Tíminn Sunnudagsblað - 01.11.1970, Page 15
Fúsíjama — hið heilaga fjall Japana gnæfir við himin með hvíta hettu.
Er leiðin til vítis
vörðuð síauknum gróða?
Hefur japanska þjóðin tekið sér
far með hraðlestinni beina leið til
helvítis? Þetta var fyrirsögn í einu
af stórblöðunum í Japan.
í Japan hefur orðið ákaflega
mikil útþensla á seinni árum Ár-
ið 1968 var meira en helmingi
allra nýrra skipa í veröldinni
hleypt af stokkunum í Japan. Bif-
reiðaframleiðsla Japana jókst úr
tvö hundruð þúsundum í eina
milljón á sex síðustu árum. Árið
1969 fór þjóðarframleiðsla Japana
upp fyrir þjóðarframleiðslu Vest-
ur-Þjóðverja, og komust þeir
þar með í þriðja sætið í
hópi hinna mestu framleiðslu-
þjóða heimsins. Á aðeins
fjórum árum hefur þjóðar-
framleiðsla Japana tvöfaldazt, og
verði svokallaði hagvöxtur hinn
sami framvegis og verið hefur síð-
ustu árin í Japan og Bandaríkjun-
um, fara Japanir fram úr Banda-
ríkjamönnum á fimmtán árurn.
í fljótu bragði kann þetta að
virðast harla glæsilegt, og undar-
legt, að blað í svona landi skuli
spyrja, hvort þjóðin sé á hraðri
leið til heljar. En sannleikurinn
er sá, að Japanir hafa orðið að
kaupa eínahagslega velgengni sína
ærið dýru verði. Enn veit enginn,
hve hátt kaupverð peningagæfunn-
ar og viðskiptaveltunnar kann að
verða, um það er Iýkur. Hvergi í
öllum heiminum hefur jafnmiklu
verið fórnað af eins miklu tillits-
leysi til þess að spenna bogann
sem hæst. Milljónum verksmiðju-
fólks hefur verið hrúgað saman á
svæðinu á milli Tókíóar og Kobe,
þar sem þriðjungur allra fram-
leiðslustöðva landsins er. Fljótið,
sem rennur í gegnum Tókió, er
orðið grábrúnt pestarforað, sem af
leggur ódaun langar leiðir. Meng-
unin við strendur landsins er
óskapleg, líf i sjónum 1 voða og
fisikur banvænn sums staðar. Sótið
og rykið, sem fellur til jarðar í
Tókíó og fleiri stórborgum, fyllir
lungu fólksins, og vilji t'ólk fá ögn
af hreinu og ómenguðu lofti, verð-
ur að kaupa sér mínútu öndun eða
svo í sjálfsölum, sem kornið hefur
verið fyrir á götunum. Fimmti
hver maður, sem orðinn er fertug-
ur, þjáist af varanlegu lungna-
kvefi. Hvergi í víðri veröld er ann-
að eins umferðaröngþveiti sem i
Tókíó — og er þá mi'kið sagt.
Vinnukergjan er mikil i Japan,
og ellilaunin eru þau, að fólki er
sagt upp hálf-sextugu. Svo er sem
sé um hnútana búið, að kaup fer
hækkandi, eftir því sem menn
vinna lengur í sama fyrirtæki.
Verkamaður eða iðnaðarmaður er
orðinn of kaupfrekur eftir þrjátíu
eða þrjátíu og fimm ára starf, að
dómi iðjuhöldanna — og kannski
slitinn að auki — og þá er honum
vísað á dyr. í stað hans er tekinn
annar yngri og snarpari. er fær
minna kaup. Ef til vlll getur þó
sá, sem látinn var haitta, fengið
vinnu á ný á lágiuíi byrjunar-
launum, tæplega þríðjungi þess
kaups, sem ham hafði áður.
T í M I N N - SUNNUDAGSB1.AÐ
855