Tíminn Sunnudagsblað - 06.06.1971, Page 2

★ ★ Þaö er ekki laust við,
að það sé dálítið umstang fyrir
íslendinga, sem erlendis dvelj-
ast, að neyta kosningaréttar
síns. í Þýzkalandi geta þeir átt
þetta fjögur til sex hundruð
kílómetra leið á kjörstað, eða
jafnvel meira. Það er svona
viðlíka og Reykvíkingum væri
vísað til kjörklefa vestur á
IBrjánslæk og norður á Kópa-
skeri. Harðsóttara er þó þeim,
sem i- Finnlandi dveljast, að
leggja hið margumtalaða lóð á
vogarskálina. Því verður alls
ekki komið í kring innan landa-
mæra hinnar finnsku bræðarþjóð
ar, heldur dugar ekkert minna
en að bregða sér til Stokk-
hólms eða Moskvu. Og það er
talsvert meira en bæjarleið.
Þetta lætur hálfankannalega í
eyrum. En orsökin er sú, að at-
kvæðagreiðsla getur að lögum
ekki farið annars staðar fram
erlendis en í íslenzkum sendi-
ráðum eða hjá íslenzkum ræðis-
mönnum, sem tala íslenzku. Og
þótt ræðismenn íslands séu víða,
þá eru fæstir þeirra miklir ís-
lenzkumenn, enda líklega oft-
ar kaupsýslumenn en mennta-
menn.
★ ★ Þetta veldur miklum
erfiðleikum og gífurlegum kostn
aði, sem bitnar harkalega á
Uiámsmönnum, er að jafnaði
hafa ekki fulla vasa fjár. Lögin
eru frá þeim tíma, er íslenzkir
námsmenn erlendis voru tiltölu
lega fáir, og satt að segja er
hálfankannalegt, að þeir menn,
sem á annað borð eru taldir
hæfir ræðismenn, skuli ekki
líka vera hséfir kjörstjórar, hvað
sem líður málakunnáttu þeirra.
Undantekningarlítið munu ís-
lendingar erlendis fullvel vita
allt, sem máli skiptir um sjálfa
athöfnina, og sé eitthvað, sem
skýra þarf, munu þeir að jafn-
aði kunna og skilja mál ræðis-
mannsins, svo að ákvæðið, sem
því er til fyrirstöðu, að minna
þurfi í kostnað að leggja en nú
tíðkast, er í rauninni út í blá-
inn. En meðan það er á gildi,
sýnist einfaldara og kostnaðar-
minna að sendiráðin gerðu kjör-
stjóra út af örkinni, til dæmis
til Finnlands, og gæfu íslend-
ingum þar kost á því að kjósa
á ákveðnum stað á ákveðnum
degi, að undangengnum ráðstöf
unum því til tryggingar, að
væntanlegir kjósendur vissu um
þetta. Þetta hlyti að spara bæði
fé og fyrirhöfn, og þar að auki
þarf embættismaður sá, sem
kallaður er sendiherra íslend-
inga í Finnlandi, væntanlega að
koma þangað endrum og sinn-
um, hvort eð er, svo að vel ætti
að geta saman farið slík emb-
ættisferð og kosningaleiðangur.
Þetta ætti að vera þeim mun
auðveldara að samræma sem
kosningar eru jafnan boðaðar
með margra mánaða fyrirvara.
★ ★ En það virðist nú vex-a
eitthvað annað en að íslenzkum
sendisííönnum íslendinga sé um-
hugað um, að íslenzkt fólk er-
lendis geti neytt kosningarétt-
ar síns. Þess eru dæmi, að þeir
hafi beinlínis lagt sig í fram-
króka um að koma í veg fyrir
það, að því er bezt verður séð,
og eru ekki mörg ár síðan hóp-
ur námsmanna, sem kominn var
um langan veg úr fjarlægum
borgum, áttu í miklum útistöð-
um við þvermóðskufullan sendi-
fulltrúa, er ekki vildi opna sín-
ar ágætu skrifstofur fyrir þess
konar fólká, svo að stjórnarráð-
ið hér heima skarst að síðustu
í leikinn — og þó um seinan.
Það virðist þó ekki mega minna
vera, þegar atkvæðagreiðsla
getur ekki farið fram nema
á svo sem tveim stöðum
í heilum þjóðlöndum, þar sem
fjöldi fólks er bundinn við nám
og próf, en sendimenn, sem eiga
að veita fyrirgreiðslu, láti það
ógert að vera til trafala og
óþæginda.
★ ★ Fregnir af þessu tagi
hafa að vísu ekki borizt til
landsins vegna þeirra kosninga,
sem nú standa yfir, og er það
ævinlega ánægjulegt, þegar
heimur batnandi fer. En jafn-
víst er hitt, að líkt og oft áður
mun álitlegum hópi íslendinga
fyrirmunað að neyta kosninga-
réttar síns vegna fjárútláta og
tímaeyðslu, sem það hefði í för
með sér. Á því verður trúLega
aldrei ráðin bót að fullu, sízt
1 fjarlægum löndum. En það
virðist vera óþörf tregða, að
svo skuli vera til hagað í ná-
lægum löndum, þar sem margt
íslendinga dvelst ævinlega um
stundar sakir, að ófáum mönn-
um skuli gert illframkvæman-
legt eða óframkvæmanlegt að
njóta jafnréttis við annað fólk.
Hinir áhugasömu kosningastjór-
ar flokkanna, sem gráta hverja
sál, er ekki kemur til skilarétt-
ar, ættu að beita sér fyrir lag-
færingu á þessu, nú þegar þess
um næsta sundurdrætti er lok-
ið.
J. H.
48&
X í M 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ