Tíminn Sunnudagsblað - 28.11.1965, Blaðsíða 18

Samtíöarmynd, sem sýnir Karl II gera almaettisverk á sjúklingum.
Þegar konungurinn hafði snert
alla, gengu þeir fyrir hann í annað
sinn í sömu röð og áður. Annar
prestur kraup við fótskör hans með
hvíta borða, sem á voru saumaðir
gylltir englar, á handlegg sér. Þessa
borða rétti hann konunginum, éinn
og einn í senn, en konungur vafði
þeim um háls þeim, er hann hafði
snortiff, um leið og þeir gengu hjá.
f hvert skipti endurtók presturinn:
„Þetta er ljós sannleikans, sem kom-
iff er í heiminn." Síðan voru tíðir
sungnar, beðið fyrir sjúklingunum
og þelr blessaðir. Aff iokum komu
kammerherrann og hirðmarskálkur-
inn meff mundlaug, vatnskðnnu og
handþurrku, og konungurinn þó
hendur sínar.“
Snerting konungs var mjög eftir-
sótt í Englandi, enda mæltu hinir
færustu læknar fyrri tíma með henni.
Jón Gaddesden, sem uppi var á
fjórtándu öld, hvatti allt kirtlaveikt
fólk til þess að ná konungsfundi
þessara erinda. Bæri það ekki ár-
angur, sagði hann, var eftir sem áð-
ur hægt að reyna aðra læknisdóma,
svo sem hreysivislublóð og dúfnasaur.
Oft varð óstjórnlegur troðningur,
þegar konungurinn gaf þegnum sín-
um kost á snertingu, og stundum
tróðust margir menn undir og biðu
bana. Þegar Karl I, faðir Karls II,
hafffi verið tekinn af lifi, fór Crom-
well með völd í landinu. Englend-
ingar voru konungslausir þau ár og
þess vegna sviptir hinni heilnæmu
snertingu um alllangt skeið. En Karl
II bætti þeim upp tapið, þegar hann
náði völdum. Á tuttugu og tveimur
fyrstu rikisstjórnarárum sínum veitti
hann hundrað þúsund mönnum þessa
líkn. Ekki veitti heldur af. Læknar
landsins höfðu sem sé veitt því at-
hygli, að kirtlaveikt fólk hafði hrun-
ið niður á meðan landið var konungs-
laust, En ekki er þess getið, hvort
þeir hafi talið, að borgarastyrjöldina
í landinu og þrengingarnar, sem
henni fylgdu, eiga sök á þessu. Einn
af hermönnum Cromwells, Valentín-
us að nafni, hafði að vísu með all-
mikilli heppni læknað fólk með
handayfirlagningu á þessum neyðar-
tímum. En hann stóð uppi vanmegn-
ugur gagnvart kirtlaveikinni, sem
konungshendur einar virtust geta yf-
irbugað. Þess vegna varð helzta ráð-
ið að leita lækningar með þeim hætti
að snerta klúta eða flíkur, sem vætt-
ir höfðu verið blóði Karls I., þegar
hann var hálshöggvinn. Þess konar
læknisdómar voru þó torfengnir, ekki
sízt þegar frá leið, og þess vegna
hurfu margir að því að verða sér úti
um blóð annarra manna, sem teknir
voru af lífi. Það var þá drukkið, líkt
og flogaveikir Rómverjar á dögum
Krists tíðkuðu að drekka blóð fall-
inna hermanna sér til heilsubótar.
Raunar var það siður víða um löiid,
að sjúkt fólk reyndi að ná í blóð
við aftökur sér til heilsustyrkingar,
og voru dæmi um slíkt á Norður-
löndum fram á nítjándu öld. H. C.
Andersen hefur meira að segja lýst
því, er hann sá foreldra byrla floga-
veikri dóttur sinni slíkan heilsudrykk
við aftökupall í Skelskör árið 1823.
í Frakklandi var handayfirlagning
konunga tíðkuð óralengi, bæði gegn
kirtlaveiki og mörgum öðrum sjúk-
dómum. Hlöðvir sá, sem dó árið 511,
lagði hendur yfir sjúkt fólk, svo að
þessar lækningar konunga stóðu
á harla fornri rót þar í landi. Þetta
var stundum allþungbær skylda, eink
um þegar böm sátu á konungsstóli.
Loðvík XIII. w ekki nema níu ára
gamall, þegar hann var krýndur árið
1610, og varð hann einu sinni á
barnsárum að snerta sex hundruð
kirtlaveikissjúklinga á einum og
sama degi, enda setti hvað eftir ann-
að að honum megna ógleði áður en
því dagsverki var lokið.
Loðvík XVI strauk lófum um tvö
þúsund og fjögur hundruð menn á
krýningardegi sínum árið 1775. Þá
voru menn orðnir mjög vísindalega
hugsandi og fylgdust með heilsufari
þeirra, sem hönd konungsins hafði
snortið. En þvi miður virtist hún
litlum lækningamætti gædd: Það var
talið, að nokkurs bata hefði orðið
Pramhald á 1102. síðu.
1098
TlHINN - SUNMJDAGSBLAÐ