Tíminn Sunnudagsblað - 29.03.1970, Page 10

Fyrir skömmu kom út aliný-
stárleg kennslubók á ísienzk-
um markaði, Ljóðaiestur eítir
Finn Torfa Hjörleifsson og
Hörð Bergmann. Bókin er þátt-
ur í viðleitni yngri móðurmáls-
kennara, sem miðar að mark-
vissari rækt við bókmenntalest-
ur í skólurn, reynt er að þjálfa
nemendur í lestri á skáldverk-
um sem iistrænum texta. Eins
og kunnugt er bafa kennarar
Bókin skiptist í fjóra kafia auk
kvæðasafn, sem raunar er meg-
inhiuti hennar. í hinum fyrsta
er drepið á nokkur atriði sem
greina ljóð frá óbundnu máli
og bent á algeng listbrögð. Ann
ar kafli fjallar um formsein-
kenni ljóðs og samhæfingu efn-
is og forms. Þriðji kafli er um
myndir, líkingar og tákn í Ijóð-
um, og eru þessi hugtök skýrð
og skilgreind, en í hinum
Ijóðaval þeirra að orka tvímæl-
is. Þeir virðast einkum
vilja draga fram sýnishorn hins
athyglisverðasta í nútímaljóð-
li'St, og er það þarflegt og góðra
gjalda vert. En ærið gloppótt
er valið úr eldri ljóðum. í
kvæðasafni er aðeins eitt kvæð-
isbrot eftir Einar Benediktsson
1 öliu biliinu frá Jónasi til
Davíðs. Að vísu er bók þessari
ekki ætlað bókmenntasögulegt
HVERNIG SKAL LJÓD LESAP
Jengstum látið sér nægja mál-
íteeðilega sundunimun á skáld-
gkáp er þeir lesa með nemend-
tgjp., bókmenntaáhuga lands-
íi%mna til niðurdreps. Vitanlega
# mönnum gagnlegt að liljóta
leiðsögn um völundarhús mál-
fræðinnar, en varla er lítils vert
að beina og athygli að listræn-
um eiginleikum skáldverka.
Þessari kennslubók, Ljóða-
lestri, „er ætlað að skýra nokk-
ur helztu einkenni og eigindir
Ijóða og hvetja til umhugsuuar
oig umræðna um þau“, segja
höfundar í eftirmála. Efninu er
þröngur stakkur skorinn, en
greinit skilmerkilega frá grund-
vallaratriðum í lástrænni gerð
Ijóða og tæknibrögðum skálda.
fjórða er í stutitu máli greint
frá einkennum nútímaljóða og
helztu breytingum í íslenzkri
ljóðlist eftir seinni heimsstyrj-
öld. Inn í alla þessa kafb eru
felld ljóðdæmi til skýringar úr
göxnlum og nýjum skáldskap.
í kvæðasafni bókarinnar eru
fjörutíu og fjögur Ijóð, meiri
hluitd eftir nútímaskáld. Aftast
eru skýringar, athugasemdir og
verkefni til íhugunar.
Ástæða er til að fagna þess-
ari bók. Hún er samin aí glögg-
skyggni og smekkvísi og ma
hvetja Ijóðannnandur til að
kynna sér hana. Um sumar at-
hugasemdir höfunda munu
skoðanir skiptar og liggur það
i hlutariins eðli. Einnig kann
hlutverk, Ijóðin einkum valin
með hliðsjón af þeim skýring-
um sem hér eru settar fram,
en ekki til að „gefa yfirhit um
kveðskap einstakra höfunda“,
eins og rækilega er fram tekið.
Þó virðist hafia vakað fyrir höf-
undum bókarinnar að veita hug
boð um „samhengið í íslenzk-
um bókmenntum“, og er því ;
undarlegt hversu brotakennt
það verðnr
Hvað sem þessum aðfinnsl-
um líður, slciptir hitt rnestu, að
ýmsar ábendingar um einkenni
Ijóða, málfar, lí'kingar og bygg-
ingu eru eimkar glöggar. Eink-
um er lofsvent að höfundar
gæta þess að hafia skýringar hóf-
legar, vekja fremur spuirnrngar
ÍHér var úr vöndu að ráða, og
hann haifði svo mikið við, að hann
færði sig til hennar. Og enn hóf-
ust hvíslingar frammi við dyrnar.
íresturinn heyrði ekki betur en
í’étur vildi láta Bentu bera þenn-
an óvænta kositnað, en undir það
jarðiairmen vldi hún með engu
móti ganga.
Loks kom Pétur aftur a® borð-
inu og Benta á eftir honum. Hún
var þokkalega búin og meira að
segja með silfurnælu í barmimum.
En andlitsdrættimir voru grófir,
og margar tennur moltnaðar úr
henni. Þó var hún varla eldri en
fertug.
„Okkur óar að fleygja út tíu
krónium fyrir þetta“, sagði Pétur
í umboði tveggja. „Að ryða svo-
ledðis og spenna — nei. Þá vilj-
um við heldur láta «slag standa og
drífa okkur í hjónabandið, úr því
að svona er í pottinn búið“.
Inga þokaði sér þegjandi í átt
að dyrunum, þegar hún heyrÓi,
hvemig málin snerust. Enginn gát
séð á rjóðu andliti henaar, hvorí
henni lí'kaði betur eða ver. A henni
var 'hvorki gleðiblær né sorgar-
svipur. Þetta var stiilka, sem hafði
tiamið sér æðru'eysi, hvað sem að
höndum bar.
250
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ