Morgunblaðið - 09.05.2004, Blaðsíða 16

16 SUNNUDAGUR 9. MAÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
V
eiðisafnið, hið fyrsta sinnar
tegundar hér á landi, verð-
ur opnað almenningi um
þessa helgi. Þar eru til
sýnis uppstoppuð dýr úr
þremur heimsálfum, sútuð
skinn, veiðivopn af ýmsu
tagi og fleira sem lýtur að
veiðum á dýrum og fuglum. Megnið af sýn-
ingargripunum eru dýr sem eigendur safns-
ins og veiðimennirnir Páll Reynisson ljós-
myndari og kvikmyndatökumaður og Fríða
Magnúsdóttir hárgreiðslumeistari hafa aflað
innanlands og utan. Einnig eru sýnd dýr sem
fengin eru að láni frá Náttúrufræðistofnun Ís-
lands og hefur Veiðisafnið gert fimm ára
varðveislusamning við stofnunina um láns-
dýrin. Veiðisafnið á nú þegar 45 uppsett dýr
og dýrin frá Náttúrufræðistofnun eru 33 tals-
ins. Við opnun verða því til sýnis 78 dýr og
fuglar, auk sútaðra skinna og annarra dýra-
hluta.
Páll og Fríða segjast vera rétt að byrja að
safna dýrum. Í október næstkomandi ætla
þau á elgsveiðar í Svíþjóð. Sú ferð er afmæl-
isgjöf til Fríðu og mun sænskur elgur eflaust
prýða safnið í framtíðinni. Páll segir að þótt
Fríða hafi byrjað löngu á eftir sér að veiða sé
hún nú með fleiri dýr í uppstoppun en hann.
„Hún er nú að upplifa það sem ég var að tala
um við hana fyrir nokkrum árum. Þegar ég
talaði um dýrin mín horfði hún bara út um
gluggann og hristi hausinn. Um leið og hún
kemst inn í þetta sjálf opnast nýjar víddir. Ég
öðlast sérstaka tilfinningu, sérstök tengsl, við
þessi dýr. Ef þú finnur ekki til þeirra á ekki
að koma nálægt þessu. Allir þessir hausar
eiga sína sögu og hafa djúpa merkingu fyrir
mig sem veiðimann. Hluti af því að taka þessi
dýr verður stór hluti af mér. Ég kemst aldrei
frá því. Ég er á sinn hátt að gefa þeim líf og
þau verða partur af mínu lífi.“
Veiðisafnið er til húsa að Eyrarbraut 49 á
Stokkseyri, einu fyrsta húsinu sem mætir
þegar komið er inn í þorpið frá vestri. Húsið
er auðþekkt af yfirbyggðri verönd, líkri þeim
sem gjarnan eru á húsum í Afríku. Safnið er í
raun hluti af heimili þeirra Páls og Fríðu og
gefur það starfseminni heimilislegan brag.
Allt sem tengist skotveiðum
Auk uppsettu dýranna verður til sýnis
margt sem tengist skotveiðum. Jafnt veiði-
vopn þeirra Páls og Fríðu og margs konar
veiðitól sem safnið hefur fengið að láni eða
gjöf. Safnið hefur fengið leyfi frá Ríkislög-
reglustjóranum
til að hafa skot-
vopn til sýnis og
verða þau í sér-
útbúnum sýn-
ingarskápum og
vegglæsingum,
þegar opið er, og
rammgerum pen-
ingaskápum þess á
milli. „Við höfum hugsað
okkur í byrjun að sýna fyrst
og fremst okkar byssur,“ seg-
ir Páll. „Í sjálfu sér eru þær
flestar bara hefðbundnar
veiðibyssur og ekkert sér-
staklega spennandi fyrir
byssukarla. Ekki fyrr en
kemur að skammbyssunum
og pístólunum. Þar eru að
mínu viti einhverjar sér-
stökustu veiðibyssur á
landinu.“
Auk eigin byssna hafa
Páll og Fríða fengið lán-
aðar byssur frá mönnum
á Hornafirði og að sunn-
an. Þar er fyrst og
fremst um að ræða
gömul skotvopn. Meðal
annars verður til sýnis
Drífu-haglabyssa, smíð-
uð á Dalvík af Jóni heitnum Björnssyni. Páll
er að safna upplýsingum um byssusmíðar
Jóns, en Drífa mun vera eina íslenska byssan
sem var raðsmíðuð í einhverju magni. Löng-
un stendur til að byggja upp heildstætt safn
veiðibyssna sem sýnir þær gerðir sem Íslend-
ingar hafa notað til veiða í áranna rás og ann-
arra gripa sem tengjast veiðum.
„Ef einhverjir vilja lána eða gefa byssur á
safnið þá er það velkomið. Safnið er sjálfs-
eignastofnun og hafa gjafabréf og varðveislu-
samningar verið útbúin. „Einn einstaklingur
er þegar búinn að ánafna safninu allar sínar
byssur og veiðitól að sér gengnum. Við tökum
þakksamlega við gömlum skotfærum, skot-
færapakkningum, hnífum, gildrum, spjótum
og öðru sem tengist veiðiskap. Þetta er veiði-
safn með áherslu á skotveiðar. Þannig höfum
við kynnt það. Stangaveiðin er ekkert inni í
þessu.“
Fyrsta árið verður safnið opið daglega
klukkan 11 til 18 nema á háhelgum dögum.
Það er til að kanna heimsóknatíðnina og þörf-
ina fyrir að hafa opið í framtíðinni. Einnig
verður hópum, félögum og öðr-
um gefinn kostur á að panta
tíma utan venjulegs opn-
unartíma.
Áhuginn vaknaði
snemma
Veiðisafnið er
beinn ávöxtur af
óþrjótandi áhuga Páls
á veiðum og skotfimi.
Hann segir að áhuginn hafi
kviknað snemma. „Ég fékk und-
anþágu hjá Lögreglunni í Reykja-
vík fyrir mínu fyrsta skotvopni,
22 cal. riffli, 18 ára gamall,“ seg-
ir Páll. Hann lagði stund á skot-
fimi og skotveiðar hér innan-
lands, en hugurinn leitaði á fjar-
lægar slóðir, ekki síst hinar róm-
uðu veiðilendur Afríku þar sem
hjarðir villtra dýra reika um slétt-
ur og skóga. Páll á nú að baki ell-
efu ferðir til Afríku bæði til kvik-
myndatöku og veiða.
„Afríkudellan í veiðinni byrjaði
1994. Þá ákvað ég að fara og
skjóta sebrahest daginn sem ég
yrði fertugur – klukkan þrjú,“
segir Páll. Fyrirheitni dagurinn
rann upp 19. maí 1996 og Páll
stóð við heitið. Raunar ekki upp
á stund, því klukkan var orðin fimm þegar sá
röndótti hvarf á veiðilendurnar eilífu.
„Ég var búinn að vera með Lew Harris
leiðsögumanni á veiðum í tvo daga,“ segir Páll
og það kviknar blik í augunum við upprifj-
unina. „Þann 18. maí komumst við í tæri við
hjörð af sebrahestum, 32 dýr og þar af voru
þrjú karldýr. Ég var með leyfi fyrir einu
slíku. Við komumst í draumafæri – alveg
óvart. Lew Harris spurði hvort ég ætlaði ekki
að taka’ann? Nei, það er ekki réttur dagur,
svaraði ég. Ætlar þú ekki að taka hann,
spurði hann aftur. Nei, við komum aftur á
morgun, svaraði ég. Það kom löng þögn og
karlinn sagði ekki orð. Sporrekjandinn og
fláningsmaðurinn komu á eftir. Það var graf-
arþögn í bílnum og skrítið andrúmsloft. Auð-
finnanlega var ekki allt í lagi. Ég reyndi að
vera á léttu nótunum, talaði um dýrin sem ég
hafði veitt fyrr um daginn og hressa upp á
andrúmsloftið. En allt kom fyrir ekki. Það var
ekki sagt orð!“
Daginn eftir var haldið á sömu lendur og
fengið leyfi, en nú sást ekki sebradýr.
„Klukkan tifaði og túrinn gekk út á að skjóta
sebrahest klukkan þrjú. Harris sendi strák-
ana með talstöð yfir dalinn þar sem vel sást
yfir. Þeir fundu hjörðina og gátu leiðbeint
okkur að henni. Landið var vaxið hávöxnu
grasi sem gerði erfitt að sjá frá sér og ferðast
um. Grasið var svo hátt að það var vonlaust
að skjóta inni í því. Gegnum grasið lá þröngur
stígur eða slóði – rétt eins og í bíómynd. Slóð-
inn bjargaði málunum. Harris sagði við mig:
Dýrin koma hér yfir stíginn, frá hægri til
vinstri. Stærsti sebrahesturinn er aftarlega.
Hann mun stoppa þegar hann sér okkur. Þar
færðu þínar tvær sekúndur. Svo bætti hann
við: „Now is your day!“ (Nú er dagurinn
þinn). Það var búið að krauma í honum frá
því daginn áður!“
Atburðarásin varð nákvæmlega eins og
Harris hafði lýst. „Hjörðin kom frá hægri til
vinstri. Ég var með Remington riffil módel 7,
kaliber .308 Winchester. Sebrinn stoppaði á
stígnum til að meta aðstæður og ég skaut
hann fríhendis frá öxl. Dýrið féll í sömu spor-
um. Harris stikaði færið og það reyndist vera
168 metrar.“
Skammbyssur og pístólur
Páll er í þröngum hópi veiðimanna sem
stunda veiðar með handbyssum og skamm-
byssum. Handbyssurnar eru í raun litlir veiði-
rifflar með skammbyssugripi. „Fyrir mér
byrjaði skotveiðin fyrir alvöru þegar ég fór að
veiða með skammbyssu. Það er fluguveiðin í
þessu,“ segir Páll. „Í handbyssunum gildir
bara eitt skot. Allar skepnur hér inni sem ég
hef veitt, fyrir utan tvær, eru felldar í einu
skoti. Þótt handbyssurnar séu langdrægar vil
ég komast nær bráðinni en þegar veitt er
með riffli.“
Þessi tegund veiðimennsku hefur heillað
Pál frá unga aldri. Hann las allt sem hann
komst yfir um veiðar með hand- og skamm-
byssum og fimm byssukarla í Bandaríkjunum
sem komu þessari grein á fót. Tveir þeirra
eru enn á lífi, J. D. Jones og Larry Kelly og
nöfn beggja komin í Handgun Hall of Fame
of America. J.D. Jones hefur hannað meira en
30 skothylki sem auðkennd eru með upphafs-
stöfum hans. Páll hefur átt viðskipti við fyr-
irtæki í eigu Jones.
„Dag einn hringdi ég og hann svaraði –
sjálfur gúrúinn. Við fórum að spjalla og hann
sagði mér að hann hefði komið hingað til
lands 1983. Já, ég veit, svaraði ég. Hvernig
veistu það, spurði hann undrandi. Þá sagði ég
honum að ég hefði lengi fylgst með honum og
Morgunblaðið/RAX
Fríða Magnúsdóttir og Páll Reynisson í Veiðisafninu á Stokkseyri. Í baksýn er Afríkuveggurinn með fjölda afrískra dýra, auk hefðbundinna vopna og veiðitækja Afríkumanna svo sem spjót og skildir.
Gíraffi, antilópur, hreindýr, krókódíll, sauðnaut og selur eru meðal uppsettra dýra sem mæta gestum Veiðisafnsins á Stokkseyri.
Þar eru einnig sýnd ný og gömul veiðivopn og annað sem tengist veiðimennsku. Guðni Einarsson og Ragnar Axelsson heimsóttu
Fríðu Magnúsdóttur og Pál Reynisson, veiðimenn og safnara, og fræddust um safari-ferðir til Afríku, Grænlands og fleira.
Í safari á Stokkseyri