Morgunblaðið - 09.05.2004, Side 34

LISTIR
34 SUNNUDAGUR 9. MAÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Grill kebab
me› kús kús og salati
F
í
t
o
n
/
S
Í
A

F
I
0
0
9
1
5
7
Uppáhald íslensku þjóðarinnar
Fjöldi uppskrifta á www.lambakjot.is
Villa
Lambakjöt
fyrir
og ekkert
bull
Naglbít
600 g fituhreinsað lambakjöt, t.d. lambabógur eða fáeinar
lærissneiðar, skorið í u.þ.b. 2 1/2 – 3 cm bita
1/2 dl ólífuolía
safi úr einni sítrónu
1 msk. salvía, smátt söxuð
1/2 msk. óreganó (ferskt), saxað
Hoi Sin sósa (kínversk barbecue-sósa, fæst í flestum búðum)
3 msk. sesamfræ
Þegar Villi Naglbítur er búinn
að græja kryddlöginn og skera
lambakjötið í hæfilega bita
setur hann allt í skál og fer svo
að gera eitthvað annað
næstu 3 tímana. Síðan þræðir
hann kjötið og tilheyrandi
grænmeti upp á pinna og
grillar á svipstundu.
Setjið kjötið í skál ásamt ólífuolíu, sítrónusafa,
salvíu og óreganó og látið standa í u.þ.b. 3 klst.
Raðið kjötinu upp á pinna og penslið með Hoi Sin
sósu og stráið sesamfræjum yfir pinnana.
Grillið í u.þ.b. 8–12 mín. og snúið
nokkrum sinnum á meðan. Borið
fram með t.d. kús kús og salati.
ÍSLENZK náttúrusköp eru líkt
og margur veit í senn fjölþætt og
mikið undur, hvernig sem á er litið.
Hins vegar gera stórum færri sér
grein fyrir þeim sannindum að hið
smáa er jafnlítið smátt og hið stóra
er stórt, eins og þýski skáldjöfurinn
Rainer Maria Rilke orðaði það.
Stærðir eru ekki síður afstæðar en
tíminn, rýmið og fjarlægðirnar, fólk
almennt gerir sér til að mynda jafnt
grein fyrir mikilfengleika hrikalegra
náttúrufyrirbæra, ógnum eldgosa og
jarðhræringa sem og skýjastróka í
útlandinu. Gefur örverunum sem
augun fá ekki greint minni gaum,
þær lifa þó sínu lífi allt um kring, eru
undirstaða alls lífs á jörðinni, sjálfur
grunnurinn. Starfsemi þeirra alstað-
ar sýnileg ekki síst í náttúrunni,
gróðurinn á berangrinum hér gott
dæmi, hann sækir líf sitt til þeirra,
helst þar sem hiti og kuldi rekast
saman og sértækar aðstæður mynd-
ast. Furðulegt og í sjálfu sér stór-
brotið líf kviknar á ólíklegustu stöð-
um, samanber dúnurtir og fleiri
undur óbyggðanna, einnegin fjöl-
þætt og brigðarík fyrirbæri hvar
jarðhiti er í nágrenninu. Við eigum
stórbrotna fossa, fræga og tignar-
lega hveri, ásamt miklum jarðhita-
svæðum, en fleira er áhugavert við
fossana en sjónspilið eitt, hverina en
ógnarkraftur gosstrókanna og jarð-
varmann en nýting hans. Þá er fjalla-
sýn iðulega fjölþætt og stórbrotin og
margbreytni í landslagi heillar
mannsaugað, fólk frá öllum heims-
hornum heldur langan veg til að upp-
lifa fágæt undur jafnt í náttúrunni
sem dýraríkinu. En þótt hrikaleg
náttúrusköp hræri við tilfinningum
fjöldans, mikilfenglegir stórsjóir risi
á hafi úti,ber einnig að líta til litlu
eininganna til að mynda að hver
minnsti vatnsdropi býr yfir lífi sem
gerjast ótrúlega fljótt við rétt skil-
yrði, sem frá upphafi má fylgjast
með í smásjá og seinna berum aug-
unum. Dropi á stöðugri hreyfingu
holar jafnvel stein en deyr í kyrr-
stöðu,sem og allt vatn, en þá hefst
nýr þáttur lífs, rotnunin. Mikið æv-
intýri að fylgjast með þeim hvörfum
dauða og lífs. Markús Árelíus keisari
í Róm vakti einna fyrstur manna at-
hygli á ytri fegurð þessara efna-
hvarfa í frægri ræðu, stöðugri gerj-
un og framrás lífsins.
Að öllu samanlögðu ekki undar-
legt þótt skáldinu yrðu þessar and-
stæður og þróunarferli lífsins að við-
fangi, þá hann fyrir margt löngu sá
fólkið á októberhátíðinni í München
hlæja, pískra og glettast reynandi að
ná til hvert annars og kitla með lit-
ríkum páfuglsfjöðrum. En gekk
sjálfur um með sína fjöður og dáðist
að fegurð og fjölbreytileika hennar,
hvernig hún vó á hinum sveigjanlega
stöngli, og hinu fagra höfði með pá-
fuglsaugað, sem myrkt og dulúðugt
rýndi á hann. Fylltist gleði yfir hinu
mikla samræmi og fjölbreytileik er
bjó í einni fjöður ásamt mergð lita-
tóna á jafnlitlum fleti. Þarna upp-
götvaði skáldið enn einu sinni, að
flest fólk heldur á hlutum í höndum
sér til að fremja einhverja vitleysu, í
stað þess að athuga hvern hlut, og í
stað þess að spyrja um þá fegurð
sem honum heyrir til. Því væri það
að flest fólk veit alls ekki hve fagur
heimurinn er, og hvílík dýrð opinber-
ast í í hinum minnstu hlutum, í sér-
hverju blómi, steinvölu, trjáberki
eða birkilaufi. Kannski hefur málar-
inn Matisse tekið Rilke á orðinu, í
öllu falli er sagt að hann hafi byrjað
hvern dag á því að teikna ýmis fyr-
irbæri í garði sínum, ekki síst lauf-
blöð, en engin tvö munu fullkomlega
eins frekar en fingraför mannsins.
Ekki úr vegi að líta hér einnig til
þess, að mannsaugun eru frá náttúr-
unnar hendi frekar ófullkomin smíð í
samanburði við ýmsar fuglategund-
ir. Hvort heldur um er að ræða örn-
inn sem klífur háar víddir himinlofts-
ins og fókuserar bráðina, sem
jarðbundnari fuglum eins og ugl-
unni, en hún er sögð sjá sextíu sinn-
um betur en maðurinn. En maður-
inn, bætir það upp með
vitsmununum, þó öllu frekar skyn-
færunum og því meir sem hann
þroskar þau, þeim meir lýkst fegurð
allífsins upp fyrir honum. Tekur aug-
un níu fyrstu lífár mannsins að full-
komna form- og rýmisskynið, en
með hjálp vitsmunanna getur hann
haldið áfram að þróa sjónina og önn-
ur skynfæri sín, alla vega skerpt og
dýpkað eðlislægar tilfinningar sínar
gagnvart heimi hins sýnilega…
Íslendingar eiga marga snjalla
ljósmyndara og út hafa komið mik-
ilsháttar bækur um fegurð landsins
og afmarkaðra fyrirbæra í lofti, láði
og legi. En ég held að fáir ef þá nokk-
ur hafi á jafnafmarkaðan hátt beint
linsuopinu að hinu smáa og uppruna-
lega í sjálfri náttúrunni og Rafn
Hafnfjörð. Aðrir bíða kannski þolin-
móðir eftir réttu aðstæðum til
myndatöku, en Rafn leitar smáheim-
ana uppi, jafnt í óbyggðum sem jarð-
hitasvæðum, beinir þannig linsu-
opinu ekki að hámarki stórbrotinnar
fjallasýnar né orkuflæði, heldur sér-
tækra fyrirbæra í næsta umhverfi.
Að leita, er hér þó ekki kórrétta skil-
greiningin eins og Picasso hefur
bent á, heldur finna. Eitt er að leita
annað að finna, til að mynda eitt að
leita að bláberjum, annað að finna
þau og hafa í hendi sér, á því nokkur
en þó mjög áþreifanlegur skilismun-
ur. Að vísu ekki um atvinnuljós-
myndara að ræða, en menn verða
ekki listamenn í skólum, öðlast að
vísu mikilvæg réttindi, en þá fyrst
reynir á manninn er skólagöngu
sleppir og varðar miklu að vera vel
nestaður í þau átök. Auðvitað er
Rafn vel liðtækur og fullgildur á öðr-
um sviðum, það sannaðist á frægri
myndaröð frá vinnstofu Kjarvals,
þar sem hann skjalfesti næsta um-
hverfi listamannsins gagngerðar en
nokkur annar. Rafn hefur þannig
víða komið við en ætli hann hafi ekki
skilað dýrustu perlunum til eftir-
komendanna í myndaröðum sínum
af smáheimum íslenzkra náttúru-
skapa. Það er í öllu falli álit mitt og
staðfestingu þess getur að líta á sýn-
ingu hans, Lesið í landið, í aðalsal
Hafnarborgar. Þar rekur hvert
undrið annað, og í þá veru að mat á
einstökum myndum er utan allra
marka fyrir fjölbreytni þeirra ásamt
jöfnum stígandi hrifa. Í öllu falli fall-
ast mér hendur er mér hugnast að
vísa til einhverrar sérstakrar, því um
leið koma margar aðrar upp í hug-
ann, afvopnar mig gjörsamlega.
Meginveigurinn var þá ósjálfrátt
að leitast við að halda utan um
grunntón sýningarinnar og miðla til
lesandans. Í þessu tilviki trúlega vit-
urlegast að vísa til heildarinnar,
jafnframt gefandi lifunar, sjálfrar
sýningarinnar sem fæstir ættu að
láta fram hjá sér fara. Tek ofan fyrir
listamanninum og þakka með virkt-
um fjölþætta sjónræna gullmola.
Brigði og skynjanir
Annars konar og þó að hluta skyld
viðhorf blasa við á jarðhæð Hafnar-
borgar, nánar tiltekið í Sverrissal og
Apóteki. Um að ræða allmörg akrýl-
málverk sem Björg Atla er höfundur
að og nefnir hún gjörning sinn; Með
nesti og nýja skó. Nestið er þrjár
elstu myndirnar unnar á árunum
1993–94 en nýju skórnir eru þrjátíu
og sex myndir frá síðustu tveim ár-
um, sem allar eru áritaðar 2004.
Þótt til sanns vegar megi færa að
Núverund/óverund
MYNDLIST
Hafnarborg
Opið alla daga frá 11–17, lokað þriðju-
daga. Til 10. maí. Aðgangur 300,
sýningarskrá 600 krónur.
LJÓSMYNDIR
RAFN HAFNFJÖRÐ
MÁLVERK BJÖRG ATLA
Morgunblaðið/ÁsdísBjörg Atla: Svo kviknar ljós. 160x190 sm.