Íslendingaþættir Tímans - 26.02.1969, Blaðsíða 18
MINNING
Hallvarður Einar Árnason
fyrrverandí stýrimaður
Mér kom margt í hug, er mér
barst andlátsfregn Hallvarðs E.
Árnasonar, sem andaðist þ. 20. jan.
s. 1. Mér var hugsað til sveitarinnar
fögru — minnar eigin sveitar —
þaðan sem hann var einnig upp-
runninn — og óteljandi minningar
frá áratuga kynnum við hann og
heimili hans stigu fram. Hallvarður
var fæddur að Kallabúðum í Reyk-
hólasveit á Þorláksmessu veturinn
1895. Bjuggu þá foreldrar hans
þar, þau Árni GunnTaugsson og
Kristín Hallvarðsdóttir. Munu þau
hafa átt samstöðu með flestu fá-
tæku alþýðufólki í þann tíð að því
leyti, að þau áttu margt barna —
9 alls — en fátt af fénaði til lífs-
bjargar. Litlar sögur fóru víst af
þessari fátæku fjölskyldu við fjörð
inn, þar til sá, er grisjar skóg
mannlífsins, gekk þar um garða og
felldi að foldu hið hreggbarða stór-
tré — hið einasta — fyrirvinnuna,
sístritandi einyrkjann. Eftir stóð
ekkjan með allan hópinn sinn. Auð-
vitað sundraðist þessi hópur. Hvað
var um annað að tala í þá daga.
' Og þótt Hallvarður litli, þá um 8
ára gamall, færi á gott heimili til
góðs fólks, féll ekki úr gildi gamTa
' orðtakið „fár sem faðir. enginn sem
móðir,“ a.mk. þegar í hlut átti
kona eins og Kristín Hallvarðsdótt-
ir móðir hans. Aldrei man ég til
að ég sæi hana, enda barn að aldri,
: er hún dó, en víst heyrði ég henn-
ar getið og alltaf á einn veg, að
mannkostum, gTaðsinni og
geðspekt, sem konu, er ávallt kom
fram tU góðs og birti af, hvar sem
fór. HaTlvarður litli var svo lán-
samur að fá aftur að vera samvist-
um við móður sina nokkur ár eftir
ferminguna á heimili systur sinn-
* ar, sem þá var gift héraðslæknin-
um, Oddi Jónssyni. Bjuggu þau á
i Miðhúsum, nýrri bújörð úti á
Reykjanesinu austanverðu. Þar var
skammt milli fjalls og fjöru og
sund mörg og eyjar fyrir landi
með eggveri og æðardún og öðr-
um, góðum sjávarnytjum. Hefur
dvölin á Miðhúsum eflaust orðið
18
Hallvarði mikilvægur þroskatimi,
ekki einungis líkamlegur heldur og
andlegur. Því að opinn unglings-
hugurinn hefur tæpast komizt hjá
þvi að taka á móti áhrifum frá sín-
um gáfaða og fjölfróða mági,
Oddi lækni, sem virtist þeirri gáfu
gæddur, að vera sífellt — sjálfrátt
og ósjálfrátt — að skemmta og
fræða þá, sem hann umgekkst,
einkum börn og unglinga.
Ekki fékk sveitin lengi að njóta
starfsorku Hallvarðs, þessa þroska
mikla, unga manns. Mun útþrá og
íramalöngun snemma hafa brunn-
ið honum í blóði, sem öðrum, vel
gefnum ungmennum fyrr og síðar,
þótt ólíkt væri þá færri kosta völ.
En slíkt tafði ekki Hallvarð til
lengdar. Innan við tvitugt hélt
hann af stað úr heimabyggðinni út
í heiminn — til Reykjavíkur, eins
og fleiri, sem þá mun hafa verið
áþekk að stærð og mannfjölda og
Akureyri er nú. Hugði hann fyrst
á iðnnám þar — smíðar. En lítið
mun skotsilfrið hafa verið frá upp
hafi, svo að bráðlega varð hann þar
frá að hverfa. Var þá brugðið á
það ráð að fara á sjóinn, sem vissu-
lega þótti verðugt tápmiklum ungl-
ingum. Og sjórinn varð hans
aðalstarfssvið upp frá því næstu
30 árin, — öU manndómsárin að
segja má. Hann brá sér reyndar
snemma á þessum árum á stýri-
mannaskólann og lauk þar skip-
stjóraprófi. Var síðan á togurum,
ýmist fyrsti eða annar stýrimaður,
í hálfan þriðja áratug, einnig þau
árin, sem stríðið stóð yfir. En nú
var nóg komið og hin stöðuga á-
raun farin að segja til sín. Og um
það leyti, sem stríðinu lauk, hafði
Hallvarður alveg kvatt sjóinn og
snúið sér að öðrum störfum á föstu
landi. Seinustu 20 árin var hann
fastur starfsmaður hjá Landssíman
um. Va>r þá þegar nokkuð farið að
alla undan fæti, hvað heilsu og
mestu starfsorku snerti, einkum
seinni árin. En svo var hann lán-
samur að vera kallaður í hinztu
förina svo að segja beint úr starfi
og komast því hjá langri og erfiðri
bið í biðsal elli og athafnaleysis,
sem því miður bíður svo margra-
Sú hlið á lífi Hallvarðs, er að
sjónum vissi, er mér í sjálfu sér
lítt kunn, nema hvað kynni mín af
honum að öðru láta mig renna
grun í, hversu hann muni hafa
staðið í og lagt sig fram í ábyrgðar-
starfi á þeim viðsjálu og haettu-
sömu slóðum. Hér er heldur ekki
ætlunin að gera ævisögu Hallvarðs
mikil skil, enda hún hið ytra á-
þekk lífsskeiði hundruðum annarra
sona sveita o.g sævar, hvað um
segja svipað og sagt var í sögunm,
sem öll gerðist á sjúkrahúsi „Her
gerist aldrei neitt,“ má vera af Þvl’
að við vitum oft svo lítið, hvar og
hvenær stærstu og merkustu sög-
urnar gerast.
Samt ætla ég það flestum ljóst»
sem að þvi leiða huga, að sjómað-
urinn, sem um 30 ára-skeið hefor
sótt björg í greipar ægis og sigtt
um sollin höf, hafi þó í allan máta
lifað nokkra sögu, hvort sem huu
er í letur færð eða ekki. Svo he -
ur eflaust verið um Hallvarð Árn
son. En jafnvel að þessu fr ”
ÍSLENDINGAÞÆTTlK