Íslendingaþættir Tímans - 26.02.1969, Blaðsíða 12

MINNING
Siguröur Gíslason
bóndi Gamiagarði, Suðursveit
16. septemiber síðast liðinn
u. ■ ..jist Sigurður Gíslason, að
heimili sínu Gamlagarði, Borgar-
höfn.
Sigurður var fæddur að Vagn-
stöðurn í Suðursveit fjórtánda októ
ber 1886. Foreldrar hans voru
Gísli Sigurðsson frá Borgarhöfn og
. Halldóra Skarphéðinsdóttir ættuð
úr Vestur-Skaftafellssýslu. Kona
Skarphéðins var Þórunn Gísladótt-
ir. Úr Öræfum fluttu þau hjón í
Suðursveit upp úr 1870. Mér er
sagt að Skarphéðinn hafi verið
einn af fyrst kjörnum hrepps-
nefndarmönnum í Suðursveit sam
kvæmt landslögum. Má á því sj'á
að Skarphéðinn hefur notið álits í
Suðursveit þegar hann nýkominn í
sveitina var kjörinn í hrepps-
nefnd.
Ég man vel eftir Þórunni. Mér
þótti það lagleg og sköru-leg kona.
Þau Gísli og Halldóra áttu sjö
börn, sem á legg komust, fjóra
syni og þrjár dætur. Þeir hétu:
Lárus, lærði trésmiði, Sigurður,
Skarpbéðinn og Gunnar, sem nú
býr á Vagnstöðum. Dæturnar hétu:
Sigríður, Þórunn og Valgerður.
Öll voru þessi börn vel ge-fin og
lag-virk.
Skarphéðinn er einn þessi sjáif-
menntaði raffræðingur. Vann
hann mikið að þeim málu-m á
yngri árum, hvatti menn til að
virkja bæjarlækinn eða nærliggj-
an-di vatn ef virkjanlegt var með
viðráðanlegu-m kostnaði og van-n
áð framkvæmdum þeirra verka fyr
ir lítið gjald. Þá var hann hvata-
maður hér, og víðar, að leiða vatn
í bæina. Má margur þakka S-karp-
héðni, að þær framkvæmdir voru
hafnar og þann hlut, sem hann
átti þar að. Verklagni var öllum
þeim börnum í blóð borin.
Tuttugasta og fjðrða júní 1914
kvæntist Sigurður Þorbjörgu Teits
dóttur frá Lambleiksstöðu-m á Mýr
u-m, hinni ágætustu konu, se-m
ekki lét mikið yfir sér. Búskap
hófu þau það ár í sambýli við for-
12
eldra Si-gurðar á Vagnstöðum. Þar
munu þau hafa búið í þrjú til fjö-g-
ur ár. Þá f-Iuttu þau að Króki í
Borgarhöfn, rýrðar- og slægjulitlu
koti, sem ekki var búið að vera í
byggð í langan tíma. Sneið því
jörðin eifnahag þeirra stakk.
Þarna varð allt að byggja upp að
nýju, tókst þeim h-jónum að reisa
sér þarna snotran bæ án þess að
stofna ti-1 skulda. Síðar endur-
by-ggðu þau bæinn úr varanl-egra
efni, og enn án þess að stofna til
verulegra skulda. Það, sem hjálp-
aði Sigurði með þessar byggingar,
var hjálp grannanna það sem
vinnu snertir, en þó sérstaklega
hvað hann var lagvirkur sjál-fur og
gat unnið mikið að sinni h-úsagerð,
sem annars hefði kostað hann mik-
ið.
Búið var lengst af lítið í Króki,
en afkoman vonum betri. Börn sín
ólu þa-u hjón upp með sæmd og
kvörtuðu ekki fyrir neinum. Þar
mátti segja, að þau undu glöð við
hlutinn sinn srnáa. Sambúð þeirra
hjóna var hin ánægjulegasta, o-g
gerði þeim 1-ífsbaráttuna létta.
Sigurður var drengur góður,
hjálpifús og vinfastur. Hann var
mjög vel verki farinn, og vann
mikið hjá öðrum að viðgerðum á
búsáhöldum, sem endurbóta þurfti
með. Gamlar eldavélar gerði hann
sem nýjar með því að múra þær
upp að innan. í þessu efni og fleiru
reyndi Sigurður að leysa hvers
manns vanda, sem til hans leituðu.
Þegar Skarphéðinn á Vagnstöð-
u-m setti upp litla vatnsaflsrafstöð
fyrir mitt heimili, fékk ég ketil-
rör úr togara, þrjá þumlunga á
vídd og um tvö hundruð metra
á lengd, til að leiða vatnið frá upp-
tökum þess að rafstöð.
Til að snitta rörin saman féikk
ég Sigurð í Króki. Þetta gekk
ágætlega, og ekkert bar á leka.
Rörbútarnir voru h-átt í hundrað.
Rafstöðin sett upp 1929. Rörin
voru sett saman á þann hátt, að
annar endi á hverju röri var hit-
aður og sleginn út það víður, að
endi á öðru röri gengi inn í það.
Síðan voru bútarnir reknir sam-
an hver af öðrum og leppur úr
p-oka bleyttur í tjöru, settur á milli
hverra skeyta. Við þetta þurfti
mikla nákvæmni, svo alt félli
vatnsþétt saman.
Eins og leng-i h-afði verið og var
enn 1 tíð Sigurðar, voru sjóróðr-
ar stundaðir í Suðursveit frá opn-
um sandinum, þar sem báran féll
óbrotin á land. Alla aðgætni varð
að hafa bæði á sjó og lofti til að
forðast slysin. Þrisvar hvolfdi því
skipi, sem Sigurður var háseti á
í lending-u, aldrei varð manntjón
eða slys á mönnum. Eldri menn
töldu mér, að flestir gugnuðu við
að róa, þegar skipi hefði þrisvar
hvolift un-dir þeim. Sigurður gugn-
aði ekki, þrátt fyrir þær ádrep-
ur, sem hann fékk þris-var í lend-
ingu, hann hélt áfram að róa.
Kjarkur hans var óbilandi, og
trúin á handleiðslu drottins ör-
ngg.
Sigurður og Þorbjörg eignuðust
sex börn, þar af lézt eitt í æsku.
Þau, sem á legg komust, heita:
Benedikt, kvæntur Sigurlaugu
Kristjánsdóttur frá Einholti, Mýr-
um, Hulda, gift Hermanni Eyjólfs-
syni, búsett á Höfn, Sigríður, búin
fyrir -stuttu að missa mann sinn, bú
sett í Reykjavík, Ragnar, býr ó-
kvæntur með móður sinni í Gamla
garði, Ska-fti, lézt tuttugu o-g seX
ára, jarðsettur á afmælisdaginn
sinn.
Sigurður o-g k-ona hans, ásanit
Ragnari, syni þeirra, sem þá var
farinn að taka þátt í búskapnum
með þei-m, flu-ttu að Ga-mla-garði
í Borgar-höfn 1948. Keyptu þar
snoturt íbúðariiús og fleira a-f hús-
u-m, en ábýlisjörðin sjálf held ég
sé þeim leigð af ríkinu. Þetta va-r
betri bújörð en Krókur var þá>
enda ræktun að hefjast af fullum
krafti í S-uðursveit upp úr þessU,
þegar Ræktunarsamband Mýra °£
Suðursveitar kom til sögu °g
ÍSLENDINGAÞÆTTIR