Tíminn Sunnudagsblað - 22.06.1969, Blaðsíða 8

in.gsiliey&i ag a-ndlega deyfö. Hamn
segir meðai; anraairs:
,.Það var þáveramdá þjóðsikipu-
kig, senn gei-ði forfeðuc y'k'kar að
ræfil'um. Þaö er núverandi þjóð-
skipu'lag, sem meinar yk'kur að
verða að mömmum. Þ-að t'reður á
yklkur eiins og mara. En yktor
skortitr nTein'nituin tifl að sjá, hvað
það er í raum og veru, er þjakar
ykkur mest. Það er auðvaildssik’ipu-
l'a'gið, sem er að drepa ykkut' Og
það drépuir ytokur, eí þið rísið e'toki
gegm þvía.
A'Har þessar hörðu árásir eru
þrun'g'nia'r stórma'nnilegni niiæisku
þess mainns, er talar eins og sá
sem va-ld hefur. Þær eru frábær-
lega beittar, meitilaðar og hreim-
sfltllnair. Og hamm Mur e'toki nöfm.
En þótt ádeiilur bókarinnair hafi
vakið mesta athygild í fyrsiu, voru
þær aifteims eámm meg'i'niþráðU'r hréfs
irns. Hinn þráftucimn var ævisögu-
kafiliar og ímymdamiir. Frásagmir
Þórbergs af sjiáflifþ'jíl sér eru jtítað-
ar góðl'áfiiegiu skopi, og ýfír þeion
hvi'Iir dáuf'ur Mæc rósrauðrflr róm-
anfiíkur, svo sem sést á þessu
dáenii:
. „Eifct simm sat ég uppi í rúmi
m'inu lenigj nætur. Þá ialafti ég af
svo miMum eiklmóði og maininviti,'
að ég gat ek'ki legið kyrr. Úti var
heiðskír himimm og iogn. TungMð
varp sfkuggaflieg'um ævimfýríHþjarma
yfSr Mí'ðarnár 'háilifrokkinar. Fyrir
neðam bæimm þruimaði ápnáiiíurimæ^
dimimur o,g duflarifuflta'i', 'ifllkit og.
brimgniýr fjarlægra sfrasiói®. ,Ló-
urnar trMraiftl'u fljfl ott t'á Uffii .tón-
ið .eine. óg s9flá®d, sesrn. er. að. Seflfla
Brét til Láru teicfdi til haríra svipt-
inga á ritvellinum viS séra Árna
SigurSsson og Kristján Albertsson.
sé-r stemmfl'nga . ódauðlegt ævim-
týri“.
. Ammað dæmii:
• „Mér er eimf'ail sálarimmai' óþrot-
iegur auður. Dögg jarðariinmar, þyt
Uji' V'imdamma, geisflar hniígamdfl
kvöildsóflar, stjö'iinubjai'tur nætur-
himimm, mám'ans miflda bros, lygm
vötin, fornar húisa'tættur , gamflflr
sorpihaugar, blámi fjarl'aBgra fjaflla,
Skuggar diimmra dafla, ljósbrot 1
sitrendu gleri, þögm hjarta míms —
f 'þessu fimm ég flyftimg hims eilífa
lífs“. En 'stumdum er þessi rómam-
tíiik alflt í eflniu rofin með grófum
setnimgumi tiil að bjóöa himu sof-
amdi bo'rigaraflega veflsæmi hirginn,
eims og sést á þessu fræga dæmfl,
þegar Þórbe'ngur vflrðir fyrir sér
náttúrufegurðima við Breiðaif jörð:
„Þetta er dásamilegur heimur.
Þessi mjúka stemmimg yfir hafi og
hauðri, itaur úr grænu grasd og
skóga'ramigiam. -Er þetta hið himim-
bláa Miðjarða'rhaf, sem Davið Ste-
fánsson kvað um pervisalegt
kvæðii? Eða er þetta kaminski sum-
arflamdið, ‘þair sem Raymond drakk
hflnnneskt vím og reykfi vimdfla sáflu-
hólpimma tóbakseaila? Ég seitist nið
ur í skógarrumm og skei't. Á sefum
srói'úon kemst maður í amidflegt sami-
félag við nátitúruma. — Hver amd-
dkotimm!. Að. batoi mér torumikar kvið
fulflua' brafm urn hetaiisóðnað og
homfeffii. .jslenak bæmda'memfling“
tau'taði é<g og girti brækuir minar
í fússd?. -®viisögulbrotim í Bréfi til
Lá’ru bemd'a mjjög tifl þess,. sem sið-
»r átti edtir að köma úr pemma
ÞÓB'bemgis.
Jáfmiframt þejssum eilgdmðiegu sapá
þáttum ,úr 'iíésogi'ti þðt&ísiéöff .pæ$e-
. ír ,hamin.. þók eí'i» maeð, hamisflausuDB
ímyndumum og huigreminflngumi uaá
morð og forymíjur. Kafflarn'ir, þad’
seni hanm segflr frá hræðslu simiflj
við morðimigjia, og þegar hamm va®
skot'imm niður, eru mieistairaverk að
sáMiraéðiflegini inmisýn og stilsniflld.
Sfálflimin er kynigimagnaður og máSv
amdi, svo hroflflur fer uni Itesamnb-
anm. Sem dæmi urn áhrifamátt
þessara firásagma má taka upphaf
XXI. kapítuflia.
„Morð, morð! Þessi hryffiilegi
dauðad'óm'ur hefur hamgið yfir mér
eAns og tvíeggjað scerð í tvo ára-
tuigi. Hamm kom eimis og opimiberum,.
öflugri en notokui' sammindi. Siðasr
sta'ðfesbi reymslam hanm.
Hefur þú notokurn tflma efast
um það eitt augnabl'k, þegar leið
þírn hefur leigið fyrir húsasund í
myrkri, að inmd i sundinu biði þ:n
blóðþyirst'Ur morðimigi með h'Iaðma
margMeypu?
í tuftuigu ár hef ég verið að
defta dauður niður framimd umdam
umdam dimimum húsasumdum í
náttmyrk'ri. Fyrst heyrj ég duflar-
fuflfl't þr-UiSk. Ég skotra augunuim
flnm í stouggamm. Ég sé djarfia fyrir
mórauðum óskapnaði í sortanuim,
Hamm h'i'eyfist. Ég tek tifl fótamma.
Iit hornauga unn öxfl. Afistoræ.md
áisýmd skýzt glottamdi úit úr skugg-
amium. Guð' hijáflpi mér! í saima
vebfamigi þýtur byssukúla imm í höf-
uðið á mér. Éig öskra af skelfimigu
og sámsauka. Rétt eflbt aiUignialbMffi.
Nú er það búið. Ég hmíg afflváma
niður á götuna“.
Hér er stfllimm bæði maigmaðUir
duflarfulri toymwgi oig rítour af mál-
amdi flýsimiguim. Ainmað dæmi uim
firábærflega miáflaindi sitdl, sem jafm-
framt ©r þrumiglnn dufllarfuflflri ógn
og skieiflfinigu er lýsflnig Þórbergs af
ófrestojummi, sem að honum sótti
tXXII. kapítufli):
. Ég cuimska við það, að
kflórað er í stofuhui ðina. Nú ter
dijöfulSiom að gamga úr skugga w
það; hvort ég sofí. Áður ém ég veit
af, er é<g þotinin upp úr rúmámu.
Ég þríf biilkiflurki'iim og.bregð upp
lóósi í smatri. Droittinm mimm! Rét/t.
fyrflr framvam tæcmar á mér #eml-
ur saima . kattadkvflk'iindið. Ha«n
sfcýtur á mflg sægræmum glyrmium-
um og ifmæsir viðbjóðsflega. Em þær
gflyrmui'! Svoma and'styggifltegar -toatt
argflyrm'Ur hef ég. aldciei-, áður, *éð.
Og mér sýndist kvikimdið . .mSáa.
ilengra og lágfættara em. kettir eiga
aið sérr. Hamm emlgdi&t. tdil og-frá . í
mörgum há'g.kkijiBÍm. Ég, þari ektoí
536
T I M I X N
SWNNUDACMWLAD