Íslendingaþættir Tímans - 30.01.1970, Blaðsíða 20

MINNING
Þorlákur Stefánsson
bóndi á Svalbarði
Þorlákur Stefánsson fæddist á
Efri Hólum í Núpssveit 28. ágúst
1892, og lézt á heimili sínu á Sval-
barði í Þistilfirði 12. des. s.l.
Foreldrar hans voru Stefán Þór-
arinsson bóndi á Efri Hólum og.
kona hans Guðrún Guðmunda Þor-
láksdóttir ættuð úr Þistilfirði. Stef
án lézt árið 1898 úr lungnabólgu,
sem í þann tíð dró margan til
dauða, fyrir aldur fram, aðeins 28
ára gamall, frá fimm ungum börn-
um þeirra. Foreldrar Stefáns, Þór-
arinn bóndi Benjamínsson og kona
hans Vilborg Sigurðardóttir, (móð
ursystir Magnúsar skálds, sem
þjóðkunnur varð undir lröfundar-
nafninu Örn Arnarson) fluttust
um aldamótin með fólk sitt aust-
ur að Laxárdal í Þistilfirði, en
börn þeirra voru mörg og staðfest
ust fjórir synir þeirra þar í sveit,
í Laxárdal og Holti, og áttu þar
heima til Hoka. Guðrún Guð-
munda g i annað sinn, og þá
Ólafi bróé... Stefáns, og bjuggu
þau lengi í Laxárdal. Þar ólst Þor-
lákur upp ásamt öðrum börnum
Stefáns og Guðrúnar Guðmundu,
en þau voru: Þórarinn, sem lézt á
barnsaldri, Vilborg hjúkrunar-
kona, Hólmfríður, sem giftist
Ólafi Hjartarsyni bónda á Ytra-
Álandi og Stefanía, sem nam barna
hjúkrun erlendis og hefur lengi
stundað hjúkrunarstörf syðra. en
hún er nú ein á lífi þeirra syst-
kyna. Fjölmennt var á æskuheim-
ili Þorláks í Laxárdal og systkina-
hópurinn stækkaði, því að móðir
hans og stjúpfaðir áttu saman
finnn börn, Þóru, Kjartan, Þórar-
in og Ófeig, sem eiga heima í
Reykjavík og Eggert, í Laxárdai.
Átti Þorlákur þar heima fram til
þritugs, og vann þar að búi og
eignaðist sjálfur bústofn, er stund-
ir liðu. Ekki var hann talinn þrek-
maður umfram það, sem almennt
gerðist, en útsjónarsamur og
vannst vel það er hann hafði með
höndum eða umsjón með og
snyrtimenni í allri búskaparum-
gengni. Það hafði móðir hans á
orði, hve hann hefði sem elzti
bróðir á lífi, verið nærgætinn við
systkini sín, og mat hún það mik-
ils. Hann fór ungur í bændaskól-
ann á Hólum og útskrifaðist það-
an vorið 1910. Það sumar stund-
aði hann einnig verklegt nám í
gróðrarstöð Ræktunarfélags Norð-
urlands á Akureyri.
Árið 1922 hóf Þorlákur búskap
á Ytra Álandi í Þistilfirði og kvænf
ist tveim árum síðar Þuríði Vil-
hjálmsdóttur frá Ytri Brekkum á
Langanesi, mikilhæfri konu, sem
varð honum traustur lífsförunaut-
ur, og sambúð þeirra með ágæt-
um. Þuríður var áður gift Jóni
Erlingi Friðrikssyni á Syðri Bakka
í Kelduhverfi en missti hann eftir
stutta sambúð. Dóttir þeirra, Sig-
ríður, var þá enn barn að aldri,
er Þuríður giftist aftur, og óist
upp eftir það á heimili móður sinn
ar og stjúpföður. Þau hjón Þor-
lákur og Þuríður eignuðust sam-
an fimm syni, sem allir eru nú
fulltíða menn. Þeir eru: Mignús
húsgagnasmíðameistari í Kópa-
vogi, Jón Erlingur tryggingafræð-
ingur í Reykjavík, Sigtryggur
bóndi og hreppstjóri á.Svalbarði
Stefán Þórarinn búv.verkfr. og
kennari við Kennaraskólann og Vil
hjálmur verkfræðingur hjá Álfé-
laginu í Straumsvík. Eftir sex ára
búskap á Ytra Álandi fluttist Þor-
lákur þaðan áð Svalbarði, sem þá
var prestssetursjörð, en þáverandi
sóknarprestur sr. Páll H. Jónsson,
sem kominn var á efri ár, ákvað
um það leyti að setjast að á Rauf-
arhöfn, og var prestsetur síðar
flutt þangað með lögum • Fékk
Þorlákur þá fasta ábúð á jörðinni
og keypti hana löngu síðar. Reisti
hann þar íbúðarhús úr steinsteypu
árið 1937 og hófst handa um aðr-
ar umbætur á jörðinni og kom
þeim vel á veg, en sonur hans hef
ur í seinni tíð lialdið áfram þeim
umbótum af miklum dugnaði.
Svalbarð er víðlend kostajörð, eins
og prestsetursjarðir margar og hef-
ur hka verið vel setin, í tíð þeirra
feðga. Þorlákur mun hafa komið
þangað með gott bú frá Ytra Á-
landi, en á Svalbarði gerðist hann
einn af fjárflestu bændum héraðs-
ins og var efnamaður talinn. Hef-
ur þó líklega lagt talsvert í skóla-
kostnað, því að þrir synir hans luku
háskólaprófi og öll fengu börn
þeirra hjóna skólamenntun meiri
eða minni, utan héraðs. Eftir að
hann kom í Svalbarð gerðist hann
áhrifamaður í sveitarmálum, var
kosinn í hreppsnefnd árið 1928 og
átti þar sæti í 32 ár, en var odd-
viti Svalbarðshrepps á árunum
1938—58. Ýmsum öðrum trúnað-
arstörfum gegndi 'hann í héraði um
lengri eða skemmri tíma. Var m.
a í stjórn Pöntunarfélags Þistil-
fjarðar og eftir sameiningu félag-
anna, i stjórn Kaupf. Langnesinga
1930—47. í stjórn Búnaðarfél. Þist
ilfjarðar um áratugi og formaður
þess um skeið. Póstafgreiðslumaður
1928 og síðan. Skólanefndarmaður
lengi. Formaður lestrarfélags,
veiðifélags og fóðurbirgðafélags
20
ÍSLENDINGAÞÆTTIR