Tíminn Sunnudagsblað - 20.09.1964, Blaðsíða 11

Og Englendinga, og hefur ekki fall
átta íslenzkra manna haft jafnsögu-
legar afleiðingar í annan tíma. En
þó hefur það líklega öllu fremur ver-
ið fastheldni Englendinga á gull sitt,
er Kristján konungi gramdist, en lát
Björns ríka og sveina hans.
Sjálf lét Ólöf ekki sitt eftir liggja.
Hún reið með flokka um héruð til
hefnda og seglr sagan, að hún hafi
í þeim ferðum verið í hringabrynju
undir klæðunum. Lét hún handtaka
enskar skipshafnir, .em kunnugt er
og setti þær í þrældóm heima á
Skarði. Frá þeim tíma er kirkjustétt-
in mikla, Englendíngastétt, sem er
„brúlögð sem stræti í borgum utan
lands.“
En eigi hurfu Englendingar úr
Rifi að heldur. Þeir héldu þar enn
velli. Sumarið 1521 efndu þeir þar
til dæmis til rómaðrar brúðkaups-
veizlu, er enskur maður gekk að eiga
prestsdóttur frá Staðarstað, systur
Marteins Einarssonar, er síðar varð
biskup í Skálholti. Voru þar þá níu
skip ensk, og gaf hver skipshöfn eina
tunnu víns í veizluna, er stóð sam-
fleytt í hálfan mánuð. Menn hafa
ekki verið smátækir í þá daga.
XVII.
Margt er það, sem til tíðinda hef-
ur borið á þessum slóðum á liðn-
imi öldum. Arið 1723 laust tveimur
mestu ribböldum ofbeldisgjarnrar em
bættisstéttar landsins saman í Nes-
hreppi utan Ennis. Jóhann Gottrup
hafði verið skípaður sýslumaður á
Snæfellsnesi og gekk með oddi og egg
að því að knésetja Odd lögmann Sig-
urðsson, er sakaður var um embætt-
isafglöp, fjárdrátt, kúgun og
marga aðra óhæfu. Hafði Oddur orð-
ið'að hrökklast frá Narfeyri í þessari
sennu og settist þá að á Ingjalds-
hóli, þótt ekki hefði hann ótvíræða
heimild til þess, og rak burtu bónda
þann, er fyrir var. Þetta sumar varð
margt til tíðinda í Neshreppi, og eitt
sinn, er Oddur var sjálfur fjarstadd-
ur, kom fulltrúi Jóhanns Gottrups
þangað með liðsafla og lagði hald
á amboð vinnuhjúa hans og setti
jafnvel einnig sláttumanninn í járn
í teignum.
Um haustið var svo sorfið að Oddi,
að hann varð að hörfa frá Ingjalds-
hóli, og settist hann þá að í kaup-
mannshúsunum í Rifi og með flokk
sveina, er hann lét jafnan fylgja sér.
Litlu síðar kom Jóhann Gottrup á
vettvang, stefndi tíl þings og setti
rétt við altarið í Ingjaldshólskirkju,
þar sem rannsaka skyldi framferði
Odds og manna hans um sumarið.
En er minnst varði, snaraðist Oddur
í kirkjuna heldur gustillur, þreif
tveim höndum til korða síns og
mælti tii sýslumanns:
— Hér er korðinn minn. Viljið þér
•já, hvað á hann er merkt?
Síðan hóf hann með hlátri og sköll-
um að lesa Iögþingsstefnu fyrir hönd
sláttumanns þess, er járnaður hafði
■verið um sumarið, og skaut inn í
lesturinn ýmiss konar kringilyrðum
og ávörpum til manna, er viðstaddir
voru. Þessi lestur endaði með því,
að sýslumaður og lögmaður tóku
hnakkrífast, og linnti þeim orða-
skiptum ekki fyrr en sýslumaður lét
ráðast á Odd, draga hann með liðs-
afla fram kirkjuna og varpa honum
á dyr. Síðan var húsinu læst.
En þá tók ekki betra við. Brátt
var tekið að lemja kirkjuna utan,
svo að hún lék á reiðiskjálfi og lá
Gamalt verzlunarhús í Ótafsvík.
við, að hurðin brotnaði. Þóttist Jó-
hann Gottrup vita, að óvinaher væri
setztur um hana. Setti hann þrjá
menn til þess að gæta hurðarinnar
og lét aðra klifra upp í rjáfrið til
þess að skyggnast út. Hírðist hann
þarna inni með menn sína, þar til
dimma tók og Oddur og sveinar hans
þreyttust á barsmíðinni. Tókst þá
Jóhanní að laumast brott í skjóli
myrkursins.
Jóhann gerði þó aðra tilraun næsta
dag. En ekki hafði hann fyrr sett
rétt í kirkjunni en Oddur kom á ný.
Ruddist harin að borði dómarans
með hönd á korða sínum að venju og
sagði:
„Hann er hálfdreginn.“
Las hann síðan stefnu yfir Jóhanni
með brugðnum brandi, en settíst að
því búnu í skaut einu þingvitnanna.
„Því hafið þér þetta lögmanns-
skikk fyrir rétti? sagði Jóhann.
„Þú hefur sýnt kónginum þén-
ustu svo sem þjófur og skelmir,"
svaraði Oddur. „Ég bið í góða guðs
nafni — færið þið það inn. Þér haf-
ið verið það versta spögelse, sem til
var í Danmörku."
Að loknu löngu þjarki kvaddi Odd-
ur með þessum orðum, er Jóhann
hafði sagt, að hann yrði að þinga’ á
öðrum stað, þar sem friðsamlegra
væri:
„Það lýgur þú aldrei, og djöfull-
inn hafi mig, ef þú lýgur það. Þetta
tala ég í Ingjaldshólskirkju."
Næsta dag dró þó fyrst til stór-
tíðinda. Þá reið Jóhann Gottrup í
Rif með mikið lið og tók hús á
Oddi með herfilegum munnsöfnuði
og hroðalegum aðförum. Óð hann
bölvandi og ragnandi um húsin og
hafði í hendi nakinn korða, er hann
rak að lyktum í gegnum pils æpandi
og dauðskelkaðrar vinnukonu.
En oftar urðu tíðindi í Rifi en
þegar höfðingjar landsins áttu þar
í stórdeilum. Þó að búðsetumenn
ættu þar sjaldnast mikið undir sér,
voru í þeirra hópi margir fremdar-
menn á sjó. Eru margar sögur af
svaðilförum þeirra og volki í mann-
drápsveðrum og hafróti. En hitt var
líka títt, að engir yrðu til frásagnar
um það, er við bar, því að þeir róðr-
ar voru margir farnir, að skipin
komu ekki aftur í vör. Og þótt að
landi væri komið, varð lendingin
mörgum að fjörtjóni, er vont var
í sjó. Það þarf ekki lengi að fletta
gömlum annálum til þess að rekast
á stuttaralegar frásagnir um mann-
tjón í Rifi: „Skipstapi á Stofusundi,"
segir þar — „forgekk skip við
Framhald á 865. síðu.
(Ljósm.: J.H.). ‘
TÍMINN — SUNNUDAGSBLAÐ --- 875