan
sex næsta morgun.
Á Staðarstaðarárum séra Péturs
sýktíst hin unga kona hans, Anna
Sigríður Aradóttir frá Flugumýri.
Elnaði henni sóttin, og á uppstign-
ingardag 1839 andaðist hún. Hún var
mjög fríð kona, bjarthærð og hárprúð
„kímin máski nóg, aðsjál op skraut-
gjöm,“ sögðu sumir, „en manni sín-
um svo eftirlát og ástúðleg eiglnkona,
að annálsvert væri.“ Útför hennar
fór fram með fáheyrðri viðhofn. „Við
Staðarstaðarhjú kveðjum þig þá,
blessaða húsmóðir, Anna Sigríður /
Aradóttir — við kyssum nábleikar
varir þínar vörmum kærleikskossi,“
var sagt, þegar kistan var hafin úr
stofu. Prestur hafði látið búa líkið
svo til moldar, að það hvíldi á svæfl-
um úr hreinsuðum æðardúni, og á
leiði hennar reisti hann minnisvarða,
Vestur um Snæfellsnes II
832
T f M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ