Tíminn Sunnudagsblað - 20.09.1964, Blaðsíða 21

Undir Enni og Búlandshöfða -
Framhald af 875. síðu.
Tösku.“ Jafnvel hinum nafntoguðustu
formönnum, svo sem Báru-Birni varð
Stofusund að aldurtila.
Margt af fólki því, sem leitaði at-
hvarfs í búðunum í Rifi, hafði í ærn-
ar raunir ratað, áður en leiðin lá
þangað. Það hafði flosnað upp í harð-
ærum, hrakizt á vergangi um hálft
landið, stundum séð flesta vanda-
menn sína velta út af dauða. 1 Rfi
gátu líka beðið þess harðar raunir.
Ofáar munu konurnar og börnin, sem
staðið hafa þar á klöppunum á liðn-
um öldum, horft á skipin velkjast
í briminu og séð eiginmenn, feður
og bræður slitna af þeim hvern af
öðrum.
Við kunnum fátt að segja af þessu
fólki. Harmar þess eru gleymdir eins
og vindgustur, sem fer hjá. En sé
vandlega skyggnzt um, væri þar
samt efni í marga söguna. Meðal
þeirra, sem þarna stóðu harm-
þrungnir í flæðarmálí, voru til dæm-
is mæðgurnar af Langavatnsdal, Þor-
björg og Guðrún, er kunnar eru af
raunum þeim, er yfir þær gengu í
hinum afskekkta fjalladal. Þar
drukknaði maður Guðrúnar og ung
dóttir um réttaleytið 1834, og löngu
seinna fórst Páll, bróðir Guðrúnar,
á Stofusundi, er skipi hvolfdi í kviku
milli Tösku og Djúpboða í lítt færu
veðrí.
XVIII.
Það verður sýnilega alllöng bið
á því, að Rifshöfn verði lokið. Grjóti
er þó vúið að aka í talsvert langan
hafnargerð, og byggingar okkrar
eru komnar þar. Enn sem komið er
setur þó krían mestan svip á þennan
orði gert, hversu gagnorður hann var
alla jafna, og er eftirfarandí saga til
dæmis um það.
Ólafur átti hryssu eina skjótta.
Ekki var hún neitt vildishross, en
Ólafur fór vel með allar skepnur, og
ekki vildi hann láta ofþjaka hrossum
sínum. Nú bar svo til, að maður
nokkur falaði Skjónu að láni í ferða
lag. Nokkuð stóð á svarinu hjá Ólafi,
en þegar það kom. var bað á þessa
leið:
„Óvön ferðum, illa járnuð, menn
þungir, létt riðið, lána hana ekki.“
Skál og diskur.
Samúel bóndi á Kirkjubóli vestra
var orðgífur, einkum við vín. Þeir
voru uppeldissynir Guðrúnar Eggerts
dóttur ríka í Hergilsey, Kristján í
Hergilsey og hann, og var Samúel
hið eina af uppeldisbörnum hennar,
sem hún minntist ekki í erfðaskrá
stað. Hún flögrar þar miðsumars í
þúsundatali yfir lóninu ínnan við
eyrina og kúrir í stórhópum á sand-
inum. Og það liggur dæmalaust vel
á þessum kríum, og mun varla geta
gamansamari fugl. Þegar ég ók nið-
ur eyrina í áttina inn að hafnargarð-
inum, kom skarinn aðvífandí, og
áður en varði höfðu svo sem átta
eða tíu kríur dembt sér niður á veg-
inn rétt fyrir framan bílinn. Þær
íöðuðu sér þar um þveran veg svo
skipulega, að þær voru eins og skák-
menn á taflborði, og þegar bíllinn
var alveg kominn að þeim, lyftu þær
sér upp og settust aftur á.sama hátt
nokkrum metrum fjær. Þetta minnti
helzt á stráka, er leika sér að því
að hlaupa undan öldu, sem veltur
upp á sand. Ég kunni fyrst í stað
tæplega að meta glettni fuglsins, því
að ég var smeykur um, að slys kynni
að hljótast af þessu. En ég komst
fljótt að raun um, að kríunni var
ekki ofviða að forða sér í tæka tíð.
Það er svona að vera viðbragðsfljót-
ur fugl og léttur á sér.
Þessi sandeyri, sem krían hefur að
leikvelli, nær meðfram öllum ósnum
5nn að Ólafsvíkurenni. En vegurinn
er ofar, og verður ekki komizt inn
úr eftir eyrinni. Þess vegna urðum
við að snúa við til þess að komast
leiðar okkar inn í Ólafsvík.
Það er stutt síðan vegur var gerð-
ur undir Enninu, sprengdur þar og
grafinn ínn í kletta og grjótskriður,
og nú er fljótfarið inn í Ólafsvík
eftir breiðri og sléttri braut skammt
ofan við flæðarmál. En grunur
margra er, að þessi vegur kunni að
reynast viðsjárverður. Þarna er hætt
við grjótfiugi, líklega einkum í hlák-
um og leysingum, og ekki er óhugs-
sinni. Var það talið merkí þess, að
þessi fóstri hennar hefði ekki verið
henni að skapi.
Samúel lagði fæð á Kristján, fóst-
urbróðir sinn, og taldi hann hafa
spillt fyrir sér við fósturmóðurina.
Kristján var vitmaður og blíðmáll og
tók Samúeli ávallt vel, ef fundum
þeirra bar saman, sem oft varð.
Ábúendur voru fjórir í Hergilsey
um þetta leyti. En svo fluttist einn
þeirra til Vesturheims, og bætti þá
Kristján bóndi við sig hans ábúð og
hafði undir helming eyjarinnar. Næst
er þeir fóstbræður hittust, segir
Kristján:
„Hefur þú heyrt það, Sammi
minn, að nú er ég búinn að fá hálfa
Hergilsey til ábúðar?“
Samúel svarar:
„Ó- nei. ekki hef ég heyrt það, en
hitt veit ég, að þótt þú hefðir allt
helvíti fyrir skál og himnaríki fyrir
disk, þættistu samt ekki hafa nóg“
andi, að fyllur kunni að losna og
steypast niður á veginn. Mér var
hermt, að verkstjóri sá, sem stýrði
vegagerðinni, fari í hverri viku und-
ir Ennið til þess að hyggja að því,
hvort hann sjái þess nokkur merki,
að hætta kunni að vera á hruni úr
stálinu. En hér er mikið í húfi, því
að margir eiga leið um veginn, og
þó mun hann verða miklu fjölfarn-
ari en nú er, þegar fiskibæírnir í
grenndinni stækka. Enn sem komið
er hafa ekki orðið slys á þessum
nýja vegi, og sízt er vert að hafa
uppi illspár. En aðgæzlu er áreiöan-
lega þörf.
Annars hefur Ólafsvíkurenni lengi
verið illræmt, og oft urðu slys á
meðan farinn var þar fjöruvegur
með gömlum hætti. Líklega hafi ófá-
ir beðið bana af völdum steina, er
ofan hrundu. Þar var Kristján
Plum, bróðir kaupmannsins í Ólafs-
vík, fyrir grjóti árið 1795, ásamt
fylgdarmanni sínum, og einu sinni
rotaðist hestur undir séra Helga
Árnasyni, er prestur var í Nesþing-
um fyrir og eftir síðustu aldamót.
Slík slys ollu því, að nokkur óhugur
var í sumum, er þeir áttu leið undir
Enni. En ekki voru menn á eitt sátt-
ir um það, hversu hyggilegt væri að
haga ferðum. -Sumir, sem þar fóru
á hestum, höfðu þann sið að fleng-
ríða fyrir fjallið, aðrir álitu farsælla
að fara hægt, en líklega hafa þeir
þó verið flestir, er hvorki fóru hrað-
ar né hægar en þeirra var vandi
annars staðar.
En fleira kom til en grjótflugið
eitt, að Ennið þótti viðsjárvert. Þar
var kallað reimt, og var skuggaverum
úr andaheimi kennt um dauða sumra,
er létu lífið á þessari leið. Trúlitlum
nútímamönnum kemur aftur á móti
tíl hugar, að hér hafi verið að verki
sami draugurinn og olli tíðum slys-
förum á Vogastapa og í grennd við
Djúpavog og Akureyri sem sé
brennivínstunnurnar í búðum kaup-
mannanna. Víst er það að minnsta
kosti, að mjög dró úr slysalegum
manndauða á sjó og landi i kaupstað-
arferðum í grennd við kaupstaðina,
þegar endir var bundinn á brenni-
vínssöluna. Það ir því rökstudd
hyggja margra, að mannskæðasti
draugurinn hafi fremur heitið Bakk-
us en Móri eða Lal'i.
XIX.
Það er ekið inn í Ólafsvík nálega
jafnskjótt og komið er fyrir Ennið.
Bærinn er í dálitlum krika, sem horf-
ir móti austri, og er bröngt um hann,
því að undirlendi er lítið. Elztu bygg-
ingarnar eru fyrir míðri víkinni,
skammt upp frá flæðarmáli, en ný-
byggingarnar teygjast upp eftir
bungumynduðu holti, er fyllir að
miklu leyti út i hvilft þá, sem er upp
frá sjónum. Enn er talsvert undan->
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
885