Íslendingaþættir Tímans - 20.06.1970, Blaðsíða 18

arfulla og fátíða reynsla sem gerð-
ist á millum okkar Haralds á þess-
um kvöldstundum á Siglufirði.
Þetta gerðist á óútskýranlegan
hátt, að mestu án þess að orð
kæmu til, ekki einu sinni „blístr-
ið“ hans séra Jóns rrímuisar, — jú,
einstaka lykilorð hjálpuðu t.il, en
meginmálið var, að við stóðum fyr
irvaralaust andlega naktir hvor
gegn öðrum, á dularfullan hátt
gagnsæir, og gátum fylgzt með
innstu hugarhræringum hvor ann-
ars. Meðvitað eða ómeðvitað mis-
skildi Haraldur þetta, og dáði mig
um langt skeið meira en ég hef
átt að venjast á ævinni, en alveg
að óverðskulduðu, því þessi ein-
stæða reynsla okkar var ekki síð-
ur fyrir hans tilverknað en minn.
En hún gerði mér ljósa vissa þætti
í innsta eðli hans, sem ég býst
tæpast við að öðrum hafi orðið
kunnir: Hann var allt frá æskuár-
um haldin-n sárum harmi, var
þunglyndur, og mjög tilfinninga-
næmur. En allt þetta var djúpt og
vandlega falið undir yfirborði eðli-
legrar glaðværðar og léttrar lund-
ar, sem ég held að hafi enzt hon-
um til síðustu stundar, þótt ég hafi
ekki persónulega nægan kunn-
leika til að fullyrða það, því vegir
okkar skildu skömmu síðar, og við
hittumst a-ldrei upp frá því, þótt
við að vísu hefðurn lengi óljóst
veður hvor af öðrum. Hann var
ágætur og fjölhæfur starfsmaður,
og hefði getað rutt sér framabraut
á mörgum verksviðum, ef hann
hefði ek-ki verið með öllu ger-
sneyddur metorðagirnd. Hann var
svo hagorður að ég held að jafn-
vel drauma-r hans hafi verið litað-
ir rími og höfuðstöfum, en mér
vitanlega flögraði það aldrei að
honum að birta neitt af því, og
má það einstakt heita nú á tím-
um. Allir sem kynntust honum
urðu málvinir hans, hann átti eng
an óvildarmann. Að lokum má
ekki láta þess ógetið að hann var
gæddur yfi-rburða hæfileika til vín
n-eyzlu (sem er sorglega sjaldgæf-
ur meðal okkar fslendinga), og ég
held að hann slægi þrjótur Bacc-
hus hafi sýnt honum sína beztu
hlið til hinztu stundar.
Mér er engin hryggð í huga viö
fráfalls fornvinar míns Harald-
ar Hjálm-arssonar, þótt aldur hans
yrði ekki hár. Ég held hann hafi
dáið á heppilegum tíma. Mér er til
efs að hann hefði þolað háa elli
og hrörnun eins vel og samskipt-
in vlð „söingdropana“, en það
skemmtilega nafn hafa Skagfirð-
ingar ge-fið dýrum veigum.
Akureyri, 28. febrúar, 1970.
Stefán Bjarman.
t
Nýlega fór fram jarðarför vinar
míns og sveitunga Haraldar Hjálm-
arssonar frá Kambi í Dcildardal.
Jarðsett var að Hofi á Höfða
strönd en þar fæddist Haraldur
20. desember 1909 og var hann því
rúmlega 61 árs er dauða hans bar
svo skyndilega að höndum. Harald
ur var þriðja barn þeirra merkis
hjóna Guðrúnar Magnúsdóttur
hreppstjóra á Sleitustöðum og
bændahöfðingjans Hjálmars Þor-
gilssonar á Kambi. Hin systkin Har-
aldar eru Steinunn gift Hjálmari
bónda á Kambi sem látin er fyrir
nálega 28 árum, Magnús sem fluít-
ist ungur til Vesturheims með bú-
setu í Dakota, ásamt móðurfölki
sínu. Móður sína missti Haraldur
tveggja ára gamall, fór hann þá I
stutta dvöl að Ljótstöðum í sömu
sveit en síðar að Kambi til föður
síns og föðursystur Hólmfríðar,
sem reyndist Haraldi sem bezta
móðir með umhyggju og hlýleika.
Enda bundust traust bönd þeirra
á milli og talaði Haraldur um
hana sem -sína elskulegustu konu.
Er það trú mín að hlýja frú Hólm-
fríðar hafi yljað Halla vinl mínum
um hjartarætur þegar skórinn
kreppti að.
Haraldur gerðist Hólasveinn og
tók búfræðipróf 1932.
Lauk námi í Samvinnuskólanum
nokkru síðar. Stundaði verziunar-
störf á Siglufirði hjá Kjötbúð Siglu
fjarðar. Starfsmaður Kaupféiags
Skagfirðinga Sauðárkróki. Síðar
deildarstjóri hjá Kron í Reykjavik,
síðustu 5 ár ævi sinnar bókari hjá
Útvegsbanka íslands í Reykjavík.
Þrátt fyrir bændaskólanárn að
Hólum fór hann aðrar leiðir en
ættmenn hans höfðu fengizt við öld
um saman. Meðalmennskan var
honum ekki í blóð borin, enda gaf
hann henni hornauga, jafnvel skop
aðist að henni. Haraldur hafði
notalega kímnigáfu sem einna bezt
kom fram í skáldskap hans, sem
var ósvikinn sem og hann sjálfur.
Hann erfði þetta háíslenzka frá föð-
ur sínum, hugdjarfur sannur og
skemmtilegur. Og ekki má því
gleyma að Haraldur var gáfaður
og góður drengur. Það var eitt-
hvað notalegt við að vera í návist
hans.
Haraldur var þjóðkunnur hag-
yrðingur. Honum var óvenju Iétt
um að varpa fram stökum, hvern
ig sem á stóð, og virtisí ekkert
hafa fyrir því, bráðsnjöllum og
fyndnum. Það sem meira var, vís-
ur hans komu fuJIburða úr fæð-
ingu.
Hann segir:
Tölum fagurt tungumál
teygjum stutta vöku.
Lyftum glasi, lvftum sál
Látum fjúka stöku.
Fagrar ræður, fögur ljóð
frjálsmanniegur andi,
er eitt sem hæfir okkar þjóð
og okkar kæra landi.
Haraldur var samvinnumaður 1
húð og hár og yflrleitt tniki'.l og
góður félagsmaður.
Hann kveður:
Samvinnunar bindumst böndum
bjóðumst til að fórna.
Vinnum rétt með hjarta og
höndum
heilann Iátum stjórna.
Hann fór aJdrei dult með það
hvað honum þótti gaman að sitja
undir góðum veigum, rabbandi við
vini sína og kunningja um mann-
lífið eins og það var og eins og
það er.
Hann segir líka svo:
Flaskan mörgum leggur lið
læknar dýpstu sárin.
Hópur maana heldui við
hana gegnum árin.
Og þegar bætt var í glasið,
bætti hann sjálfur við.
Ennþá get ég á mig treyst.
Ölinu frá mér hrundið.
En þetta er orðið, eins
og þú veizt.
erfiðleikum bundið.
Ekki þurfti neinn að geta upp
á því hvert Haraldur færi þegar
komið var að sumarleyfi hans —
í Skagafjörð var haldið, því hon-
um þótti hann afar kær. Einu
sinni sagði hann við mig: Ég held
að enginn dalur á fslandi sé feg-
urri en Deildardalur.
Ég var gestur á heimili hans að
Hátúni 4 hér í borg tæpum tveim
18
ÍSLENDINGAÞÆTTIR