Tíminn Sunnudagsblað - 08.06.1969, Blaðsíða 7

sennilliagia ■wefriið 'fiaiimn diaQldinm illl-
uim lainidia, þótt prestmrinm skrifi
þa'ð mú 'dklki vlilð dlámiairorsökima —
Íætur mægfja, að hamm hafd aflfað
sjáfllfam sig á [þtemmam háltit og verið
hrjáliaðuir. Þetta slkieði þamm
dirottims diag 29. sepiteimíber 1835,
og miaðdnrimm hót Hjaliti Gmðmiuinds
som frá Iföfða í Fáskirúðsfirði, afa-
bróðir Björms Jómissomiair í Selja-
teiigsbijáHeigu í Reyðarfárði, lamgafa
þess, seim þeitta skrifar.
Mér dialtt í hmg að spyrja föð-
ur mámm, hivomt bamm hlefðli heyrt
getið uim þemmian atbuirð. Þá rifj-
aðsit það upp fyrir homum, að
hanm hafði heyilt talað um, þegar
hanin var strákuir, eimbvern manm,
sem slkar sig á háöis í kirkjunmi
á RoKreyjusitað, og það með, að
a'lt heifði lemit í uppþoti í 'kdrlkj-
ummd, sam mænrd má geta, oig tveir
m©nin fieugið þamm stiarfa að halda
honium mieðain hanm bl'óðramm, svo
að hanm aitaði etoki út kirkjugesti.
S'voma Ifa mú söguinmar. Forel'dirar
þessa Hjatta, hétu Gmðmumdiur Þor
steinissom og Arndis Hermiammsdiótt
ir, og etftir því, sem ættartölur
segja, voru bæði þrememmámgiar að
fræmdsema við Asdisi Hermanms-
d'óttur, sem ifórist í skriðuh'lampinu
i Gautaivik.
VI.
EOíM emu það meárn undur, þótt
svona atburðir skiQtji eftir sig spor
og haifi rist djúpt í huga þess
fóllks, sem lifðd þessa tíma, og víst
er það, aið mdlkdð vatm hefur til
sjávar ruinmáð síðam þetta gerðist.
Em það er Ika víst, að fdeira hef-
ur nummiið em vatm. Það hafa líka
irumnið tár af hvörmum þess fóHks,
sem sárast áitfii um að binda, ekki
eingömgu hjá Berfiröingum held-
Ur um aifliar máfliægar sveitir, enda
urðu þær aðaisögusvið þess, sem
hór var að fæðast, nefmifllega Skála-
Branids. Ég efast um, að nokkur
fæðimg hafi komið þymgma niður,
því að fólllkið skalllf oig nötiraði af
hræðsflu afllt frara umdiir míma
diaga. Og mam ég svo l'amgt, að ef
heyrðiist á Eyri eitthvað óskemmtá-
legt hflljóð, og þá helzt niðri við
sjó, að þá saigði Imdriði, ömmu-
bróðir miimn, að það væri Skála-
Bramdur að spdlLa á offiuitunmurmar.
Mátti hamm vel vema honum kunn-
ugur af sögn, þvd að faðir hans
var fæddur og uppalimm á Beru-
tfijarðarströnd, eimamitt í mest'a
darraðardamaimuim, þó að hamm
sjá'lfur sýmdi aflldirei merflvi þess, að
hamn væri miyifkifæfliinm, mema sfð-
ur væni, þá hefur haaiin halft gaan-
an af >að sjá uppflitið á þessu smá-
fófllkd', seim hrærðist í krimgum-
hamm á Eyri.
Af því að ég minmiist hér á Jón,
föður Imd'ráða á Eyri og þéirra
systkiíia, þá vil ég segja við þá,
sean hafa tíeðið með óþreyju eifltir
því að ég gerði meiri greim fyrir
homum em þegar ég skilldi við
hamin síðast í samifylsd með bemmi
Guðflaugm, fliamgömmu miimmi, að ég
hef mumað efltir homum. Em það
verður að segja hverja sögu eims
og hún er. Það fékkst ekki hús-
rúm fyrir hamm, fremmr em hjóm-
im í Betlehem forðum fyrir nítján
humdruð sextíu og átta árum, og
verður hamm því að kúra í jötummi
enm um sinm. Ég þóttist vera bú-
imm að því, em það tókst bara svo
ðhöndugtega hjá mér, ætlaði
þó að gera vel, að það hef-
ur ekkd kornið í dagsljósið.
Em sökim mumm vera mim, því mér
varð það á, að ég stílaði það
heflidur milkið upp á nútímann, og
rrnun þvd vera kalKLaÖ á nútimamáíi
ádeila. En gredmin er geymd, en
ékfci gflieymd, og mun tíkffla sér á
sínoim tíma, em þarfmast þá breyt-
imga. Ern þétta mum heita ritfreilsd
í dag. — Þetita er aðeiaiis immskot,
óvilðkomamdi efmimu, sem ég er að
sflardfa um.
Svo llíður timdimn. Sorgim d'afm-
ar, mimmingin edm lifir í huga þess
fólks, sern er að bverfa. Aörir vaxa
úr grasi og gegma vel því hliut-
verki, sem þeim heifur verið búið
af feðrum og meeðrum, sem ólust
upp við galdi-a og semdimgiar,
drauga og djöfla og amnað þess
háttar, seam óspart var notað, ef á
þuirfti að halda, til þess að ná sér
niður á nágrauna eða mótstöðu-
mamoii.
Inmd á logmværum firði speglast
himiimhá fjöl. í kyrrðimmi kveður
við draiugiaMjóð aflflis þess, er hreyf-
ist. Veltandi byligjur úthaiflsims
remma hægt og hægt inm að strönd-
immi, kveðamdi sorgarsömgva um
liðna atburði, og fabla þar máitt-
fllausar og þagrna. Nei, ekki þagma:
Rífum okkur upp tifl meimi athafma
— vdð heyrum rifrildi nágranm-
amma í Possárdal og Skála. Tumiglið
veður í slkýjum. í fjarTægð grjæfir
Búlandstmdur og gflottir.
VII.
Hvað segja svo þjóðsögurnar og
hieimdldiimar? Menm tveir eru
mefmdir Amtomiu'sar, báðtir Jónssym-
iæ og voru miáfræmdur, sagðir svo
llík'ir að ú'tfliti og ö'ðdiu átgiervd, að
þek- þelfcktiíst varfla að., em voru
aðigkeimdir omeð viðuirmefmum og
toaflfllaðir Gffimu-Aimtá og Sterfci-Amitá.
í kirkjubókum og ættairtðlum fimm-
ast báðir þessir miemm. Þelir vom
systrasynár. B'jó Glmu-Amtd á
Skálla og varv hreppstjóri, em
Sterki-Amti á Tittlimigi og Teigar-
hormd, og þaæ dó hamrn af siysi
1797. Em sögurnair sagja, að Skáila-
Bramdur hafi felt ofam á hamm
gafligatré oig tðkið maifinafeáll, því að
hamum var ætlaður þessi dauðdiagi.
ea hér eru sa'gmirn&r heldtor
smamimia á ferðiimrá, eims og sjá
má síðar, því að rimmiam, sem var
Sögð upphaf Skálla-B'ramds, hóflst
efcikd fyrr em aúmum tuttu'gu ár-
um seimma.
Koma Sterka-Amta var Imgumm
Sigurðardóttiirí frá Hamarse'li, og
vorrn þau systfcimabörn. Þau hafa
gifzt um 1787, og áttu sjö börm,
öfll fædd á Tittlimigi nema hið
yngsta. Fyrsta barn þeirra hét Sig-
urður og bemnuii' hér síðar við sögu.
Koma Gllimu-Amta var Guðmý Sig
urð'ardóttir firá Hamarsefli fsystir
Imgummar) og voru þau eimmig syst-
k'inabörn. Þau hafa gifzt um 1796
og áttu srjö börn, ö1! fædd á Skála,
memia tvö hin elztu. Eimm somur
þedrra hét Sigurður, fæddiuir 1798
á Háisd í Hálssókm. Hanin var fynst
bónidi í Fossárdafl:, svo á Sfcáfla.
Ein dóttir þeirra hét Haffidóira,
fædd 1807 á Hamri, og tooma þau
bæði hér við sögu.
Árið 1798 giftast vimnubjú á
Sfcáia, Jón Ófeiigsson, fæddur
i Urðartedigi, og Guð.úm Þonsteims-
d'óttir, fædd á Veturhúsum, og
voru þau bræðrabörn. Jóm var
frændii þeirra Antoníusammia, þeir
aflildr systraisymir. Þau bjuiggu fyrst
á Skála, síðar á Teágai’ borni og
Urðiairteigi og ei'gnuðat effiefu
börn, sem öl fæddust á Skáia.
Dóttár þeirra hét Sæbjörí;, fædd
1793. Mílli þessa fófllks, sem hér
hiefiuir verið taflið, logaðd affllt í iffi-
deilum út af ábúðarrétti á Fossár-
dal. Sögurmar mefma að víau eimm
mamm í viðbót, Hróbjart að nafmd.
em hamrn hef ég efcfci fundið, og
mun hór eitthvað máluam blamdið.
Eg fimn í hams stað miamm að nafná
Sveim Skúlason firá Brimm'esi í
Seyðisfirði. Árið 1822 er hanm
bómdi á Eiríksstöðum í Borgar-
firði, og bústýna er þá hjá honum
Sæhjöí’g Jómisdóttir. Þam giftast
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
487