Morgunblaðið - 09.05.2004, Síða 72

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLUNNI 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181, PÓSTHÓLF 3040,
ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 569 1122, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI 1 SUNNUDAGUR 9. MAÍ 2004 VERÐ Í LAUSASÖLU 350 KR. MEÐ VSK.
ROK og jafnvel særok hefti ekki för þessara göngu-
garpa á Seltjarnarnesi enda báðir búnir eftir að-
stæðum. Hundinum þótti ástæða til að hnusa af því sem
ljósmyndarinn hygðist fyrir. Búist er við hægari vindi
næstu daga, að mestu leyti austlægum, skýjuðu veðri
og jafnvel rigningu norðan- og austanlands.
Morgunblaðið/Árni Torfason
Hressingarganga í særoki
MANDARÍNÖND hefur gert sig
heimakomna á Hótel Norður-
ljósum á Raufarhöfn enda kannski
við hæfi að sjaldséðir farfuglar á
borð við mandarínönd dvelji á hót-
eli. Öndin hefur nú verið þar í hálf-
an mánuð og virðist líka vel.
„Dóttir mín á aliendur hérna við
hótelið og þessi hefur bara farið í
mat með þeim,“ segir Erlingur
Thoroddsen hótelstjóri. Hann seg-
ir að mandarínöndin virðist vel
kunna að meta matinn sem henni
er boðinn. „Þetta er lítill og fal-
legur fugl og reyndar nokkuð gæf-
ur. Við erum með mat hérna í
bakka sem aliendurnar ganga í.
Þær koma yfirleitt á móti manni
þegar við gefum þeim og hún er
farin að fylgja þeim,“ segir Erling-
ur. Í fyrra var mandarínönd í Bol-
ungarvík um miðjan maímánuð, en
áður mun hafa sést til mandarín-
andapars í Súgandafirði.
Erlingur segir að mikið fuglalíf
hafi verið á Langanesi fram að
kuldakaflanum. „Gráþrastapar var
hérna á ferðinni, ég hef ekki séð þá
núna í viku, svo þeir gætu verið
farnir. Það snjóaði og ég hef ekki
séð þá síðan. Svo var hérna hring-
dúfa og ég veit um blikönd úti á
Sléttu. Einnig hafa nokkrir dverg-
mávar sést.“
Erlingur segist ekki óttast um
afdrif fuglanna í kuldanum. „Ég
held að þeir þoli nú svona smá-
kuldakast, þetta eru fuglar sem
halda mikið til í Evrópu yfir vet-
urinn og það er ýmislegt sem kem-
ur til þar.“ Erlingur segir að einnig
sé talsvert af rjúpu og gæsum um-
hverfis Raufarhöfn.
Óvenjulegur hótelgestur
Ljósmynd/Gaukur Hjartarson
Mandarínöndin á Raufarhöfn.
KRABBAMEINSSKRÁ Krabba-
meinsfélags Íslands skortir sterkari
lagagrundvöll, til að tryggja að hægt
sé að krefjast upplýsinga um greind
krabbamein hér á landi, í stað þess
að treysta á samstarfsvilja lækna og
sjúkrastofnana. Í heilbrigðisráðu-
neytinu er nú unnið að gerð laga-
frumvarps, sem rennir styrkari
stoðum undir upplýsingaöflun
skrárinnar og annarra skráa sem
eru mikilvægar fyrir heilbrigðis-
þjónustuna, að sögn Jóns Gunnlaugs
Jónassonar, yfirlæknis skrárinnar.
Jón Gunnlaugur segir að þess séu
afar fá dæmi að læknar hafi neitað
að veita upplýsingar. „Vegna sjón-
armiða um persónuvernd gætir vax-
andi varkárni í meðhöndlun per-
sónuupplýsinga, sem er af hinu
góða,“ segir Jón Gunnlaugur.
„Krabbameinsskráin er afar mikil-
væg og læknar og aðrir vísindamenn
hafa mikið nýtt hana til fjölbreyti-
legra rannsókna. Góð samvinna við
lækna og sjúkrastofnanir hingað til
breytir því hins vegar ekki að styrk-
ari lagastoð mun reynast nauðsyn-
leg í framtíðinni.“
Laufey Tryggvadóttir, fram-
kvæmdastjóri skrárinnar, segir eng-
in þekkt dæmi þess að upplýsingar
úr Krabbameinsskrá hafi verið not-
aðar í annarlegum tilgangi.
50 ár eru liðin frá því að Krabba-
meinsfélag Íslands setti á laggirnar
Krabbameinsskrá. Skráin er ein
fárra slíkra í heiminum sem ná til
heillar þjóðar og hefur nýst við
fjölda rannsókna. Tilgangur og
markmið Krabbameinsskrárinnar
er að skrá í einn grunn öll krabba-
mein sem greinast hér á landi og eft-
ir atvikum skylda sjúkdóma eða við-
urkenndar forstigsbreytingar
æxlisvaxtar.
Skráning krabbameina
þarf skýrari lagastoð
 Krabbameinsskrá/10
FRÁ því Sigrún Halldórsdóttir stofnaði
PP forlag fyrir sex árum í Kaupmanna-
höfn hefur fyrirtækið vaxið og dafnað
jafnt og þétt. Fyrstu þrjú árin var hún eini
starfsmaðurinn en nú eru þeir átján á
skrifstofum í þremur löndum; fjórtán í
Kaupmannahöfn, þrír í Reykjavík og einn
í Ósló, og gefur forlagið út bækur á öllum
Norðurlöndunum.
Sigrún segir tilviljun hafa ráðið því að
hún lagði bókaútgáfu fyrir sig og hún sjái
ekki eftir því.
Hún ákvað að stofna eigið fyrirtæki
þegar deild dönsku flóttamannastofnunar-
innar, þar sem hún var yfirmaður á fjár-
málasviði, var lögð niður. Áður hafði hún
fengið útgáfuréttinn á bók Oprah Winfrey,
Lífið í jafnvægi.
Úr einum
starfsmanni
í átján
 Vinnan er líf mitt/ 27
KRAFA morgundagsins er að
geta haft samband við lækni um
vefmyndavél. Þetta segir Anna
Sigrún Baldursdóttir, hjúkrunar-
fræðingur og framkvæmdastjóri
Liðsinnis ehf., en hún hélt erindi á
ráðstefnu Samfylkingarinnar um
heilbrigðisgeirann sem haldin var í
gær. Anna Sigrún fjallaði um raf-
ræna heilbrigðisþjónustu, en hún
segir t.d. Breta, Svía og Kanada-
menn nýta sér hana í miklum
mæli.
Liðsinni ehf. hefur m.a. kynnt
sér hvernig Bretar nýta sér raf-
rænt heilbrigðisþjónustukerfi sem
byggist á því að notendur fái leið-
beiningar um úrlausn vandamála í
gegnum síma eða um Netið, með
aðstoð öflugs hugbúnaðar sem
tryggir að svör séu samræmd og
að fylgt sé ákveðnu ferli við grein-
ingu vandamála. „Tilgangurinn er
að reyna að leysa úr málum hvers
og eins og reyna að leiðbeina fólki
á rétt þjónustustig,“ en að sögn
Önnu Sigrúnar hafa erlendar
rannsóknir sýnt að helmingur
þeirra sem nýta sér rafræna þjón-
ustu með þessum hætti fékk úr-
lausn sinna mála án þess að þurfa
að leita lengra. Um 80% þess hóps,
sem engrar læknisþjónustu þurfti
við, hafi þó sagst hefðu leitað til
læknis að öðrum kosti.
Anna Sigrún segir heilbrigðis-
þjónustu sem hér er veitt oft vera
á of háu þjónustustigi, þannig leiti
margir notendur til sérfræðinga
sem ekki þurfi þess. Í ljós hafi
komið að það að bjóða upp á raf-
ræna þjónustu lækki heildarkostn-
að í heilbrigðisþjónustunni og leiði
af sér sparnað fyrir almenning.
Sveinbjörn Gizurarson, fram-
kvæmdastjóri Lyfjaþróunar og
prófessor við Háskóla Íslands,
kveðst hafa mikla trú á að hægt sé
að þróa ný lyf á Íslandi, þótt
mannfæð setji strik í reikninginn
þegar komið er á efri stig í þróun-
inni. „Við getum ekki klárað dæm-
ið, fjöldi Íslendinga er of lítill. Ein-
faldasta dæmið er að þegar verið
er að þróa lyf, t.d. við MS-sjúk-
dómnum, þá kemur að því á seinni
stigum, þegar prófa þarf lyfið á
sjúklingum, að fjöldi MS-sjúklinga
á Íslandi er einfaldlega ekki nógu
mikill.“
Sigurður Ásgeir Kristinsson
læknir sagði heilbrigðismál tæki-
færi frekar en vandamál. Hann
segir íslenska heilbrigðisþjónustu
bjóða upp á það besta í heiminum
á mörgum sviðum. Dánartíðni í
hjartaaðgerðum hérlendis sé t.d.
með því lægsta sem gerist, auk
þess sem Ísland sé framarlega í
tæknifrjóvgunum. Þá sér hann
fyrir sér að hægt sé að kynna Ís-
land sem land heilsubaða og bjóða
útlendingum t.d. verkjameðferð og
bæklunaraðgerðir.
„Mér finnst þurfa nýja hugsun.
Ég er þeirrar skoðunar að íslensk
heilbrigðisþjónusta eigi að vera
samfélagsþjónusta og eigi að vera
sem ódýrust. En það þarf engu að
síður að gera heilbrigðiskerfið
frjálsara, því rekstur þjónustunn-
ar er bissness, hvort sem fólki lík-
ar betur eða verr. Með frjálsara
kerfi verða til stöndug fyrirtæki
sem geta starfað vel á íslenskum
markaði og sótt til útlanda.“
Sjúklingum sinnt á Netinu
Rannsóknir sýna að leysa má helm-
ing vandamála sjúklinga um Netið