Tíminn Sunnudagsblað - 13.08.1967, Blaðsíða 10

gekk mínar götur í þessu, þrátt
fyrir allt, og hóf meSal annars aö
skrifa smásögur, ®em prentað-
ar voru í blöðum og ollu gaura-
gangi í sveitinni sökum óvægi-
legrar gagnrýni, sem í þeim var
fólgin.
Sumar það, sem hér kemur við
sögu, var yndisleg árstíð. Vor-
ið kom snemma undan- álögum
snjóavetrar. og sveit og afréttir
tóku að ljóma. Inni yfir háfjöllum
bryddi stundum á bliku, sem þó
aldrei varð annað úr en gróðrar-
skúr. Hrein og tær féllu hin
höfugu tár himinsins yfir jörðina,
og næstu stundir brostu gegnum
þau, hlýjar og bjartar. Vötnin
sungu. Og ljóð og lag voru hin
sömu og ég hafði heyrt innan úr
silfraskógum vetrarins. Þótt um-
hverfið tæki breytingum, var
hörpustrengurinn alltaf einn. En
hann átti til ýmiss konar tónbrigði.
Þvi var hægt að hlusta á hann
með fleiri en einum geðblæ. Og
snemma það vor voru öll vötn
runnin, það er leysingavexthium
lokið.
Störf bóndans eru skemmtileg
á slíku vori. Göngur við fé og tún
vinnsla eru hátíðar, þegar vel geng
ur. Og jafnvel þótt maður halli
þreyttur höfði að kvöldi í hrör-
legum torfbæ, kemur svefn-
inn ekki með neina dapurlega
drauma. Að minnsta kosti ekki til
þess manns, sem er ungur. Úti fyr
ir litlum súðarglugga bærast ný-
gróin stráin fyrir hægum nátt-
blænum. Og á sumum nóttum, þeg-
ar dalalæðan dreifir örsmáum drop
um á maríustakkinn í hlaðvarpan
um, getur það komið fyrir ungling
að una ekki værum svefni, heldur
læðist hann út úr bænum, til þess
að horfa á umhverfið stækka í þok
unni.
Mér er í fersku minni ein júni
nótt, morguninn og dagurinn,
sem á eftir kom. Það mun hafa ver
ið um lágnættið, að komið var
upp á baðstofuþekjuna og tekið
að bíta gras. Ég klæddist og
gekk út. Hundurinn hafði
llka orðið einhvers var og varð svo
óður og uppvægur, að ég sá þann
kost vænstan að halda á honum i
fanginu, meðan ég læddist að bæj-
arbaki. Þar kastaði ég seppa upp
á baðstofuvegginn. Augnabliki síð-
ar sá ég á eftir tveimur kindum
og gjammandi hundi hverfa á bak
við næsta leiti.
Vornóttin hvíldi Ijúf og kyrr
yfir dalnum. Aðeins örfáir ský-
hnoðrar sáust á himni. Miðnætur-
sólin var enn eigi komin fram úr
skjóli hnjúkanna á vesturfjöllun-
um norðar í dalnum, en á þessum
tíma árs skín hún yfir allan dal-
inn langa stund, unz hún hverfur
bak við klettabríkurnar í austri.
Ljósleitt rökkur hvíldi yfir hólum
og hlíðum, en sýndist dimmgrænt,
þar sem það bar yfir gróið tún
og engjar. Langa vegu mátti heyra
nið lækja, sem virðast þegja að
degi til en kliðuðu nú 1 kapp við
meginelfi dalsins. Blátær flaug á-
in flúð af flúð. Ein bylgjan söng
af annarri, í samfelldri hljóm-
kviðu frá upptökum að ósi.
Á svona stundum langar mig
alltaf til þess að rekja spor liðinna
tíma. Sunnan við bæinn reis gam-
all og gróinn hóll, þar sem voru
fornar bæjarrústir, sokknar í jörð.
Og á fjölmörgum stöðum vítt um
landareign þessa bændabýlis mót-
aði fyrir ýmsum gömlum mann
virkjum. Allt voru þetta gamal-
kunnar stöðvar, margskoðaðar á
ótal gönguferðum mínum á spóa-
fótum bernskunnar. Margoft hafði
mig lángað til þess að grafa upp
allar þessar öldnu rústir. Ég bjóst
jafnvel við að finna eitthvað merki
legra en það, sem ég þekkti úr eig-
in lífi, og hugmyndaflugið spar-
aði ég ekki. Vafalaust liggja þarna
enn í dag nokkrar smáperlur úr
festi genginna kynslóða, þótt mik-
ils háttar séu þær varla. Og þeirra
nennir enginn að leita framar. Eitt
er víst. Á þessu leiksviði hafa
gerzt margar sögur. Blámóða ald-
anna hvílir yfir öllum þeim
gleymdu minningum. Og það er að
eins á vornóttum sem þessari, að
vel gengur að geta í eyðurnar.
Hingað hefur margur dregizt að
kyrrlátri fegurð fjallafaðmsins,
rakið vef örlaga sinna í blíðu og
stríðu og lagt héðan upp í sína
hinztu göngu. Tjald tímans er fall-
ið milli mín og þeirra. En snemma
ævinnar tók ég að óska þess að
geta lyft því tjaldi um stund og
séð allar myndirnar kvika.
Hinum megin við ána, beint á
móti bænum, stóðu beitarhús á
grónum klifhjalla. V^r þeim vel
við haldið í þá daga og iðulega not-
uð á vetrum. Þau tilheyrðu ná-
grannabænum, sem stóð að hóla-
baki, litta norðar í dalnum. í
framhlaupshrauninu norðan við
beitarhúsin standar Karl og Kerl-
ing, tveir miklir steindrangar.
Skuggi vesturfjallsins varpaði á
þau dimmari blæ en umhverfi
þeirra. Það var eins og hin gömlu
nátttröll, sem þarna hafði dagað
uppi, drægju að sér sem mest af
rökkrinu til þess að njóta líðandi
stundar sem bezt, áður en miðnæt-
ursólin tæki að hrekkja þau úr
norðri og breyttist síðan í ársól
yfir austurbrúnum með dauðadóm
tröllanna skráðan í ljómandi auga.
Mér þótti alltaf vænt um þessi
tröll. Þau höfðu verið leikfélagar
margra ættliða. Faðir minn'var
uppalinn í nábýli við þau, og sjálf-
ur sleppti ég engu tækifæri að
ganga á fund þeirra, þótt í annars
manns land væri að fara. Daglega
hafði ég þau fyrir augum, en áin
var á milli og þess vegna lagt upp
í færri ferðir en ella að klífa
drangana. Nú freistaði vornóttin til
stórræða. Annars er það lítill vandi
að fara ferða sinna í kyrrlátum
fjalldal, þar sem allir sofa allar
nætur, þótt bjartar séu, og sérvitr-
ingur getur hagnýtt einveru sína
eftir geðþótta. En ég var ekki
nema rétt kominn yfir í hraunið,
þegar ég breytti um áætlun. Uppi
yfir reis fjallið, hátt og hlíðabratt,
með sólroða á efstu brúnum.
Hvernig væri að sjá miðnætursól-
ina einu sinni þaðan frá? Sjá alla
sveitina í miðnætursól! Af hárri
bergöxl ofan við bæinn minn,
hafði ég séð þá sjón, en þarna
mundi um að ræða alveg nýja
yfirsýn, sjónarhæðin önnur og
lengra frá. Bezt var að fara hlíö-
ina norðan Skarðagilslækjar, beint
upp af Nauthúsum Þóris snepils,
sem reist voru þarna á árbakkan-
um á landnámsöld en eru nú að
vísu mestu horfin í grassvörðinn,
beygja svo suðvestur Flár og kom-
ast upp undir Beinadal. Þetta var
löng ganga, en ekki eins erfið
og ef farið væri beint af augum
upp úr hrauninu. Þar gnæfðu líka
Hraunskálarklettar í miðri hlíð,
ófærir með öllu nema á einum
stað, og hnykluðu brýnnar inni í
svörtum skugga. Þaðan komu
Karl og Kerling endur fyrir löngu.
Og hver vissi nema enn sætu þar
heima nokkrir ættingjar þeirra.
Upp með Skarðslækjargilinu
flögruðu sólskrikjur stein af
steini og sungu smálög, sem hljóm
uðu í næturkyrrðinni. Sunnan við
682
TtmiNN - SUN NUD AGSBLAÐ