Tíminn Sunnudagsblað - 30.06.1973, Síða 20

1 þetta sinn má kalla visna-
þáttinn „visnabálk úr Borgar-
firði”, þvi að visurnar og tilefni
þeirra eru skráðar eftir Birni
Vigfússyni frá Gullberastöðum.
Eyjólfur i Bakkakoti og siðar i
Sveinatungu var á leið til þjóð-
hátiðar á Þingvelli 1874. Hann var
maður vel hagorður. Er hann reið
niður á vellina i flokki Borg-
firöinga, stanzaði hann við tjald
eitt, þar sem gamall maður sat á
gæruskinni fyrir tjalddyrum, en
þau voru oft kölluð skinn-skjátur i
Borgarfirði. Eyjólfur ljóðaði þegar
á manninn:
Nú skal fara að yrkjast á
við austanmanninn.
Bezt er þá að byrja þanninn:
Bölvaður farðu skjátu-glanninn.
Maðurinn á gæruskinninu
svaraði þegar:
Böivaðu ekki brags i stauti,
Borgfirðingur,
Mér heyrist á þvi, sem þú syngur,
að sóma- munir og æru- ringur.
Eyjólfi þótti maður þessi með
ólikindum fljótur að svara fyrir sig
og spurði, hvaðan hann væri, en
hann kvaðst heita Gestur
Gamalielsson frá Hæli. (Liklega afi
Gests, er siöar varð kunnur og lézt
ungur). Tóku þeir siðan tal saman
og fór vel á með þeim.
Um hjón nokkur, er bjuggu eigi
allfjarri, kvað Eyjólfur. Um
bóndann:
Glennti upp augun, gjarn á raus.
Grimmdin sauð i drjólnum.
Mammons draugur dyggðalaus
drundi i Laugarhólnum.
Og um konuna:
Kristin heitir kona flá
kjafta beitir nöðrum.
Sker og reytir mest sem má
mannorðsfeiti af öðrum.
Ekki er lýsingin falleg og mun
fremur gerð i hálfkæringi en fullri
meiningu.
Sigurgeir, faðir Odds sterka af
Skaganum, var eitt sinn kaupa-
-
maður á Oddsstöðum i Lundar-
reykjadal. Eitt sinn, er kona, sem
Þuriður hét, kallaði á fólkið heim i
matinn, stóð svo á, að Sigurgeir var
að ljúka við hólma i slægjunni.
Varð honum þá að orði:
Iila bitur eggin blá
á þó liti fleiri.
Hólmaskitur heita má
hreint ónýtur Geiri.
Geiri var þó afburöagóður sláttu-
maður og smiður ágætur. Eitt sinn
á siðsumri, er verið var að heyja
frá Oddsstöðum uppi á fjalli i
mýrlendi, sem kallað var Lymska,
vann fólk fram á nótt við að sæta,
og var komið myrkur, er heim var
haldið. Þá kvað Sigurgeir:
Héöan úr Lymsku löbbum glaðir
Hður á nótt og dimma fer.
Frjálsir skundum nú fótahraðir,
fram á brúnina komumst vér.
Ljóðin ei yrkja iengur skal.
Lendum við öll i SkoIIadal.
Eitt sinn var Grimsá I foraðs-
vexti og ekki árennileg yfirferðar.
Helzt var talið reynandi á svo-
kölluðu Norðlingavaði undan
bænum Mávahlið. Margt fólk úr
Lundarreykjadal var þarna á
heimleið frá Akranesi og settist að I
Mávahlið, tepptist þar við ána heila
nótt. Glatt var á hjalla, þótt fólki
þætti töfin leið. 1 þessum hópi var
Guðriður húsfreyja i Múlakoti, en
sá bær er handan ár, gegnt
Mávahlið. Um nóttina kastaði hún
fram þessari stöku:
Grimsá freyðir boðabreið,
bagar tíðum ferðalýð.
Það er neyö um næturskeið
nú aö biða i Mávahlið.
Eitt sinn sat Guðriður Jónsdóttir,
húsfreyja i Múlakoti að saumum.
Hún hafði keypt stórt pils á upp-
boði, og var það úr vænu efni og
fallegu. Hún hugðist sauma treyju
handa bónda sinum úr pilsinu.
Maður nokkur hagorður kom til
hennar og kastaði fram þessari
stöku:
Bæði sniður breitt og sitt
bús- af efnum sinum.
Konan meður pilsið prýtt
passar bónda sinum.
Guðriður lét ekki eiga hjá sér og
svaraði þegar:
Svona getur falskur flutt
fræðin eins og refur.
Mannorðið sem mjótt og stutt
mörgum sniðið hefur.
Eitt sinn var Jóhann alþingis-
maður Eyjólfsson i Brautarholti á
heimleið úr Kollafjarðarrétt. Hann
reið hryssu, sem Rotta var kölluð,
gott reiðhross. Þá kvað hann:
Sit ég Rottu úr réttunum
rækalls hrottalega.
Bjórinn totta á öæjunum
og ber mig flott I selskapnum.
Vestur-Islenzka og borgfirzka
skáldið Þorskabitur var staddur i
Flókadal, liklega um 1880, og sá
flökkufjölskyldu tilsýndar á leið til
bæjar. Maðurinn hét Jón, en konan
var kölluð Gudda, svo og dóttirin.
Hundur fylgdi fólkinu, kallaður
Svartur. Hrökk Þorskabit þá af
munni þessi visa:
Ekki hart þær hlaupa um frón
húsgagns-snuddurnar.
Brúnka, Svartur og bjarti Jón
og báðar Guddurnar.
Um aðra förumenn, sem oft voru
á ferð i Borgarfirði, kvað Þorska-
bitur:
Höski, Tota, Hemingur,
Háski sálar og Gissur,
Bjarni þota, Bréffaldur,
Bæringur og Jón kengur.
A Gullberastöðum i Lundar-
reykjadal var til heimilis gömul
kona, Þuriður Sigmundsdóttir, ætið
kölluð Þura. Hún var hinn mesti
visnasjór. Eftirfarandi visur
heyrðist hún oft raula fyrir munni
sér:
Tíðum sungu Tyrfingar
titt I drungaveðri.
Reykjar- sprungu rokurnar
Róms af bungum neðri.
Hver skilur nú? Og einnig raulaði
hún þessa:
Flutt á bls. 550.
548
Sunnudagsblað Timans