Morgunblaðið - 11.05.2004, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 ÞRIÐJUDAGUR 11. MAÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
BREYTINGARTILLÖGUR við frumvarp um eignarhald á
fjölmiðlum var afgreitt úr allsherjarnefnd Alþingis rétt
fyrir klukkan tíu í gærkvöldi. Síðdegis var búið að boða
til þingfundar kl. 22.30 þar sem forseti Alþingis lagði
fram þingskjöl, þar á meðal breytingartillögur allsherj-
arnefndar ásamt ítarlegri greinargerð, og sagði Halldór
Blöndal að fjölmiðlafrumvarpið yrði rætt á þingfundi í
dag kl. 10.30.
Stjórnarandstöðuþingmenn gerðu athugasemd við störf
Alþingis aðallega til að gagnrýna þessa málsmeðferð.
Bentu þeir á að enginn þingmaður Framsóknarflokksins
væri í þingsalnum en fulltrúar allra annarra flokka.
Steingrímur J. Sigfússon, formaður Vinstri-grænna,
sagði þessi vinnubrögð afbrigðileg. Engar upplýsingar
fengust í gærdag hvað yrði tekið fyrir á þingfundi á
morgun og snögglega var boðað til útbýtingarfundar í
gærkvöldi. „Ég hlýt að mótmæla þessum vinnubrögðum,
herra forseti og ég sé ekki hvaða nauðir rekur til þess að
standa að málum með þessum hætti.“ Sagði hann vinnu-
brögðin til stórkostlegs vansa fyrir Alþingi.
„Virðulegi forseti, þessi málsmeðferð í kringum þetta
mál er mjög alvarleg og ég vil ganga svo langt og segja
að hér hafi verið framið tilræði við lýðræðið,“ sagði Bryn-
dís Hlöðversdóttir, þingmaður Samfylkingarinnar.
Guðjón A. Kristjánsson, formaður Frjálslynda flokksins,
rifjaði upp að þetta mál hefði verið sent í nokkrar nefndir
Alþingis. „Það hefði verið eðlilegt ef hæstvirt allsherj-
arnefnd hefði fengið þær umsagnir til sín, sem þar er ver-
ið að vinna. Það eru engin rök fyrir því að flýta þessu
máli.“ Benti hann á að búið væri að færa dagsetninguna
fyrir gildistöku laganna aftur til ársins 2006. Allir um-
sagnaraðilar hefðu lagt til að afgreiða þetta frumvarp
ekki á þeim hraða sem væri verið að gera.
Stjórnarandstaðan gagnrýndi störf Alþingis
Sagði vinnubrögðin til vansa fyrir Alþingi
MEIRIHLUTI allsherjarnefndar vill
að frumvarp ríkisstjórnarinnar um
fjölmiðla verði samþykkt með breyt-
ingum. Meirihlutinn telur að löggjaf-
anum verði að ætla eðlilegt svigrúm
til að bregðast við „þeirri vá sem al-
mannaheill stafar af óeðlilegri sam-
þjöppun eignarhalds á fjölmiðlamark-
aði hér á landi,“ eins og segir í áliti
meirihlutans sem lagt var fram á Al-
þingi í gærkvöldi. Meirihlutinn segir í
áliti sínu að engar samræmdar reglur
gildi á Evrópska efnahagssvæðinu
um eignarhald á fjölmiðlum.
Álit minnihluta lá ekki fyrir þegar
Morgunblaðið fór í prentun. Minni-
hluti nefndarinnar fékk tillögur
meirihlutans í hendur kl. 22.30 í gær-
kvöldi.
Að fullu komið til móts við
sjónarmið um meðalhóf
Breytingarnar sem nefndin leggur
til fela meðal annars í sér að í stað
þess að fyrirtæki í markaðsráðandi
stöðu sé meinað að eignast hlut í fjöl-
miðlafyrirtæki megi það eignast allt
að 5% hlut. Telur meirihlutinn að með
því sé að fullu komið til móts við sjón-
armið um meðalhóf við lagasetn-
inguna. Meirihlutinn leggur til að tek-
ið verði upp sérstakt ákvæði sem
segir til um málsmeðferð samkeppn-
isyfirvalda þegar þau meta hvort fyr-
irtæki eru í markaðsráðandi stöðu. Þá
leggur nefndin til að takmörkun á
eignarhaldi eigi einungis við fyrirtæki
sem séu með yfir tvo milljarða króna í
veltu á ári. Telur meirihlutinn að helst
sé ástæða til að takmarka heimildir
markaðsráðandi fyrirtækja til að
standa í útvarpsrekstri þegar fjár-
hagslegur styrkur og umsvif fari sam-
an við hina markaðsráðandi stöðu.
Útvarpsréttarnefnd sé
skipuð af ráðherra
Meirihlutinn leggur til að útvarps-
réttarnefnd verði skipuð þremur
mönnum sem menntamálaráðherra
skipar, þar af meirihlutinn sam-
kvæmt tilnefningu Hæstaréttar.
Auknar kröfur séu gerðar til nefnd-
arinnar og aukið eftirlit með störfum
hennar.
Þá leggur nefndin til að bætt verði
inn í lögin ákvæði er heimilar út-
varpsleyfishafa að krefjast úrskurðar
viðskiptaráðherra um að eignarhlut-
ur sem er ekki samrýmanlegur
ákvæðum laganna að mati útvarps-
réttarnefndar skuli seldur. Selji hann
ekki innan mánaðar skal viðskipta-
ráðherra fela óháðu verðbréfafyrir-
tæki að annast söluna. Segir í álitinu
að slíkt fyrirkomulag sé svipað því
sem bundið sé í lög um fjárfestingu
erlendra aðila í atvinnurekstri.
Í áliti allsherjarnefndar kemur
fram að fjölmiðlar gegni lykilhlut-
verki í þágu stjórnarskrárvarins
skoðana- og tjáningarfrelsis í landinu.
„Við meðferð málsins í nefndinni hef-
ur verið fjallað um hvort frumvarpið
samrýmist mannréttindaákvæðum
stjórnarskrárinnar. Einkum hafi ver-
ið nefnd ákvæði eignar- og atvinnu-
réttinda, tjáningarfrelsi og atvinnu-
frelsi.“ Það er mat meirihlutans að
vernd lýðræðislegrar umræðu og fjöl-
breytni hennar séu á meðal þeirra
hagsmuna sem augljóst er að löggjaf-
anum sé heimilt að leggja slíkum tak-
mörkunum til grundvallar.
Ekki gengið lengra en þörf er
Meirihluti nefndarinnar telur að
ætla verði löggjafanum eðlilegt svig-
rúm til að bregðast við þeirri vá sem
almannaheill stafar af óeðlilegri sam-
þjöppun eignarhalds á fjölmiðlamark-
aði hér á landi.
„Ljóst þykir að hin mjög svo sér-
staka og raunar einstaka eignasam-
þjöppun sem orðið hefur á fjölmiðla-
markaði hér á landi á tiltölulega
skömmum tíma heimilar stjórnvöld-
um að grípa til þeim mun veigameiri
aðgerða til þess að snúa þeirri öf-
ugþróun við. Að öllu þessu virtu verð-
ur að ætla að það sé í fullu samræmi
við þær stjórnskipunarhefðir sem hér
hafa skapast að ætla löggjafanum ríf-
legt svigrúm til þess að meta til
hversu viðamikils inngrips skuli
koma. Sé enn vísað til þeirrar óvenju-
legu eignasamþjöppunar sem hér hafi
sannarlega orðið, er það samdóma
álit meirihlutans að í fyrirliggjandi
frumvarpi sé sannarlega ekki lengra
gengið en þörf er á til að ná því yf-
irlýsta og málefnalega markmiði sem
að er stefnt,“ segir í álitinu.
Ríkið gæti þurft að
greiða bætur eftir tvö ár
Í álitinu segir að íslenska ríkið get-
ið talist bótaskylt við aðila sem bíða
fjárhagslegt tjón af lögunum. Á það
geti þó ekki reynt fyrr en að liðnum
þeim tíma sem ætlaður er til aðlög-
unar. Einnig er bent á að útvarpsleyfi
hafi alltaf verið veitt tímabundið og
aðilar geti ekki vænst þess að þau séu
endurnýjuð, jafnvel þótt lögin hefðu
verið óbreytt.
Varðandi það hvort ákvæði frum-
varpsins stríði gegn EES-reglum er á
það bent í álitinu að engar samræmd-
ar reglur um eignarhald á fjölmiðlum
gildi í Evrópusambandinu „og þar
með ekki á Evrópska efnahagssvæð-
inu heldur,“ eins og segir í álitinu.
Fjölmargar athugasemdir komu
fram á Alþingi í gær eftir að álit
meirihluta allsherjarnefndar lá fyrir.
Þingmenn stjórnarandstöðu lýstu
óánægju sinni með meðferð málsins.
Íslenska ríkið geti verið bótaskylt þeim sem bíði fjárhagslegt tjón af lögunum
Í samræmi við stjórnskipunar-
hefðir sem hér hafa skapast
Morgunblaðið/Golli
Fulltrúar Norðurljósa gera grein fyrir afstöðu fyrirtækisins til fjölmiðlafrumvarpsins á fundi allsherjarnefndar í gær.
10.30 Fundur í allsherjarnefnd
Alþingis þar sem gestir komu fyr-
ir nefndina til að kynna sjónarmið
sín á frumvarp um eignarhald á
fjölmiðlum.
13.30 Þingflokksfundir Sjálfstæð-
isflokks og Framsóknarflokks.
Farið yfir breytingartillögur og
efni frumvarpsins rætt.
15.00 Formenn stjórnarflokk-
anna, Davíð Oddsson og Halldór
Ásgrímsson, funda í stjórn-
arráðinu um frumvarpið.
17.00 Fundur í allsherjarnefnd.
Hlé gert á fundinum um kl. 18.30,
en hann átti upphaflega að standa
yfir til kl. 22.00.
19.00 Þingflokkur Framsókn-
arflokksins fundar aftur um efni
frumvarpsins á skrifstofum flokks-
ins.
20.30 Fundur allsherjarnefndar
heldur áfram. Breytingartillögur
við frumvarpið lagðar fram og
samþykktar. Frumvarpið afgreitt
úr nefndinni.
22.30 Þingfundur settur. Útbýt-
ingarfundur þar sem þingmálum
var dreift og stjórnarandstæð-
ingar gerðu athugasemdir við
störf þingsins. Forseti Alþingis til-
kynnir að fjölmiðlafrumvarpið
verði rætt í upphafi þingfundar í
dag kl. 10.30.
Ferill
frumvarps-
ins í gær
SKARPHÉÐINN Berg Steinarsson
stjórnarformaður Norðurljósa tel-
ur breytingartillögur allsherj-
arnefndar Alþingis á frumvarpi
ríkisstjórnarinnar um eignarhald á
fjölmiðlum „algjörlega fráleitar“
sem taki ekkert mið af þeim sjón-
armiðum sem Norðurljós hafa hald-
ið á lofti m.a. þess efnis að frum-
varpið væri í andstöðu við
stjórnarskrána og alþjóðlega samn-
inga.
„Það sem okkur sýnist breyting-
arnar gera fyrst og fremst, er það
að þær miða að því að enginn verði
fyrir þessum ákvæðum, aðrir en
Norðurljós. Það var einhver vafi á
því að afleiðingar frumvarpsins
kynnu að bitna á einhverjum öðr-
um, en nú er það alveg tryggt að
það eru bara Norðurljós sem skað-
ast af völdum þessara breytinga.“
Morgunblaðið/Golli
Sigurður G. Guðjónsson, forstjóri Norðurljósa, dreifir álitsgerð Norður-
ljósa og lögmanna þeirra á fundi allsherjarnefndar í gærmorgun.
Segir til-
lögurnar
fráleitar