Íslendingaþættir Tímans - 24.11.1971, Blaðsíða 2

beinann. Var það fúslega sam-
þykkt af samferðarfólki mínu, en
ekki leyndi það sér, að sumir
höfðu litla trú á, að greiðsla yrði
þegin. Ég man ekki hvort ein-
hverjir sögðu það, en ég las það
a.m.k. út úr svip þeirra, að nú réð-
ist fararstjórinn í það, sem aldrei
mundi takast.
Sennilega hefir þessi þögla van-
trú ferðafélaga minna orðið til
þess, að ég varð ákveðinn í því
að fá Jón bónda til að taka við
grnðslu fyrii næturgreiðanr Tók
ég því Jón á eintal á bak við bæ
áður en hópurinn kvaddi, og rétti
að honum greiðslu fyrir beinann.
Hann tók því víðs fjarri að hirða
fé þetta, en eitthvert kapp var
komið í mig að gefast ekki upp,
og hvort sem við Jón þjörkuðum
um þetta lengur eða skemur, varð
endirinn sá, að ég rak féð í hönd
honum, þótt ég findi að Jóni voru
þessir aurar ekki kærkomnir.
Á heimleiðinni létu ferðafélagar
mínir í ljós undrun sína yfir snilli
minni að koma fé þessu í hendur
Jóni, sem aldrei hafði viljað taka
við gjaldi fyrir greiða.
Ég þóttist góður af þessari
frammistöðu, a.m.k. á yfirborð-
inu, en sigur minn varð ekki lang-
*er. Stuttu síðar fékk ég bréf frá
Jóni og allt féð með.
Þetta bréf varð kjörgripur á
heimili mínu, og þar sem ég tel
mig ekki færan um að lýsa Jóni
Aðalsteini Stefánssyni, þeim fjöl-
hæfa og litríka manni, ætla ég að
láta hann gera það sjálfan, með
því að birta þetta bréf hans.
Möðrudal 11.8. 1940
Heiðraði vin.
Með sorg í hjarta sit ég hér og
sakna frelsis míns. En hvað er að
tala um það. Til hvers er að vera
maður? TU hvers er að vera glað-
ur? Yfir gestaheimsókn göfgra
manna. Sem gjörsamlega risnu
banna. Þó áður hafi jeg af þeim
hlotið óteljandi gæði. Þá má efeki
launa það í næði.
Nú eru aurar öllum allt og er
því lífið stundum kalt. Nú er gest-
risnin á bónda bæ borin út á feald-
an sæ.
Kotungslund i köllumt þarf að
vera, kærleiksverk má enginn mað
ur gjera. Contant borgun á öllu
þarf að vera. Nú verð jeg 1 naestu
ferð, að narta saman auramergð.
Og borga allt sem maginn þarfn-
ast. Sem áður hef jeg þegið upp
á krít. Og með aðdáun jeg á þá
tíma lít. Þegar allir gjörðu allt
fyrir alla, og ekki verið með aura
að svalla. Það hefir sína galla.
Seðlarnir í lófum brenna og sam-
stundis í glötun renna, og gleðja
hvorki Guð né menn. Þó góðir
teljist stundum enn.
Gaman er að syngja og hlæja,
og gremju og ólund frá sér bæja.
Þá góðir gestir að garði bera, gam-
an er í þeim solli að vera. Jeg er
gamall maður og gleraugnalaus.
Við gáskann er jeg aldrei laus.
Nema þegar sorgin svellur og sinn-
isveikin að mér fellur. Illa er þessi
miði merktur, málískunni og bleki
svertur.
Á Burstafelli borðað hef jeg oft
og aldrei farið þaðan með tóman
hvoft. í Krossavík jeg kom í fyrra
og þáði greiða sem ekki var end-
urgoldinn. Og í skólann hef jeg oft
komið og er fólkinu þar mjög
kunnugur. Guðm. Stefánss. veitti
mér oft í fyrra endurgjaldslaust.
Og Árni læknir hefur gefið mér
það sem hverjum manni er dírast
sem er hreystin í stað heilsuleysis.
Svo hefur hann um undanfarin 20
ár veitt mér ótalsinnum. Og svo
ert þú nú sjálfur þú bauðst Vern-
harði frænda hjá þér að vera í
viku eða meira en við erum sem
eitt og svo gjörðurðu það strax
það sem ég bað þig um daginn.
Þessu á jeg öllu gleyma, því krefst
jeg að út sé strifeaður fæðiskosnað-
ur fararinnar, annars fer jeg aðra
leið að rétta minn hlut. Eysteinn
vill spara pappírinn, sem annað út
lent. Jeg er honum trúr. Fyrir-
gefðu þetta krass. Þinn einl.
Jón A. Stefánsson.
Til skýringar skal þess getið, að
í seinnihluta bréfsins minnist Jón
á ferðafélaga mína, ýmist með
nafni eða sem húsráðendur á bæj-
um. Bréfið er þétt skrifað og spáss
í\ir nýttar til ýtrasta.
Aurar þeir er Jón endursendi
með bréfinu, voru lagðir á sérstak-
an reikning í kaupfélagi á Vopna-
firði, og fyrir rás örlaganna varð
löngu síðar hægt að nota þá í sam-
ræmi við upphaflegan tilgang, en
það er önnur saga.
Meðan ég var kaupfélagsstjóri
á Vopnafirði átti Jón þar aðalvið-
skipti sín. Kynntist ég honum þá
náið, og átti ég oft eftir að reyna
að lífsviðhorf hans, sem koma
fram í bréfinu, voru honum ekki
skrautfjaðrir einar. Hann var allt-
af hreinn og beinn og taldi sig
ekki þurfa að krjúpa neinum.
Sjálfstraust hans var óvenjulegt.
Hann sagði oft, að maður gæti allt
sem maður vildi reyna. Ókunnug-
um þótti stundum slíkt tal Jóns
bera vott um yfirlæti, en við nán-
ari kynni hvarf slík hugsun í
skuggann, því að Jón var svo fjöl-
hæfur, að maður fór að trúa því
að hann gæti allt sem hann vildi
gera. Auk þess var persónuleg
reisn Jóns slík, að hann gat leyft
sér að segja um sjálfan sig þá
hluti, sem aðrir höfðu hvorki þrek
eða þor til að láta fjúka.
Jón vildi reyna margt. Hann
lærði söðlasmíði og var hag-
ur á margskonar smíðar. Má
þar nefna ýmsa muni, er
hann skar út í hárri elli
og gaf vinum sínum. Hann hefði
einhverja kennslu fengið í tónfræð
um, og var tónlist hans líf og yndi,
hvort sem var í glöðum hóp, er
hann lék á orgelið sitt og söng við
raust með gestum sínum, eða í
kyrrð og ró í kirkju sinni. Eigum
við hjónin ógleymanlega minningu
um Jón, er hann lék og söng þar
uppáhaldssálm sinn „Mikli Drott-
inn, dýrð sé þér“.
Á efri árum sínum fékkst hann
nokkuð við að mála, málaði m.a.
altaristöfluna 1 kirkju sina. Þótt
málverfe hans væru gerð án nokk-
urrar tilsagnar og sjálfsagt langt
frá því að uppfylla einföldustu
kröfur lærðra manna í þeim efn-
um, kom hann mönnum þar á
óvart, eins og í svo mörgu öðru,
aldrei verður það sagt um mynd-
ir Jóns, að höfundur þeirra reyndi
að stæla aðra, svo sterk eru hans
persónulegu einkenni í þeim efn-
um sem öðrum.
Ég held að nafnið, Jón í Möðru-
dal, hafi verið stórt nafn í huga
flestra Vopnfirðinga, og það var
alltaf upplyfting í önn hversdags-
lífsins, er Jón í Möðrudal kom í
heimsókn. Við Anna minnumst nú
með þakklæti þeirra stunda, er
við áttum sem gestir Jóns í Möðru-
dal, og sem gestgjafar hans, er
hann kom til okkar í heimsókn.
Þessi fjölhæfi maður og tilfinn-
ríka barn öræfanna mun seint líða
2
ÍSLENDINGAÞÆTTIR