Alþýðublaðið - 03.05.1922, Page 1
Miðvikuudagina 3. caaí.
1922
a&sss.... 1
Molar
Eítlr Hallgr. Jbnsson.
VIII (Frh.)
Hér skulu sýad nokkur gull-
korn úr námu dr. Helga Péturss.
Ætti það að vera mönnuoi hvöt
að grafa i námu hans. En gull
kornin eru gripin hingað og þang-
að og ekki raðað sem skyldi.
Dr. H P. segir:
aÞá væri máium vorum illa
komið á landi hér, eí hatursstefn
an yrði hér ráðandi. En þó er
^mikil hætta á að svo gæti orðið.
Og væri þá þess að minnast, sem
fyrir iöngu hefir sagt verið, að
hatri verður ekki eytt með hatri "
Speki þessa þurfa menn að
nema og mun þá betur fara.
Getur hún orðið heilsusamieg
-liugleiðing öllum rltstjórum vorum
og öðrum þeim, er forystu hafa
á hendi.
Furða er það engin, þótt böl
sýni gæti hjá dr. H. P. Hefir
hann verið misskiiinn eins og
drepið er á í Nýai:
.Þeir hafa ímyndað sér. að eg
mundi vera það sem á útlendu
máli er kaliað fantast, heilaspuna*
•maður.*
Nú finnur dr. H. P. að hann er
annað og meira. Eins og hann
heyrir betur en aðrir menn og
sér lengra, svo finnur hann, að
iikindum, sárar til. Og þykir hon
um ill dvöiin i viti hér.
.Það þarf að geta orðið gott
að vera maður", segir hann, ,en
'hingað tii hefir það að vera mað
ur, einmitt verið það sem allra
verst gat orðið á jörðu hér.-----
— En saga llfsius hér er saga
- vaxandi þjáningar.--------Með
þeim harmkvæ'um er barnið fætt,
að jafnvel, þó að um auðvelda
fæðmgu sé að ræða, sem kallað
er, þá er það örvænting meðan á
Jjví stendur."
IX,
Dr, H. P. er orðhagur með af»
brigðum. Ko.aa víða íyiit í Nýal
bæði forn orð og nýyrði. Þessi
er vert að festa í minai: Fyrst
lingur, einingi, þyrskja, torieíði,
nautska, fagurblaka, blá og ritfar.
Skýringar á orðunum fær iesand
inn í bókinni sjáifri.
Margur er kafiinn fagur i Nýal.
En einn er sá, sem heitir .Saga
ástarinnar", og er hann frábær að
snild
H|á því fer ekki, að lesendur
verði krifnir af eldmóði höfundar
Nýals. Hinu ber ekki að leyna,
að i ýmsum atriðum eru menn
höfundi algerlega ósammála. Ber
margt til þess —
Enginn skyldi lita á þessa mola
sem ritdóm. Þetta eru sundurlaus
ar hugsanir. Og viljandi eru þær
ekki betur feldar saman.
En það sem Nýal snertir er rit-
að tii þess að opna honum fleiri
dyr, ekki eingöngu vegna útgef
anda og höfundar, heidur vegna
lýðsins sjálfs.
Dr. H. P. er brautryðjandi, og
skylt er öilum að verða honum
að liði. Takið eftir, hvað hann
hefir afrekað. Reynið að sjá, að
hann ber af, hvort hann klífur
berg upp i arnarhreiður, syndir i
úthafi eða fer um lofthvel miiii
hnatta.
Labradorför.
--- (Frh)
Opið eða Iokað land!
Hvernig er skrælingjahéruðunum
á Labrador stjórnað?
Þar er engin stjbrn — því mið-
ur. öil skræiingjahéruðin — að
þvi nyrsta undanskyldu, sem Iigg-
ur undir Kanada — liggja undir
Nýfundnaiand. Menn kæra sig
kollótta um skrælingjana, og það
er hneisa. Aðeins einn af iands
stjórum Nýfundnalands, Mac Gre-
gor, hefir komið þangað norður
og lofað 'að reyna að gera um-
99 töiubiað
bætur, en fram að þessu hefir
ekkert verið gert
Trúboðið vinnur aðdáunarvert
starf, ea þáð á við erfiðieika að
striða, af því stjórnin styður
það ekki nægiiega. Það er
ekki hægt að koma fram neinni
löglcgri fyrirskipun eða ráðstöfun
með valdi. Hver sem vill getur
komið og sest að, keypt skinn
skrælingja fyrir þessar eða hinar
gagnslausar og verðiausar glys-
vörur. Þegar svo útlendingarnir
eru komnir burt að vetrinum og
neyðin fer að sverfa að — og
hana bera ætíð að dyrum, þvf
Skrælingjarnir hafa ekki hugmynd
um sparsemi — verður trúboðið
að hjálpa og það hjálpar ætið.
— Þegar eg svo dreg árangur-
inn af ferðinni saman ( eitt, vil eg
segja, að lokun Grænlands er ó-
endaniega mikil biessun fyrir
Græniendinga. Það er meira en
vafasamt hvort Grænlendingar
gætu haldið áfram að vera til
sem kynþáttúr, ef landið væri
opnað. Að mynsta kosti er opnun
Græniands, eftir reynslu þeirri
sem eg fékk á Labrador, miklu
íjxr en menn — einnig eg —
hingað tii höfðu hugsað sér,
Athngasemd þýðanda.
Við austurströnd Labradorskag-
ans, sem heyrir undir Nýfundna-
land og Nýfundnalandsmenn nota
eins og nekkurskonar féþúfu, en
kosta þar engu til, eru frá því í
júli, að þorskurinn byrjar að gjóta
þar, og fram á hauat, beztu þorsk-
veiðamið i heicni, sem eru þekt.
Þau eru áframhald af Nýfundna-
landsgrunninum. Hvítir menn hafa
aðeins fast aðsetur á suðurhluta
strandarinnar. Þar eru blómieg
þorp, stórar þorskútgerðarstöðvar
og stærstu hvalveiðastöðvar á
austurströnd Norðurameriku. Þang-
að fór „Inspektörinn" ekki, en þar
hefði hann þó getað heilsað upp
á gamla kunningja, hvalveiðabát-
ana, sem sækja mestan afla sinn