Morgunblaðið - 21.05.2004, Blaðsíða 20

LISTIR
20 FÖSTUDAGUR 21. MAÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
DANSLEIKHÚSIÐ býður áhorf-
endum sínum upp á fjögur dansverk
þetta árið. Leikhúsið er ungt að ár-
um en var stofnað meðal annars fyrir
tilstuðlan Dansræktar JSB eða Jazz-
ballettskóla Báru og tengjast flestir
flytjendur þeim skóla á einn eða ann-
an hátt. Fyrsta verk kvöldsins var
eftir Irmu Gunnarsdóttur. Það er
samið sem tilbrigði við stóuspeki
Epiktet, um að ekki séu það hlutirnir
sjálfir sem áhyggjum valda heldur
mat okkar á þeim. Dansararnir
hreyfðu sig í síðerma búningum og
túlkuðu eigin hugarfjötra. Eins kon-
ar járnásláttarplata eða dong sveif
niður að sviðinu og á það var slegið.
Dansararnir tóku sér sverð í hönd og
munduðu hver að öðrum. Óhætt er
að segja að danshöfundi fari fram
með hverju verki sem hún semur.
Engu að síður eru henni takmörk
sett í kóreógrafískri hönnun. Dans-
inn virkaði eins og rútína úr æfing-
artíma. Það vantaði tilfinninguna í
hann og hafði það áhrif á allt verkið.
Sjálfsprottnar hreyfingar höfundar
hefðu verið vel þegnar því það sem
gjarnan gerir hreyfingar í dansverk-
um eftirminnilegar eru frumlegar
sjálfsprottnar hreyfingar. Dansar-
arnir tóku sig vel út í fallegum bún-
ingunum en fjötrarnir voru ekki
gerðir sýnilegir með hreyfingum
heldur meira í orðum, þó svo að bún-
ingarnir gæfu mikla möguleika á því.
Í hugmyndunum að dansi með sverð
og ásláttinn á dongið hefði mátt
vinna mun meira og dýpra. Þær voru
ekki auðgandi fyrir dansverkið. Höf-
undur er stórtækur í verki sínu nú
sem áður. Meiri vinna í grunnatrið-
um eins og sjálfsprottnum hreyfing-
um og útfærslu fárra en valinna hug-
mynda er það sem saknað er. Hér á
því við að minna sé meira.
Hughrif
María Gísladóttir er mörgum Ís-
lendingum kunn fyrir klassískan list-
dans sinn. Nú mætir hún aftur til
leiks sem danshöfundur. Það er
skemmst frá því að segja að dans-
verk hennar, sem er ákaflega drama-
tískt, hitti beint í mark. Dramatíkin
var vel túlkuð af Þórdísi Schram sem
túlkaði jafnt með líkama og sál og
stýrði verkinu jafnt og þétt þar til
því lauk. Dansarinn kom fyrir sjónir
sem kröftugur, stæltur og sterkur
kvendansari og var hún eftirminni-
leg á sviðinu. Danshöfundurinn sem-
ur innan geturamma dansarans og
þekkir augljóslega hennar takmörk
og styrk. Það hlýtur að skrást á ára-
langa reynslu Maríu sem atvinnu-
dansara. Dansgerðin var flæðandi,
kröftug og einföld. Hún var byggð
upp í hring á sviðinu sem gerði sig
vel. Lýsingin myndaði yrjótt lands-
lag á sviðsgólfinu sem fyrir vikið
varð lifandi. Þetta var eftirminnilegt
dansverk sem greip augað strax og
vakti í lokin von um fleiri dansverk.
Break a leg
Í Break a leg gerir höfundur grín
að dönsurum á æfingu. Þeir birtast á
sviðinu í hversdagslegum fötum.
Vindurinn gnauðar, það virðist vera
kalt og dansarinn setur hettuna yfir
höfuðið. Skyndilega afsakar hann sig
og biður áhorfendur að sýna biðlund
þar sem hann sé ekki tilbúinn í sýn-
inguna og heldur áfram að æfa sig
rétt eins og væri hann staddur í
æfingasal. Dansverkið heldur áfram,
dansararnir meiða sig og hver annan
og æmta og skræmta. Verkið er
grínverk og þjónar ágætlega slíkum
tilgangi. Í því er blandað saman leik
og dansi sem dansararnir fóru vel
með eins og hlátrasköll áhorfenda
gáfu til kynna. Talað er út í sal eins
og á æfingu og framvinda æfingar-
innar rædd á sviðinu. Það er alltaf
spurning hvort ímyndað æfingaferli í
stúdíói eigi heima á sviði sem sýning
fyrir áhorfendur. Myndi píanóleikari
bjóða til tónleika og spila það sem af-
lögu fór á æfingatímanum fyrir
áhorfendur? Hefðu þeir áhuga á því?
Að tala út í sal þarf að vera hnit-
miðað og uppbyggjandi fyrir verk.
Þar skorti á. Dansgerðin rann vel og
var vel dönsuð. Það var ágætis fram-
vinda í verkinu, spurning hvort ekki
hefði mátt vinna ýtarlegar að færri
hugmyndum. Endirinn, sem var í
anda verksins, var vel til fundinn.
Restored Restoration
Síðasta verk kvöldsins var dansað
af höfundi sjálfum ásamt þremur
dönsurum. Búningarnir voru látlaus-
ir, svartir toppar og buxur. Lýsingin
myndaði rétthyrning á sviðinu og við
hann hófst dansinn. Verkið fór ró-
lega af stað og einbeitingin var öll
inn á við. Hreyfingarnar, sem mynd-
uðu beinar línur handleggja og fóta,
teygðu sig út frá miðju líkamans og
unnu sig inn í næstu hreyfingu, koll
af kolli. Hreyfingarnar skáru sig í
gegnum sviðsrýmið á upplýstum
flötunum svo hrífandi var á að horfa.
Dansararnir komu þessu verki vel
frá sér. Dúett Jóhanns Freys og
Lovísu Óskar sýndi vel gæði þessara
dansara hvað varðar hreyfifærni.
Uppbyggingin í verkinu er einföld og
hnitmiðuð og dansstíllinn er hreinn
og tær í meðhöndlun dansaranna.
Nafn verksins sagði ritara ekki mik-
ið um dansverkið. Það kom ekki að
sök þar sem greiðlega gekk að njóta
þess.
Það er góður leikur hjá aðstand-
endum sýningarinnar að blanda
saman vönum dönsurum/danshöf-
undum og dönsurum sem eru að
fikra sig áfram á braut atvinnufólks í
listgreininni. Það skilar augljóslega
miklu fyrir dansarana, þar sem það
hafa verið miklar framfarir í hreyfi-
getu og hreyfivídd hjá þeim síðast-
liðið ár. Æfingin skapar meistarann!
Þetta var metnaðarfull sýning sem
dansunnendur ættu ekki að láta
fram hjá sér fara.
Æfingin skapar meistarann!
Irma Gunnarsdóttir
Lilja Ívarsdóttir
DANS
Borgarleikhús
Dansleikhúsið
FJÖTRAR
eftir Irmu Gunnarsdóttur. Lýsing: Kári
Gíslason. Búningar: Irma Gunnarsdóttir.
Dansarar: Lovísa Ósk Gunnarsdóttir, Þór-
dís Schram, Ásdís Ingvadóttir, Íris María
Stefánsdóttir og Hjördís Lilja Örnólfs-
dóttir. 18. maí 2004.
HUGHRIF
eftir Maríu Gísladóttur. Tónlist: Atingere
eftir Magnús Haraldsson og Halldór
Björnsson. Búningur: Mohammed Zah-
awy. Lýsing: Kári Gíslason. Dansari: Þór-
dís Schram.
BREAK A LEG
eftir Peter Anderson. Tónlist: Peter And-
erson. Lýsing: Kári Gíslason. Búningar:
Peter Anderson. Dansarar: Lovísa Ósk
Gunnarsdóttir, Ásta Bærings Bjarnadótt-
ir, Íris María Stefánsdóttir, Hjördís Lilja
Örnólfsdóttir.
RESTORED RESTORATION
eftir: Jóhann Björgvinsson. Tónlist: Sofia
Gubaidulina. Lýsing: Kári Gíslason. Bún-
ingar: Jóhann Björgvinsson. Dansarar:
Lovísa Ósk Gunnarsdóttir, Þórdís
Schram, Ásdís Ingvadóttir, Jóhann Freyr
Björgvinsson
HÉRLENDIS hefur ekki verið mikið um
hátíðahöld vegna aldar ártíðar tékkneska tón-
skáldsins Antonins Dvoráks. Úr þessu bætti
Sinfóníuhljómsveit áhugamanna í Seltjarnar-
neskirkju um helgina, en þá flutti hún tvö verk
eftir meistarann, Te Deum op. 103 og Sinfóníu
nr. 9 op. 95 sem ber undirtitilinn „Frá nýja
heiminum“. Með hljómsveitinni söng Kamm-
erkór Seltjarnarneskirkju, en stjórnandi kórs-
ins er Viera Manásek.
Sá sem stjórnaði hljómsveitinni að þessu
sinni var eiginmaður Vieru, Pavel Manásek, og
var túlkun hans ákaflega fersk og lífleg. Ní-
unda sinfónían er stórvirki og er að miklu leyti
innblásin af bandarískri alþýðutónlist (þaðan
er undirtitillinn kominn), hún er litrík, marg-
brotin og full af grípandi laglínum. Pavel lifði
sig auðheyrilega inn í tónlistina og þótt leikur
hljómsveitarinnar væri stundum ómarkviss
(en samt betri en ég hef oft áður heyrt) var
flutningurinn engu að síður ótrúlega sannfær-
andi, kraftmikill en líka undurblíður þegar við
átti.
Te Deum heppnaðist einnig prýðilega, flutn-
ingurinn var svo markviss og ákafur að tónlist-
in hitti mann beint í hjartastað. Kammerkór
Seltjarnarneskirkju er greinilega vel þjálf-
aður, söngur kórsins var í heildina hljómfagur
og þéttur, helst voru það karlaraddirnar sem
áttu það til að vera dálítið litlausar á köflum.
Styrkleikajafnvægi á milli kórs og hljóm-
sveitar var yfirleitt til fyrirmyndar, en því mið-
ur verður ekki sagt hið sama um jafnvægið á
milli hljómsveitarinnar og annars einsöngvar-
ans, Huga Jónssonar. Oft á tíðum yfirgnæfði
hljómsveitin rödd hans, sem var synd því Hugi
er efnilegur söngvari með fína, breiða rödd.
Hefði hann átt að syngja meira út, eins og það
er kallað, til að rödd hans bærist betur um sal-
inn.
Hinn einsöngvarinn, Anna Jónsdóttir, býr
sömuleiðis yfir ríkulegum hæfileikum, söngur
hennar var skýr og glæsilegur, en hugsanlega
lá hlutverkið heldur ofarlega fyrir hana því
röddin virkaði stundum eins og hún væri þanin
til hins ýtrasta á efstu tónunum.
Fyrir utan þessi atriði voru tónleikarnir þó
ágæt skemmtun, eins og áður sagði var flutn-
ingurinn á báðum verkunum frísklegur og full-
ur af gleði, og skiptu þá misfellur minna máli
en ella.
Beint í hjartastað
Jónas Sen
TÓNLIST
Seltjarnarneskirkja
Sinfóníuhljómsveit áhugamanna undir stjórn Pavels
Manásek og Kammerkór Seltjarnarneskirkju undir
stjórn Vieru Manásek. Dvorák: Te Deum og Sinfónía
nr. 9. Sunnudaginn 16. maí.
HLJÓMSVEITAR- OG KÓRTÓNLEIKAR
Morgunblaðið/Jim Smart
„Flutningurinn á báðum verkunum var frísk-
legur og fullur af gleði,“ segir um tónleikana
sem voru undir stjórn Pavels Manáseks.
TILNEFNINGAR til Turner-
verðlaunanna umdeildu fyrir árið
2004 voru tilkynntar nú í vikunni og
þykja tilnefningar dómnefndarinnar
að þessu sinni benda til þess að tími
þeirra listamanna sem leitast með
list sinni við að hneyksla, hræða og
valda geðshræringu sé liðinn.
„Við höfum valið inntak umfram
geðshræringu,“ hefur breska dag-
blaðið Guardian eftir David Thorp,
safnverði við Henry Moore-
stofnunina og einum dómnefnd-
armanna.
Þó dómnefndin segði það ekki
berum orðum benda tilnefningarnar
til þess að tími listamanna á borð við
Damien Hirst, svonefndra „Ungra
breskra listamanna“ – stjarna tí-
unda áratugarins innan breska list-
heimsins, sé liðinn. Tilnefningarnar
að þessu sinni byggjast á listamönn-
um sem þegar hafa sannað sig, eiga
langan feril að baki og farnir eru að
nálgast miðjan aldur, en listamenn
verða að vera undir 50 ára aldri til að
hljóta tilnefningu til verðlaunanna.
Listamennirnir sem um ræðir eru
Ben Langland og Nicky Bell, sem
tilnefndir eru fyrir verkið House of
Osama bin Laden, Kutlug Ataman
fyrir myndbandsverk sín, Yinka
Shonibare fyrir skúlptúr innsetn-
ingar sínar og Jeremy Deller fyrir
verkið Memory Bucket sem lista-
maðurinn vann á síðasta ári í Texas,
en Deller þykir hvað líklegastur til
að hljóta verðlaunin.
Þessir listamenn féllu að sögn
Thorp e.t.v. nokkuð í skuggann af
„Ungu bresku listamönnunum“ svo-
nefndu, en allir hafa þeir að mati Sir
Nicholas Serota, forstjóra Tate-
safnsins og formanns dómnefndar,
búið til góða list sl. 10–15 ár og þar
af sýnt umtalsverðar framfarir síð-
asta árið. Sýning á verkum þessara
listamanna verður opnuð í Tate-
safninu í lok októbermánaðar, en
verðlaunaafhendingin sjálf fer ekki
fram fyrr en í desember.
Verðlaunaféð hefur hækkað og
nemur nú 40.000 pundum eða um 5,2
milljónum króna.
Reuters
Það var Grayson Perry sem hlaut Turner-verðlaunin á síðasta ári.
Tilnefningar til Turner-verðlaunanna
Þroskaðir listamenn
í stað þeirra sem leit-
ast við að hneyksla