Tíminn Sunnudagsblað - 25.07.1971, Blaðsíða 8

og Síðklædd, en þær vantaði Fka
kvöidið áður, svo að ég haí'ði efig-
um týnt í þokunni og þóttist held-
ur góður. Pabbi var að klæða sig,
þegár ég kom í bæinn. Hann
spurði, hvort ærnar væru allar.
Ég svaraði sem var, að tva;r vant-
aði.
— Varstu kannski með þær l
Stekkjarhúsunum í nótt? spurði
hann.
Ég hálf reiddist því mér fannst
þessu felast aðdróttun um, að ég
hefði svikist um að halda ánum til
beitar, svo að ég svaraði því, að
hann skyldi líta inn í husin. Vissi
sem var, að ekki var hægt að hýsa
ærnar án þess, að það sæist á
húsunum.
Úr því að ég er farinn að tala
um hjásetuna, má ég til með að
segja þér — þú þarft ekkert að
skrifa það —, að einhverja ógleym-
anlegustu og fegurstu sýn, sem ég
hef augum litið, bar fyrir mig,
þegar ég stundaði hana. Þegar ég
fór af stað með ærnar um kvöld-
ið, var ákaflega blítt veður. Ró og
friður hvíldi yfir öllu. Ærnar
dreifðu sér, því ég hnappsat þær
aldrei. Ég settist á lækjarbakka. Ég
sat oft við lækina— þeir sungu
svo vel. Þeir sungu oft fyrir mig
ljóðin hans Kristjáns Fjallaskálds.
Það var unun mín í einverunni á
nóttunni að heyra lækina syngja.
Og þeir sungu aldrei sama lagið.
Það var annað í kvöld en í gær-
kvöldi. Og þetta kvöld fannst mér
söngurinn fegurri en nokkru sinni
fyrr. Það var í honum meiri fögn-
uður.
Þegar ég taldi komið lágnætti,
fór ég að tína ærnar saman með
aðstoð héppa, sem var þægur, eft-
irlátur og hlýðinn. Brátt voru all-
ar ærnar lagstar, og ég tók að
maula nestið mitt, sem ævinlega
var bæði nóg og gott — ekki
skorti það. Lagði mig svo út af
hjá einni ánni, sem hét Mannýg,
en svo var hún nefnd af því, að
hún átti til að hnippa ónotalega í
þá, sem ekki vildu kjassa hana og
gæla við hana, þegar hugur henn-
ar stóð til þess. Mannýgi notaði ég
venjulega fyrir kodda, þegar ég
lagði mig í hjásetunni.
Líklega hef ég sofnað stundar-
korn, en það gerði ég stundum.
Það kom ekki að sök, ef ég hafði
Mannýg undir höfðinu: Þá vakn-
aði ég alltaf, þegar liún stóft upp.
Þegar ærnar fóru aftur á Vreik,
rak ég þær suður í Skipin, *ey;
Óté
svo eru nefnd, en þau eru í
Blængshólslandi. En samningar
voru um það milli pabbá og bónd-
ans á Blængshóli, að ærnar þaðan
mættu ganga úti í Hnjúksfjalli,
gegn því að sitja mætti kvíaærnar
frá Hnjúki í Blængshólslandi.
í Skipunum var kjarnaland og
oft meira í ánum, þegar þær
gengu þar. Þarna var líka gott
aðhald af klettabeltum og þess
vegna lítil hætta á, a'ð ærnar rás-
uðu langt. í Skipunum sat ég
jafnan undir stórum steini, sem
var í laginu eins og skemma. Und-
ir honum var alltaf logn, af hvaða
átt sem hann blés. Sagt var, að í
steininum byggi huldufólk, en ég
hræddist það ekkert og varð þess
heldur aldiæi var.
Þessa nótt háttaði veðri svo, að
blæjalogn var og heiður himinn,
en dalurinn fullur af þoku, sem
lá þó ekki hærra en svo, að þegar
sólin kom undan Múlanum, var
hún ofan þokunnar. Skein þá um-
hverfið allt og glitraði, en þokan
í dalnum leit út eins og gullið eld-
haf. Svo komu fuglarnir í flokk-
um, settust á steinana og sungu,
og steinarnir sungu, klettarnir
sungu, öll náttúran söng einn dýr-
legan lofsöng. Aldrei hef ég orðið
hrifnari né glaðari af nokkurri
sýn, og það segi ég satt, að ég
hágrét af hrifningu og óskaði
þess, að í þessu umhverfi, við
þessa sýn, mætti ég lifa og deyja.
Ekki veit ég, hvað þetta varaði
langi, því að ég, gleymdi öllu nema
umhverfinu. En þegar ég rankaði
við mér, óttaðist ég að hafa týnt
ánum. Svo var þó ekki, þær voru
allar kyrrar í Skipunum.
Þegar bjart var, sá ég á reykn-
um á bæjunum, hvenær mál væri
komið til að halda heim á leið. En
þegar ekki sást til bæja fyrir þoku,
eins og nú, þá gat ég áttað mig á
júgrum ánna. Þegar þær voru
orðnar troðjúgra, var óhætt að
síga af stað. Og á því glöggvaði ég
mig nú. En um það bil, er ærnar
hurfu mér inn í þokuna, þá bar
fyrir mig aðra dýrðarsýn. Það
voru þrír friðarbogar, hver fyrir
öðrum, og á þeim sá ég hvorki upp-
haf né endi. Sá innsti var lang-
minnstur, og mér fannst hann eins
dg lokast um mig. Ég átti erfitt
með að slíta mig frá þessu, en þó
varð svo að vera. Ég hélt á eftir
ánum inn í þokuna og kom með
þær heim á réttum tíma. Og hver
heldurðu, að trúi svo þessari frá-
sögn?
Já, þessi sumur, sem ég stund-
aði hjásetuna, eru einhver bjart-
asti og skemmtilegasti tími ævi
minnar. Mér leið aldrei illa af
kulda eða öðrum orsökum. Hafði
líka smákofa til að skríða inn í,
þótt hahn væri raunar ekki annað
en skorningur, sem ég refti yfir
og hengdi svo einhverja druslu
fyrir dyrnar. En kofinn minn gerði
sitt gagn, þótt ekki væri hann há-
reistur eða íburðarmikill. En þess-
ir dagar tóku enda, og brátt kom
að því, að ég þótti of stór orðinn
til að stunda hjásetuna, og Rögn-
valdur bróðir tók við.
— Hvernig jörð var Hnjúkur?
— Hnjúkur taldist góð jörð, á
þeirra tíma mælikvarða að minnsta
kosti. Túnið gaf af sér þrjú hundr-
uð hesta, og var talið eitthvert
stærsta tún í sveitinni. Auðvitað
var það allt þýft, eins og tún
voru yfirleitt þá. í gegnum það
runnu fveir lækir, sinn hvoru meg
in við bæinn. Þegar ég þótti of öfl-
ugur orðinn til þess að slunda
hjásetuna, var ég látinn fara að
slá. Undantekningariítið byrjaði
túnasláttur á Hnjúki laugardagnin
í tólftu viku sumars. Fyrir túna-
slátt var venjulega heyjað úti í
Hlíðinni. Þar voru beitarhús með
hlöðu við, og var heyjað í liana,
en heyskapnum þar þannig hagað,
að helmingur slægjulandsins var
sleginn í ár, en hinn helmingurinn
næsta ár. Allt var slegið í spild-
um. Ef frostnætur komu, þá var
vaknað með' skímu til að slá, það
beit svo vel í hélunni. Kvenfólkið
sló oft, til dæmis mamma, en þá
var hún út ai fyrir sig. Og við
strákarnir vorum látnir fara að slá
strax og við gátum borið orfið.
Jón bróðir fór raunar til Akureyr-
ar strax eftir fermingu til þess að
læra smíðar hjá Snorra, móður-
bróður mínum. Hann kom ekki
heim upp frá því nema sem gestur.
ákveðinn vinnutími var auðvitað
enginn, en staðið meðan skrokkur-
inn þoldi. Já, lífsbaráttan þá þætti
sjálfsagt hörð nú.
Ég man nú varla eftir mjög
vondum sumrum á þessum árum.
Tíð þótti ekki góð að vorinu,
nema búið væri að vinna á og
stinga út um krossmessu. Ekið
var á völlinn á veturna og til þess
nótaðir sleðar, sem kallaðir voru
bjóð. Teknir voru ákveðnir dagar
til þess að ganga að því verki og
T í M I N N — SUNNUDAGSBLA9