Tíminn Sunnudagsblað - 23.06.1973, Síða 4

veggnum. Hún sagðist hafa ætlað að
sýna þeim ensku, hvernig menn rotuðu
seli en ekki gera þeim neitt.
Skömmu síðar fréttum við drukknun
Arna i Skörðum, og vissi faðir minn
þá, að veiðihjólið hafði ekki komizt til
skila og hvert erindi hinna ensku hefði
verið, þegar Þórunn gamla sýndi
þeim, hvernig rota ætti seli. Faðir
minn reið þá til Húsavikur og bað
Jakobsen utanbúðarmann hjá Þ. Guð-
johnsen að skrifa Tómasi Kent bréf á
ensku og segja honum alla málavexti.
Jakobsen kunni allvel ensku.
Faðir minn fór siðan með bréfið til
Tómasár Kent og stóð hjá honum,
meðan hann las það. Þegar Tómas
lauk lestrinum, lagðist hann flatur á
jörðina með augu lokuð og krosslagðar
hendur og fætur til merkis um, að hann
skildi, hvar veiöihjólið væri niður
komið. Fáum dögum siðar fannst lik
Árna i Skörðum i Laxárós, og var hjól-
ið enn i vasa hans, svo að Tómas Kent
heimti það aftur.
Utanför Jakobsens.
Af þvi að ég minntist áðan á Jakob-
sen utanbúðarmann Guðjohnsens þyk-
ir mér rétt að bæta hér við frásögn af
tiðindasamri utanferð hans. Haustið
eftir að þeir atburðir gerðust, sem að
framan var frá sagt, sigldi Jakobsen
til Kaupmannahafnar ásamt Valdi-
mar Daviðssyni innanbúðarmanni hjá
Guðjohnsen. Þeir tóku sér far með
Húsavikurverzlunarskipi. sem hét
„Hariot”. Þeir Voru næsta vetur i
Kaupmannahöfn. Jakobsen átti konu á
Húsavik, Katrinu að nafni, og tvö eða
þrjú ung börn. Hann vildi þvi komast
heim sem fyrst vorið eftir og tók sér
far með fyrsta verzlunarskipinu. sem
sigldi frá Höfn til Akureyrar þetta vor.
En Valdimar fór rúmri viku siðar með
Húsavikurskipinu Hariot. Valdimar
lýsti ferðinni frá Höfn til Húsavikur á
þessa leið:
Við fengum blásandi byr norður fyr-
ir Færeyjar. Þá lægði storminn og sló
yfir þoku með isingarúða. Varð þá hált
á þiljum uppi, og segl og kaðlar stirð
og stöm. Þegar skipið var miðja vegu
milli Færeyja og Islands, skall á okkur
norðaustan krapahrið, og þegar við
höfðum siglt dægur i þvi veðri, voru
kaðlar allir orðnir margfaldir að gild-
leika, og skipið sömuleiðis allt hlaðið is
og snjó, og þó mest á þeirri hlið, sem i
veðrið vissi.
Skömmu siðar herti frostið og veðr-
ið, og hlóðst þá enn klaki á skipið, svo
að það tók að hallast. Agerðist hallinn
smátt og smátt svo, að skipið lá loks á
lunningunni, sem i veðrið vissi, og lét
ekki lengur að stjórn. Virtist þá skips-
mönnum, sem öll lifsvon væri úti. En
508
af þvi að veðrið virtist heldur vera að
lægja, sagði skipstjórinn hásetum að
gera úrslitatilraun til þess að höggva
svo klaka af skipinu, að það rétti sig.
Þeir réðust á kiakabrynjuna á borð-
stokknum með öxum og hömrum, og
siðan var haldið upp i reiðann og engu
hlift, hvorki seglum né köðlum, og
hjóst margt sundur. Að þessu vann öll
skipshöfnin og farþegar eins og kraft-
ar leyfðu. Loks tók skipið að Iyftast og
komst á réttan kjöl. Var þá foraðs-
veðrinu að slota og frostgrimmdinni
að linna, en stórhriðin stóð linnulaust i
þrjá sólarhringa. Skipið hafði hrakið
langt af leið suður i haf.
Þegar hriðinni slotaði, lét skipstjóri
sækja varasegl niður i lest, losa skipið
við gömlu seglahengslin og seglbúa
það að nýju. Var siðan haldið hægt en
áfallalaust norður fyrir Langanes og
Sléttu inn með Tjörnesi og til Húsavik-
ur. Voru þá 60 dagar liðnir siðan Hari-
ot lét úr höfn i Kaupmannahöfn.
Það er hins vegar af Akureyrarskip-
inu að segja, þvi sem Jakobsen tók sér
far með i bráðlæti sinu að komast
heim, að það kom aldrei fram. Héldu
menn. að það mundi hafa hlaðizt svo
mikilli klakabrynju að það hefði sokk-
ið i hafi austan við tsland. Jakobsen
var harmaður af mörgum öðrum en
konu hans og börnum, þvi að hann var
talinn sæmdarmaður og hvers mann
hugljúfi. Valdimar Daviðsson varð
siðar verzlunarstjóri á Vopnafirði við
verzlun Orum & Wulf þar á staðnum.
Skipströnd við Húsavik
Ég mun nú segja frá nokkrum skips-
ströndum, sem orðið hafa i Húsavik
eða nánd við hana á öldinni sem leið,
eftir minu eigin minni og sögnum, sem
ég heyrði.
Það mun hafa verið haustið 1884, að
Þ. Guðjohnsen, verzlunarstjóri i Húsa-
vik, sendi vöruskipið Ingólf til Grims-
eyjar að sækja saltfisk og dún. Með
skipinu fór Grimur Laxdal, bókhaldari
Guðjohnsens. Þegar lokið var að hlaða
skipið við Grimsey, skall á grenjandi
stórhrið að nóttu. enda var komið fram
i október. Slitnuðu þá akkerisfestar
skipsins, en akkerin sátu eftir i botni
við Grimsey.
Var þá ekki um annað að ræða en
hleypa undan veðrinu og reyna að ná
Húsavikurhöfn, þótt i dimmri hrið og
náttmyrkri væri. 1 dögun um morgun-
inn rofaði litið eitt til i lofti, og sáu
skipsmenn þá brotsjói framundan og
þekktu. að þeir voru komnir upp undir
Bakkahöfða. sem er norðan við Húsa-
vik. Var skipinu þá vent vestur á fló-
ann og tekinn annar „slagur” inn á
Húsavik, en skipið hafði engin akkeri
til þess að leggjast þar við, og varð þvi
að hleypa þvi upp i fjöru hjá Nausta-
gili. Þar var brim litið, svo að mönn-
um gekk sæmilega að komast á land,
en skipið var gert að strandi, þar sem
botn þess hafði látið sig. Skip og vörur
var siðan boðið upp.
Um og eftir 1880 voru Norðmenn ein-
ir um alla sildveiði á Eyjafirði. Þeir
söltuðu hafsildina i tunnur og fluttu til
Noregs. Seint i október 1883 tóku Norð-
menn seglskip, sem var með bilað
stýri, og ætluðu að láta gufuskip draga
það til Noregs til viðgerðar. Seglskipið
var mannlaust og tómt að öðru leyti en
þvi, að i það voru settar nokkrar tómar
sildartunnur. Var seglskipið fest aftan
i gufuskipið með sterkum köðlum, og
siðan haldið út Eyjafjörð.
Þegar kom austur á Grimseyjar-
sund, skall á ofsaveður af norðri. Fór
seglskipið þá að kippa óþægilega i
tauminn, svo að menn sáu ekki annað
fært-en höggva á dráttartaugarnar og
sleppa seglskipinu lausu. Skipið rak
siðan undan sjó og vindi inn
Skjálfandaflóa og inn á Saltvik, sem er
skammt fyrir innan Húsavik. Þar
brotnaði skipið allmikið við fjöruna.
Nokkuð af tunnum, sem á þiljum höfðu
verið, rak inn á Sjávarsand fyrir botni
Skjálfanda. Skipsflakið og tunnurnar
var hvort tveggja selt á uppboði, og
fengu sveitamenn þar góð kaup úr
brakinu, svo sem trjávið til húsagerð-
ar og segl til heyvarnar, einnig kaðla,
sem raktir voru sundur og flettuð
reipi úr þáttunum. Sömuleiðis höfðu
bændur góð not.af tunnunum, sem
voru seldar á 2 kr. hver.
I nóvembermánuði árið 1893 lá ,,A1-
freð”, verzlunarskip Guðjohnsens,
fullfermt á Húsavikurhöfn og beið eftir
byr að sigla þaðan til Kaupmanna-
hafnar. Skall þá á afspyrnuveður af
norðvestri með frosti og fannkomu, og
svo miklu stórbrimi, að sjór gekk upp i
14. tröppu á stiga þeim, er lá frá
verzlunarhúsi Guðjohnsens uppi á
bakkanum niður i fjöruna.
A öðru dægri stórhriðarinnar fór Al-
freð að draga legufæri og reka undan
veðrinu. Lá skipið þó við tvö góð
akkeri með gildum festum. Skipið
þokaðist hægt suðaustur vikina, unz
það lenti i brotsjóum undan Stangar-
bakka. Voru þar þá fyrir i fjörunni og á
bakkanum allir verkfærir karlmenn á
Húsavik til þess að reyna að bjarga
skipsmönnum frá drukknun. Voru þó
litlar likur til að það mætti takast, þvi
Sunnudagsblað Tímans