Íslendingaþættir Tímans - 26.02.1969, Blaðsíða 6

MINNING
Björn Daníelsson
kennari
Dagurinn hverfur í húm nætur-
innar. En minning hans geymist
og varir. Og hver nótt ber í fangi
sér nýjan dag, bjartan af fyrirheit-
um og vonum þess ókomna.
Þessa vil ég minnast nú, er dag-
ur Björns Daníelssonar er allur
hér á jörð og nóttin hefur vafið
hann í hlýjan faðm til þess að
færa honum gjöf hins nýja dags.
Björn fæddist að Ólafsgerði í
Kelduhverfi í Norður-Þingeyjar-
sýsl'u 2. apríl 1882. Foreldrar hans
voru þau hjónin Daníel Jónsson
bóndi þar, Daníel póstur, eins og
hann var oftast nefndur vegna
þess að hann hafði á hendi póst-
ferðir um mörg ár, og kona hans,
Katrín Sigríður Arngrímsdóttir
bónda í Felisseli í Kinn í S-Þing-
eyjarsýslu. Móðir Daníels var Ólöf
Sigurðardóttir Sveinssonar frá Hall
bjarnarstöðum á Tjörnesi, Guð-
mundssonar. FHá þeim Sveini og
konu hans, Margréti Jónsdóttur,
er mikill ættbálkur og venjulega
nefndur HalTbjarnarstaðaætt, enda
áttu þau hjón fjölda barna. Af
dætrum Sveins má meðal annars
nefna Guðnýju í Krossdal í Keldu-
hverfi, móður Kristjáns Fjalla-
skálds og Björgu í Kílakoti, ömmu
Jóns Sveinssonar Nonna). Hafa
víða í þessari ætt bæði fyrr og
síðar komið í ijós fjölþættar gáf-
ur og hæfileikar, þótt ekki verði
það tfrekar rakið hér.
Björn ólst upp í foreldrabúsum.
Hann var skjótur til þroska og
snemma þróttmikill og kappsfull-
ur, bæði að starfi og í leikjum, en
þó prúður jafnan og hvers manns
hugljúfi. Var til þess tekið, hve
framkoma han var jaínan einörð
og drengileg. Og enginn var skjót-
ari en hann til hjálpar þeim, sem
minni máttar voru, hvort heldur í
leik jafnaldranna eða í lífsbarátt-
á
unni sj!álfri. Þessir eiginleikar
fylgdu honum alla ævi.
RúmTega tvítugur að aldri fór
hann 1 bændaskólann í Ólafsdal
og varð búfræðingur þaðan árið
1905. Munu kynni hans og hins
ágæta skólastjóra Torfa í Ólafs-
dal hafa orðið honum giftudrjúg,
og minntist hann jafnan verunnar
þar með hlýjum huga. Að loknu
námi réðist svo, áð í stað þess að
hverfa heim á æskustöðvarnar, fór
hann til Austurlands og ílentist
þar. Vann hann þar að jarðabót-
um á sumrin, en stundaði bama-
feennslu í Fáskrúðsfjarðarhreppi á
vetrum og síðan á Stöðvarfirði.
En árið 1908 varð hann feennari
við barnaskólann á Búðum í Fá-
skrúðsfirði og gegndi þrví starfi í
fullan áratug.
Hinn 11. júní 1918 fevæntist
Björn Guðnýju Einarsdóttur, veit-
ingamanns á Fáskrúðsfirði, gl'æsi-
legri konu. Kaus hann þá jafn-
framt að skipta um starf og um-
hverfi og flytjast norður á æsku-
stöðvarnar, enda munu þær jafn-
an hafa heillað huga hans og ver-
ið honum hjartabundnar. Reistu
nýgiftu hjónin bú að Þórunnarseli
í Kelduhverfi og bjuggu þar til
ársins 1930.
Þessi ár voru honum að mörgu
leyti hugljúf, hamingjurík og góð.
En þau voru eigi að síður erfið
í aðra röndina. Kreppa mikil í land
inu og verðlag óhagstætt bændum
eins og kunnugt er. Við þetta bætt-
ist heilsuleysi konu hans, sem þó
átti eftir að ágerast og verða þeirn
hjónunum enn þungbærara. Varð
þetta til þess, að hann hvarf frá
búskap árið 1930, fl'uttist á ný til
Fáskrúðsfjarðar og gerðist kennari
við barnaskólann þar. Það starf
stundaði hann síðan með milíibi
prýði, elju og dugnáði til ársins
1950.
Enda þótt Björn Daníelsson
hefði ekki notið kennaramenntun-
ar umfram það, að hann fór til
Danmerkur 1909 tii að kynna sér
kennslu þar, var hann þó vinsæll
og ágætur kennari og vel að sér
í þeirri grein. Hann var víðlesinn
og margfróður, en sérstaklega unni
hann íslenzkri sögu, ljóðum og
tungu. Hann var prýðilega orðhag-
ur og ritfær, hafði næman smekk
fyrir íslenzkri málfegurð og var
fljótur að finna, ef klaufalega °g
rangt var að orði komizt, hvort
heldur var í ræðu eða riti.
Svo var um Björn Daníelsson
hvar sem hann dvaldi og starfaði,
að hann ávann sér traust og hylH
vegna atorku og glæsilegrar fram-
göngu, en jþó ekki sízt vegna dreng
lundar og þeirrar hTýju hjartans,
sem hann átti í ríkum mæli. Hvar-
vetna var hann valinn til trúnaðar-
Islendingaþættib