Tíminn Sunnudagsblað - 21.02.1965, Blaðsíða 13

orðfullu og lögfullu og lögmáli réttu
að vitni þínu . . .“
Að áliðnu hausti lætur þó Ög-
mundur biskup þau bréf ganga, að
hann muni gera stólnum full reikn-
ingsskil að Torfastöðum í Biskups-
tungum snemma maímánaðar hið
næsta ár. En þá bregður svo við, að
Gissur vill ekki þýðast þetta og ber
við önnum. En öldungnum sýnist, að
nokkurt efni sé til mannfundar á
Torfastöðum, þótt um annað væri
þar fjallað en stólsreikninga hans.
Hann skrifar Jóni biskupi Arasyni
á Hólum bréf og heitir á hann að
koma suður yfir fjöll um vordaga.
Gamla biskupnum finnst flest
í sukki haft hjá Gissuri og ekki
vanþörf á að taka í taumana:
„Vitið, kæri bróðir, að hér fer
mjög hryggilega fram, sem allsmekt-
ugur guð vinni bót á. Hvergi eigum
vér þess kost inn í hús að koma,
heldur förum vér sem einn fátæk-
ur maður . . . Kirkjunnar silfur og
háfur er burt tekið úr dómkirkj-
unni, látið í eina kistu og læst í því
húsi, sem hann sjálfur sefur. Megið
þér sjálfur sjá meininguna þar til.
Bagaldúkur og það annað klehódí
um, sem vér höfum kirkjunni lagt,
er borið hingað og þangað ..
Honum sárnar meðferðin á vígð-
um kirkjugripum, sem saumaðir
hafa verið og smíðaðir af mikilli
alúð og gefnir af ræktarsemi og
lotningu og hann órar fyrir því.hver
verða muni afdrif þess gulls og silf-
urs, sem dómkirkjan hefur eignazt
á mörgum öldum.
En öldungnum blinda lærist seint
að sjá við vélráðum. Enn er hann
umsetinn af þeim, sem honum eru
lítt hollir, þótt í Haukadal sé, og
bréfið til Hólabiskups lendir í hönd-
um Gissurar Einarssonar. Og þegar
að vordögum líður, stefnir Gissur
fylgismönnum sínum á laun í Skál-
holt, svo að hann standi ekki uppi
liðvana, ef til tíðinda dregur. Þegar
hann þykist hafa dregið saman liðs-
afla nægan, stefnir hann Ögmundi
biskupi fyrir prestadóm á Öxarár-
þingi hinu næsta. Næsta þungar sak-
ir eru uppi hafðar: Svikráð við
Gissur biskup og Kristján konung
III.
XIII.
En Jón biskup Arason kemur
ekki suður yfir fjöll, og prestar fella
ekki neinn dóm um gerðir Ögmund-
ar Pálssonar. Nokkrum vikum fyrir
Öxarárþing koma til landsins tvö
herskip, og eru þar á Kláus van der
Marwitzen og Kristófer Hvítfeldur,
lénsmaður Danakonungs á Þránd-
heimsgarði í Noregi. Nú skal rann-
saka, hversu háttað var um víg Dið-
reks frá Mynden krefja landsmenn
um framlög upp í garalan
stríðskostnað Danakonungs og koma
kirkjuskipaninni nýju endanlega á.
Maðurinn, sem valinn er til þess að
reka þessi erindi, er af harðfeng-
ara tagi. Hann kann þau tök, sem
bezt gefast, þegar beygja skal
þrjózkan lýð til hlýðni, enda ekki
hent neinum veifiskata að kljást við
Þrændi, sem lengst Norðmanna
stóðu upp í hárinu á Kristjáni III.
Sá, sem þá hefur beygt til hlýðni, á
líka að vera þess umkominn að kné-
setja íslendinga.
Samstundis og skipin hafa hafn-
að sig, eru boð send frá Bessastöð-
um austur í Skálholt. Gissur bisk-
up bregður þegar við og ríður vest-
ur yfir heiðar til fundar við valds-
mennina.
Fregnin um komu herskipanna
flýgur um allar sveitir. Það er uggur
í mörgum, og vinir Ögmundar bisk-
ups leggja honum þau ráð að forða
sér austur í Skaftafellssýslu, þar sem
útlendum hermönnum þlyti að verða
torsótt eftirreiðin.
Hann vill þekkjast þau ráð, en
þykist þó fyrst verða að ríða vestur
að Hjalla í Ölfusi til fundar við
Ásdísi, systur sina, er þar býr.
Henni ætlar hann að fela á hendur
sitthvað, er hann vill ekki láta falla
í ræningjahendur. Hann kemur við
á Reykjum, þar sem Oddur Gott-
skálksson býr nú, þótt gairili bisk-
upinn telji sér jörðina, og það vill
svo til, að í sama mund kemur
þangað sendimaður frá Gissuri bisk-
upi með bréf þess efnis, að honum
sé óhætt fyrir Kristófer Hvítfeldi og
mönnum hans. Og Ögmundur held--
ur för sinni áfram að Hjalla og ger-
ir ráð fyrir að dveljast þar svo sem
vikutíma og sjá hverju fram vindúr.
Nú víkur sögunni vestur yfir heið-
ar. Kristófer Hvítfeldur, Kláus van
der Marwitzen, Gissur Einarsson og
fleiri fyrirmenn eiga fund með sér
í Kópavogi hinn síðasta dag maí-
mánaðar. Þar eiga þeir langt ein
mæli, Gissur og Kristófer Hvítfeld-
ur. Að kvöldi þessa dags ríður bisk-
up til gistingar að Görðum til séra
Einars Ólafssonar, en hirðstjóri
heldur til skipa sinna, sem liggja
í Hólminum. Eru þá látin út ganga
þau boð til bænda í nágrenninu, að
þeir skuli vera í Hólminum
árla hinn næsta morgun með hesta
marga, því að flytja eigi vín, mjöl
og salt frá skipi austur í Skálholt
og taka þar gjald i staðinn.
Þegar bændur koma með hesta
sína í Hólminn, eru þó settir á þá
danskir menn, vopnaðir, þrettán
eða'fjórtán að tölu, í stað mjölklyfja
þeirra, sem í Skálholt átti að flytja.
Er þess mjög dulizt, hvert för þeirra
er heitið, en til leiðsögu er þeim
fenginn Skálhyltingur úr föruneyti
Gissurar biskups, Eyjólfur nokkur
Halldórsson, sá er fyrr meir flúði
vegna vígsmáls af Norðurlandi í
Skálholt á náðir Ögmundar biskups.
Þessi flokkur heldur nú upp
úr Hólminum og leggur leið sína
austur Ólafsskarð til Ölfuss.
f sama mund halda þeir Gissur
biskup og Kláus van der Marwitzen
austur heiðar hið efra og um Þing-
vallasveit og Laugardal í Biskups-
tungur
XIV.
Það er komið undir morgun ann-
an dag júnímánaðar, er Eyjólfur
Halldórsson ríður með hermanna-
flokkinn heim traðirnar á Hjalla í
Ölfusi. Fólk er enn í svefni, og
komumenn snarast óboðnir í bæinn.
Biskupinn blindi hvílir í rekkju í
fótsíðri skyrtu og andfætis honum
frænka hans á barnsaldri, dóttir
Sigmundar biskups Eyjólfssonar,
sem í Niðarósi lézt í vígsluför sinni.
Hinir gustmiklu gestir vilja ekki
eiga langa dvöl i rökkvuðum hús-
unum á Hjalla, þótt brynjaðir séu
og vopnaðir. Þeir þrífa biskupinn
upp úr rekkjunni og draga hann eða
bera á hlað út á nærklæðunum. Syst-
ir hans, Ásdís Pálsdóttir, er þegar
komin á vettvang og biður bróður
sínum griða með og heitir miklu
fé honum til lausnar. En orðum
hennar er ekki sinnt. Komumenn
heimta klæði biskups og færa hann
í þau í skyndi. Þegar þeir sjá, að
við belti hans hangir pungur, þrífa
þeir til hans. En biskup er enn
handsterkur og heldur fast á móti,
því að í þessum pungi er innsigli
hans. Það er ekki fyrr en eftir
nokkrar stimpingar, að þeim tek«i
að rífa hann af beltinu.
Loks er biskup slitinn úr örmum
T f M I N N - SUNNUDAGSBLAÐ
15