Tíminn Sunnudagsblað - 06.09.1964, Blaðsíða 22

SKJALDBOKUR A SANDEYRUM
Rangæsk ferí&kona.
Austur í Rangárþingi var fram
eftir 19. öld kona sú, er nefnd
var Þorbjörg reiðmann, lítil vexti
og hnellin og dökk á brún og brá,
og var viðurnefni hennar af því
dregið, að hún gyrti sig í brók
og reið um sveitir í hnakk. Varð
hún kunn af þessu, því að hún
fór víða, flutti bréf og böggla og
átti mörg erindi að reka.
Þorbjörg reiðmann lagði meðal
annars leið sína til Reykjavíkur.
Þegar hún kom úr Reykjavíkur-
ferðum sínum, hafði hún iðulega
meðferðis kartöflur, er henni
höfðu gefizt. Þá voru kartöflur
ekki ræktaðar á hverjum bæ á
Suðurlandi, og var það siður Þor-
bjargar, að hún gaf húsfreyjum,
er hún sótti heim og bar góðan
þokka til, fáeinar kartöflur fyrir
beina þann, sem henni var unn-
inn. Það er í frásögnum, að mið-
bik sjöunda tugs aldarinnar kom
hún að Eystri-Garðsauka til Kat-
rínar ísleifsdóttur og gaf henni
þrjár eða fjórar kartöflur. Voru
það hinar fyrstu kartöflur, sem
Katrín eignaðist og vísir að garð-
yrkju hennar.
(Heimild: Ársrit Hins íslenzka
garðyrkju félags 1929).
'Framhald af 824. síðu.
fætur, hljóp enn fjörutíu metra,
þrýsti báðum höndum að kvið sér og
sneri sér að mér.
„Pabbi, hvers vegna gerðirðu
þetta“?
Hann féll aftur, og ósjálfráðir
kippir fóru um fætur hans.
Ég hljóp til hans og laut að hon-
um, en augun ranghvolfdust í höfði
hans, og á vörunum var blóðfroða.
Ég hélt, að hann væri í andarslitrun-
um, en skyndilega reis hann upp á
hnén, þreifaði eftir iiönd minni og
sagði:
„PabbCég á Konu og barn . . .“
Höfuðið féll út á öxlina, og hann
hné til jarðar. Hann brýsti sárinu
saman með fingrunum, en það var
el.'ii til neins. Blóðið spýttist út á
milli fingranna . . Hann tók að
stynja og hósta, hallaði sér á bakið
og starði hörkulega á mig. En tung-
an var þegar tekin- að stirðna . . .
Hann reyndi að segja eitthvað, en
gat aðeins sagt „pa . . . pa . . . pabb
. . . i.“ Tárin streymdu úr augum
mér, og ég sagði við hann:
„Kæri ívan, taktu við kórónu písl-
arvættisins í minn stað. Þú átt konu
Og barn, en ég hef sjö munna að
seðja. Kósakkarnir hefðu drepið mig,
hefði ég látið þig komast undan, og
börnin mín lent á vergangi . . .“
Hann lá enn nokkra stund og hélt
Framhald af 827. síSu.
ur. Hún gengur um á meðal skjald-
baknanna, sem liggja og sóla sig, og
sýnir þeim, hvaða staðir eru bezt
fallnir til sólbaðsins. Skjaldbökufrú-
in er hávaxin, grönn, dökkhærð og
fögur kona í hvítum klæðum. Hún er
í stuttu máli verndarvættur skjald-
bakanna, en hún þolir ekki aðrar
konur í návist sinni, og ef kona stíg-
ur á land á yfirráðasvæði hennar,
fer hún burt þaðan með skjaldbök-
urnar. Auk þess refsar hún öllum,
sem dirfast að koma á ströndina,
meðan hún sjálf er þar á gangi.
Fjölmargir Indíánar eru sannfærðir
upi, að þeir hafi séð skjaldböku-
frúna með eigin augum, og trúin á
hana veitir skjaldbökunum áreiðan-
lega meiri vernd en nokkur bönn
eða fyrirmæli stjórnarvaldanna gætu
orðið.
f fylgd með skjaldbökunum er auk
þess Blístrarinn. Hann er risastór
karlskjaldbaka, sem kemur í byrjun
varptímans og leiðbeinir skjaldbök-
unum méð blístri sínu, hvar hentug-
ast sé til hreiðurgerðar. Blístrarínn
getur séð, hversu dimmt sem er, og
hann getur blístrað þannig, að menn
í hönd mina, en gaf "íðan upp önd-
ina. Ég færði hann úr frakka og stíg-
vélum, breiddí dulu yfir andlit hans
og fór síðan aftur til þorpsins.
Jæja, nú skalt þú dæma, maður
minn. Ég hef þjáðst svo vegna barna
minna, að hár mitt er orðið grátt.
Ég strita, til þess að þau hafi í sig,
og fæ aldrei stundarfrið, hvorki á
nótt né degi, en þau . . . Natasja,
dóttir mín, segir til dæmis:
„Okkur finnst ógeðfellt að sitja til
borðs með þér, pabbi“.
Hvernig á ég að geta afborið
þetta?“
Mikisjar ferjumaður laut höfði og
horfði, á mig hvössu og alvarlegu
augnaráði, að baki hans sást dauf
morgunskíma á himni. Kvak and-
anna í dökku víðíþykkninu k hægri
árbakkanum var rofið af hryssíngs-
legu og syfjulegi hrópi:
„Mi . . . ki . . . sjar!-Skratt . . . inn
þinn! Komdu með bátinn yfir um!“
H.H.J. þýddi.
jww ........... I,— n.I- I,
Lausn
31» krossgátu
lieyri ekki til hans, þótt skjaldbök-
urnar hlýðnist kalli hans. Sé hann á
ferli, varar hann skjaldbökurnar við
öllum hættum, þar á meðal veiði-
mönnum. Þess vegna hafa skjald
bökuveiðarar einatt lagt á það kapp
að byrja á að veíða Blístrarann, en
hins vegar fara engar sögur af, að
neinum hafi tekizt það.
Orinoco-skjaldbakan á sér þannig
bandamenn og hollvættir í baráttu
sinni gegn ásælni mannanna. Hún
er þannig á bekk með flestum veiði-
dýrum þeirra þjóða, sem að mestu
leyti eru veiðunum háðár, en alsiða
er, að þau eigi sér ráðendur eða
verndara, sem beri hag þeirra fyrir
brjósti. Og þessi verndarar hafa áreið
anlega víða átt þátt í að bjarga skjól
stæðingum sínum frá tortímingu, og
ef til vill á Orinoco-skjaldbakan til-
veru sína Skjaldbökufrúnní og Blístr
anum að þakka.
Tveir dagar —
Framhald af 819. síðu.
Vér getum látið oss til hugar koma,
að þetta kveld hafi Kolbeinn horfið
aftur til kirkju sinnar, og þar flyt-
ur hann bæn tíl Krists. Kolbeinn
hefur ögrað biskupi, en nú getur
hann kallað sjálfan sig þræl drott-
ins. Hann hefur ekkí skap til að lúta
hinum óþjála biskupi Hólastaðar, en
þeim mun betra á hann með að sýna
guði sínum fullkomna undirgefni.
Með óhlýðni sinni við yfirvöld kirkju
hefur Kolbeinn syndgað, en það er
með heíðríkum huga, að hann færir
guði sínum játningar og bænir á
dimmu haustkveldi, hinn tuttugasta
og annan september 1206.
FJÖLSKYLDUMAÐURINN -
838
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ