Íslendingaþættir Tímans - 20.06.1970, Blaðsíða 29

Banm fæddist á Gautastöðum í
Stíflu og voru foreldrar hans merk
ishjónin Sigríður Pétuxsdóttir
Jónssonar bónda á Sléttu í Fljót-
um og Jón Jónsson Guðmundsson-
ar bónda á Gautastöðum í Stíflu.
Er nánar frá þeim sagt í Skagfirzk
um æviskrám, II. bindi, bls. 165—
66.
Jón fluttist með foreldrum sín-
um fyrst að Illugastöðum í Aust-
ur-Fljótum og siðan, eða árið 1893,
að Brúmastöðum. Átti hann þar
heima öll sín unglingsár og fram
til þrítugs aldurs.
Hann kvæntist Sigurlínu Hjálm
arsdóttur Jónssonar í Stóra Holti
árið 1906, og hófu ungu hjónin þá
búskap á Brúnastöðum ásamt með
foreldrum Jóns.
Duldist víst engum, sem til
þekkti, að þessi ungi bóndi ætti
eftir að láta mikið að sér kveða í
bændastétt sveitarinmar. Hann var
búinn ýmsum þeim kostum, er
Prýða mega góðan búamdmann,
ðugmikill athafnamaður, fram-
sýnn og stórhuga. en þó hið bezta
for?iáii og gætinn.
Fljótlega mun honum því hafa
bótt of þröngt um sig í sambýl-
'hu við foreldra sína.
Árið 1910 keypti hann hálflendu
T»ngu í Stíflu, og síðar iörðina
°ba ásamt tveim nágrannajörð-
u>u, er hann lagði undir óðal sitt.
m hann síðan í Tungu í aldar-
briðjung, eða unz hann sá sig
ueyddan til að selja Siglufjarðar-
baupstað iörðina vegna fyrirhug-
aðrar virkjunar Skeiðsfoss, en sú
íramkvæmd var dauðadómur yfir
Tungn 0g fleiri jörðum, trúlega
alln bvggð { Stiflu áður en langt
urn líður.
Elutti Jón nú til Sigluíjarðar og
hefur átt þar heima siðan, eða frá
Því 1043.
Tunga var ein hir. bezta heyskap
arjorð, sem ég hef auguni litið og
audmikiii að sama skapi. Suðvest-
r ira bænum inn í hálendið ligg-
T^^gudalur, víðáttumikill og
g*3 ær afrétt. Má með sanni segja,
bónuaman hafi farið stórhugur
Gei-ynS ,og kostir jarðarinnar.
áru 1St{ ^°n snem®a á búskapar-
einn ^ num miki11 Þóndi, ef til vill
ari öiri GStÍ Þóndi í Fljótum á þess-
hæHi ’ 5'm k- Þangað til búskapar
tækn'^ 0reyllust með nýrri vél-
ráði 'n0'! nautSriParækt hófst að
og ro- ?• ,kann jörð sína nokkuð
1Sl a henni stórt steinhús,
•SLENDINGAÞÆTTIR
sem nú hefur verið rifið að viðum
og að velli lagt.
Ég veit, að öllum þeim, sem
muna hið glæsilega höfuðból, er
nú raun mikil þangað heim að
líta. En þar var löngum fjölmenn-
asta heimili sveitarinnar, sjálfsagt
um tveir tugir manna, en flest
sumur enn fleira. Myndarskap var
þar við brugðið og rausn mikil,
enda gestum og gangandi vel fagn
að.
Jón í Tungu lét sig félagsmál
miklu varða og á hann hlóðust
flest opinber störf, sem um er að
ræða í hverju sveitarfélagi. Hann
var lengi í hreppsnefnd og oddviti
í 10 ár. Sýslunefndarmaður var
hann 18 ár og hreppstjóri 1938—
43. Auk þess gegndi hann fjölda
annarra starfa fyrir sveit sína og
hið opinbera, þótt hér verði eigi
frekar rakið.
Fjarri er það mér að bera oflof
á Jón í Tungu, en ekkert skrum
er það, að hann væri sjálfkjörinn
sveitarhöfðingi Fljótamanna. Ollu
því ekki stjórnmálaskoðanir hans,
þar fór hann sínar leiðir. Annað
réði þar úrslitum. Allir vissu, að
hann var maður óáleitinn og rétt-
sýnn, traustur, er á reyndi, og
virðulegur fulltrúi sveitar sinnar
hvar sem var.
En þegar horft tr yfir langa ævi
Jóns í Tungu af sjónarhóli minn-
inganna og brugðið upp myndum
af lífi hans og starfi, hlýtur alltaf
að vanta sterkan drátt í þá heild-
armynd, sem við drögum af hon-
um, sé ekki minnst jafnframt kon
unnar hans, hennar frú Sigurlínu.
Þau hafa verið samhuga og sam
taka frá því að leiðir þeirra lágu
saman fyrir 64 árum. Bæði eru
þau höfðingleg í sjón og raun. vin-
mörg og vinföst, og víst gerðu þau
bæði saman garðinn frægan með
höfðingsskap sín-um og látlausri
reisn. En í hlut húsfreyjunnar féll
það fyrst og fremst að stjórna sín-
um stóra bæ og umsvifamikla
heimili þeirra í Tungu og það
gerði hún af þeim myndarbrag,
sem kunnugir giey-ma seint.
Þau hjó-nin eignuðust f-jögur
börn. Elzta barnið misstu þau á 1.
ári, hin náðu fullorðinsaldri. Si-g-
ríður, kenna-ri í Reykjaví-k, Ólöf
gift Eiríki Guðmunds-syni, verk-
stjóra í Eópavogi, og Hilmar, sem
kvæntist Magneu Þorláksdóttur,
en hann lézt af slysförum fyrir 16
árum. Áður en Jón kvæn-tist eign-
aðist han-n eina dóttur, Dagbjörtu,
h-ú-smæðra-kennara, gifta séra
Kristni Stefánssyni. Þá eru fóstur-
börn Tunguhjónanna fjögur: Guð-
mundur Jóhannsson, fulltrúi, Sel-
fossi, Sigríður Hjálm-arsdóttir, hús
freyja á Sauðárkróki, hálfsyst-
ir frú Sigurlínu, Vilhjálmur Hjálm
arsson, iðnaðar-maður, Reykjavík,
hálfbróðir Sigurlínu, og Guðbjörn
Hallgrímsson, vélsmiður, Hafnar-
firði. Enn fleiri börn og ungling-
ar vo-ru í Tungu lengri eða
skemmri tíma og nokkur árum
saman. Sýnir máski fátt betur hví-
líka rausn inni við hjartað Tungu
hjónin áttu, e-n barnel-ska þeirra
og sú viðleitni að koma öllum þess
um hópi til nok-kurs þroska.
Ýmis atvik valda því, að dæt-
ur Jóns, tengdasynir og fleira
tengdafólk getur ekki dvalizt með
honum á þessum merkisdegi í lífi
hans. Hins mun hann þó sa-kna
meir, að konan, sem hefur st-aðið
bak við hann og verið honum i
blíðu og stríðu hans mesin styrk-
ur í lífinu, dvelst nú í Revkiavík
og er í bili undir læknishendi.
En þó að vík s-kilji vini og fjörð-
ur frændur flýgur hugur okkar
allra norður yfir fjöllin og flytur
þér hlýjar þakkir og bless-unarósk-
ir.
Kristinn Stefánsson
Jón E. Benediktsson
Framhald ai bls. 2
Völlum hjá systur sinni og
Lúðvík og þaðan fór hanu ekki
aftur. Nú á seinni árum átti hann
bara tvo hesta og það er ábyggi-
legt, að honum hefur þótt mjög
vænt um þá.
Jón var hrókur alls fagnaðar,
þegar maður var með honum, enda
var hann gleðimaður. Jón var
frekar heilsulítill seinni árin eins
og mar-gir, sem hafa unnið mikið.
Mér fannst, þegar ég var með
Jóni, að hann væri einhver Ijós-
beri, sem lýsti mér. Það er gott
að vera með svoleiðis mönnum.
Þá líður manni vel. Nú ertu horf-
inn. Sætið þitt er autt og tómt en
lífið bíður þín handan við móðuna
mi'klu. Þar muntu glaður ganga,
kæri vinur. Ég þakka þér gleði-
stundirnar, sem ‘við áttum saman.
Far þú í friði, friður guðs þér
fylgi.
Ég votta systkinum hans dýpstu
samúð mína.
Sig. M. J.
29