Morgunblaðið - 12.06.2004, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 LAUGARDAGUR 12. JÚNÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Það eru nú flestir á því að þessi klæðnaður sé ósköp hjákátlegur fyrir utanríkisþjónustuna.
Félag kvenna í lögmennsku
Konur ættu að
hafa sömu
möguleika
Næstkomandi mánu-dag heldur hið ný-stofnaða Félag
kvenna í lögmennsku
(FKL) í samstarfi við Lög-
mannafélag Íslands, morg-
unverðarfund á Grand hót-
eli. Á fundinum mun
Elisabet Fura-Sandström,
dómari við Mannréttinda-
dómstól Evrópu, fyrrum
formaður sænska lög-
mannafélagsins og einn af
eigendum Vinge, sem er
ein af stærstu alþjóðlegu
lögmannsstofum í Svíþjóð,
flytja erindi, en hún er
stödd hér á landi vegna
þátttöku sinnar sem dóm-
ari í Norrænu málflutn-
ingskeppninni, sem haldin
er hér á landi í dag og á
morgun. Erindi hennar á
morgunverðarfundinum ber yfir-
skriftina „Different but equal –
when will we get there? Women in
the judiciary, sucess or failure, jo-
int liability? Some thoughts about
how to survive as a female profess-
ional“, sem útleggst á íslensku
sem „Ólík en jöfn – hvenær náum
við þangað? Konur í dómarastétt-
inni, árangur eða mistök, jöfn
ábyrgð? Nokkrar pælingar um
hvernig má lifa af sem kvenkyns
fagmaður“.
Að mati Elisabet Fura-Sand-
ström eru konur í dómarastéttinni
ekki einangraðar, heldur mynda
þær hluta af samfélaginu. „Í jafn-
ræðisþjóðfélagi ættu konur í dóm-
arastétt að hafa sömu möguleika á
að ná árangri og karlar,“ segir El-
isabet í samtali við Morgunblaðið.
„Það er því miður ekki alltaf raun-
in. Einungis á lægri stöðum er
jafnvægi, en stjórnendur hafa til-
hneigingu til að vera karlkyns.“
– Er munur á stöðu kvenna í
dómarastéttinni eftir löndum?
„Ég held það. Á Norðurlöndun-
um er hlutfall kvendómara á lægri
stigum gott, mun stærra hlutfall
en á mörgum öðrum stöðum í
heiminum. En þegar horft er til
leiðtoga, svo sem réttarforseta,
horfir öðruvísi við og hefðbundin
mynstur eru enn til staðar, jafnvel
í löndum okkar.
– Hvernig má skýra þann mun
og hvað er það sem stendur í vegi
fyrir frama kvenna í dómarastétt-
inni?
„Fyrir þessu eru margar ástæð-
ur, margar þeirra snúa að form-
gerð. Í sumum löndum er æðri
menntun ekki eins aðgengileg
konum og körlum. Sem betur fer
er það ekki lengur raunin á Norð-
urlöndunum þar sem kvenkyns
nemendur í lögfræði eru ekki
lengur í minnihluta, þvert á móti.
En goðsögnin um „hina frjálsu
konu“ er enn til staðar, og við
verðum sjálfar fórnarlömb þeirrar
goðsagnar ef við trúum því að allt
sé í lagi og ekkert eigi eftir að
gera.
Til að byrja með þarf
hver að gera upp hug
sinn um hvort jafnræði
kynjanna sé mikilvægt.
Sé svo, þarf að útbúa
aðferðir til að ná fram
breytingum. Réttlæti
ætti að vera aðgengi-
legt öllum, körlum sem konum, og
það er mikilvægt að fólk trúi á
dómskerfið til þess að framgangur
þess virki vel og örugglega. Dóm-
arar verða að leysa mál sín á sjálf-
stæðan og fordómalausan hátt. En
það er ekki nóg. Þeir verða líka að
sjást gera það – ásýndin er mik-
ilvæg. Þar er jafnvægi í kynjahlut-
falli mikilvægt.
Einnig vantar ungar konur fyr-
irmyndir. Ein málamyndakona í
karlmannsumhverfi er ekki nóg. Í
versta falli verður hún blórabögg-
ull fyrir allar þær sem ekki hafa
áhuga á því að gera meira.
Gamaldags og ógegnsæ upp-
bygging hjálpar heldur ekki til ef
markmiðið er að auka þátttöku
kvenna til hagsbóta fyrir sam-
félagið allt. Ef reglurnar og fram-
kvæmdin um mat og upphefð til
hærri staða eru skýrar, munu
fleiri konur sækja um. Enginn hef-
ur efni á að útiloka góða umsækj-
endur vegna kynferðis, sem vill fá
þann hæfasta til starfa.“
– Hvaða ráð gefurðu konum
sem vilja „lifa af sem kvenkyns
fagmenn“, eins og þú orðar það, í
dómarastéttinni eða á öðrum svið-
um?
„Veljið ykkar eigin orrustur!
Ákveðið hvað er ykkur mikilvægt
og hvað þið eruð tilbúnar að leggja
á ykkur til að ná markmiði ykkar í
starfi, og látið reyna á það! Ekki
vera ykkur sjálfum of harðar ef
þið vinnið ekki. Það er í lagi að
gera mistök ef maður lærir af
þeim og heldur áfram. Fáið ykkur
lærimeistara, góðan yfirmann og
ábyrgan samstarfsaðila. Og síðast
en ekki síst; fagnið árangri ykkar
og kvenkyns kollega ykkar! Nor-
rænar konur geta lært
margt í þessum efnum
af bandarískum systr-
um sínum. Í Bandaríkj-
unum eru mörg verð-
laun fyrir kvenkyns
afreksfólk. Okkur
hættir til að vera ekki
eins montnar í þessum efnum, sem
er leitt þar sem verðlaunaafhend-
ing hefur að minnsta kosti einn
frábæran ávinning; að hvetja aðr-
ar til þess að reyna enn frekar að
ná þeim stað sem þær eiga skilið!“
Morgunverðarfundurinn hefst í
dag á Grand hóteli kl. 8.30 og
stendur til kl. 10.00.
Elisabet Fura-Sandström

Elisabet Fura-Sandström er
fædd í Stokkhólmi árið 1954.
Hún lauk prófi í lögfræði frá Há-
skólanum í Stokkhólmi árið
1979. Elisabet varð meðlimur í
sænska lögmannafélaginu árið
1985 og gegndi formannsemb-
ætti þar á árunum 1999–2001.
Árið 1988 varð hún einn af eig-
endum lögmannsstofunnar
Vinge, sem er ein stærsta al-
þjóðlega lögmannsstofa Svíþjóð-
ar.
Frá því í fyrra hefur Elisabet
Fura-Sandström gegnt stöðu
dómara við Mannréttinda-
dómstól Evrópu.
Fagnið ár-
angri ykkar
og kvenkyns
kollega
ykkar!
ANNAÐ árið í röð er metaðsókn í
Kennaraháskóla Íslands en alls bár-
ust 1.825 umsóknir um nám við skól-
ann skólaárið 2004–2005. Einungis
verður hægt að bjóða tæplega helm-
ingi umsækjenda skólavist vegna
fjárhagsramma skólans. Nemendur
skólans eru nú rúmlega 2.300 og hef-
ur þeim fjölgað verulega á síðustu ár-
um.
Í ár sóttu 1497 um nám í grunn-
deild og verður um 660 boðin skóla-
vist. Umsóknir um nám í framhalds-
deild voru 334 og hefur 235
umsækjendum þegar verið boðin
skólavist.
Umsóknir um nám í grunndeild
Kennaraháskólans skiptast þannig að
631 sótti um grunnskólakennaranám,
100 um íþróttafræðinám, 305 um
kennsluréttindanám, 271 um leik-
skólakennaranám, 43 um tómstunda-
og félagsmálafræði, 120 um þroska-
þjálfanám og 27 um viðbótarnám í
kennarafræðum. Tæplega 18% um-
sækjenda í grunndeild eru karlar en
kynjahlutfallið er mjög misjafnt eftir
brautum þar sem um 53% umsækj-
enda á íþróttabraut eru karlar, 38% á
kennsluréttindabraut, 26% á tóm-
stundabraut, 19% á grunnskólabraut,
12% á þroskaþjálfabraut og 3% á leik-
skólabraut.
Elín Thorarensen, kynningar-
fulltrúi Kennaraháskólans, segir að
atvinnuöryggi kennara og bætt kjör
þeirra kunni að skýra hina auknu að-
sókn í skólann. „Þessi fjölgun skýrist
að einhverju leyti af aðstæðum á
vinnumarkaði. Einnig hefur verið
aukin aðsókn í allt háskólanám. Fólki
finnst þetta vera spennandi starfs-
vettvangur og í einnig fylgir mikið at-
vinnuöryggi í kjölfar þessa náms, en
fólk horfir í auknum mæli til þess þeg-
ar það velur sér nám. Þá höfum við
orðið vör við það að eftir síðustu
kjarasamninga jókst aðsókn í kenn-
aranámið. Þó að kjörin séu ekki mjög
góð þá hafa þau farið batnandi og það
hefur sín áhrif,“ segir Elín.
Í dag verður aðalbrautskráning
Kennaraháskóla Íslands. Tæplega
500 kandídatar munu brautskrást að
þessu sinni sem er langfjölmennasta
brautskráning skólans til þessa.
Brautskráning fer fram í Háskólabíói.
Metaðsókn í Kennarahá-
skólann annað árið í röð
LAUNAKÖNNUN Kjararann-
sóknanefndar á þróun launa frá
fyrsta ársfjórðungi 2003 til fyrsta
ársfjórðungs 2004 hefur leitt í ljós að
regluleg laun hafa hækkað að með-
altali um 1,5% á tímabilinu. Á sama
tíma hækkaði vísitala neysluverðs
um 2,1%, en samkvæmt því rýrnaði
kaupmáttur launa að meðaltali um
0,6% á tímabilinu. Launahækkun
starfsstétta var á bilinu 0,5% til
2,6%. Laun kvenna hækkuðu um
1,6% en karla um 1,5%. Laun á höf-
uðborgarsvæðinu hækkuðu um 2%
en á landsbyggðinni um 0,7%.
Lítill hluti launamanna fékk
launahækkun á tímabilinu, vegna
þess að samningar runnu margir út
um síðustu áramót. Meðallaun á
fyrsta ársfjórðungi 2004 byggjast á
upplýsingum um laun um 15 þúsund
starfsmanna á vinnumarkaði. Að
meðaltali fengu launamenn greiddar
198.000 kr. í regluleg laun. Meðaltal
heildarlauna var 256.500 krónur og
meðalvinnutími 45,4 stundir.
Kjararannsóknanefnd
Kaupmátt-
ur rýrnað
um 0,6% á
einu ári
KARL Sigurbjörnsson, biskup Ís-
lands, hefur falið sr. Kristjáni Val
Ingólfssyni prestsþjónustu í Þing-
vallaprestakalli
til loka ágúst-
mánaðar. Mun
hann meðal ann-
ars sinna helgi-
haldi á Þingvöll-
um yfir
sumarmánuðina
sem verður með
fjölbreyttum
hætti.
Auk guðsþjón-
ustna í Þing-
vallakirkju á sunnudögum verða
kvöldbænir í tengslum við fimmtu-
dagskvöldgöngur í sumar. Í júlí
verður einnig efnt til hádegisbæna
þrisvar í viku. Dagskrá helgihalds-
ins hefur verið unnin í samráði við
þjóðgarðsvörð á Þingvöllum og
verður helgihald á íslensku, ensku
og þýsku.
Guðsþjónusta sunnudagsins er
meginþáttur í helgihaldi kirkj-
unnar á Þingvöllum. Messað verð-
ur hvern sunnudag kl. 14.00 og
auk guðsþjónustu 17. júní. Í júlí og
ágúst verða nokkrar guðsþjón-
ustur með öðru sniði þar sem sér-
stök áhersla er lögð á börn og fjöl-
skyldur.
Kvöldbænir verða í kirkjunni að
lokinni göngu öll fimmtudagskvöld
í júní, júlí og ágúst kl. 22.00. Þær
fara yfirleitt fram á íslensku en
þýðingar á ensku og þýsku fylgja í
litlum bæklingi.
Í júlí verður gerð tilraun með að
hafa hádegisbænir kl. 12. Í fyrstu
verða bænirnar mánudaga, mið-
vikudaga og föstudaga. Tungumál
samverunnar mun taka mið af
þeim sem sækja hana. Kirkjan er
opin alla daga frá kl. 9–19. Meðal
annarra þátta sem í bígerð eru má
nefna bænagöngur og samverur á
laugardagskvöldum sniðnar að
hæfi þeirra sem gista á Þingvöll-
um.
Helgihaldið verður kynnt á vef
Þingvallakirkju www.kirkjan.is/
Thingvellir. Þær verður einnig að
finna á vef þjóðgarðsins
www.thingvellir.is.
Sr. Kristján Valur Ingólfsson er
verkefnisstjóri helgihalds- og
kirkjutónlistarsviðs Biskupsstofu
og lektor í helgisiðafræðum við
guðfræðideild Háskóla Íslands.
Fjölþætt helgihald á
Þingvöllum í sumar
Sr. Kristján Valur
Ingólfsson