Íslendingaþættir Tímans - 12.10.1972, Blaðsíða 2

á alþýðuheimilum. Má og segja, að
hann hafi verið vel undir það búinn að
takast forsetastarf á hendur. Auk
meðfæddra hæfileika hafði hann mikla
og margháttaða starfsreynslu og stað-
góða þekkingu á fólki og þjóðarhögum.
Með virðulegri framkomu og eðlis-
lægri háttvisi rækti hann hið vanda-
sama þjóðhöfðingjastarf smáþjóðar
og kom ætið fram á þann hátt, að Is-
landi var sómi að.
Min persónulegu kynni af Asgeiri
Asgeirssyni hófust i fyrirferðarlitlum
félagsskap — Félagi sameinuðu þjóð-
anna á fslandi. Hann var elskulegur
maður i samstarfi og allri viðkynn-
ingu, eins og allir þekkja, sem honum
kynntust. Honum var eiginlegt að laða
menn að sér. Ég minnist allra
samskipta okkar með ánægju.
Asgeir Ásgeirsson var einstakur
lánsmaður i einkalifi sinu. Hann var
kvæntur hinni ágætustu konu, Dóru
Þórhallsdóttur, sem var manni sinum
áreiðanlega ómetanleg stoð i vanda-
sömum störfum. Var það honum mik-
ill missir, er hún andaðist árið 1964.
Þau hjónin áttu barnaláni að fagna,
eignuðust þrjú mannvæiileg börn, og
hópur barnabarna og barnabarna-
barna er oröinn stór.
Atvikin höguðu þvi svo, að við As-
geir Ásgeirsson vorum nágrannar sið-
ustu árin. Hann var góður granni, naut
hvildar og friðsældar eftir erilsamt
ævistarf, sat oft að bóklestri i bókaher-
bergi sinu. en hann var mikill bóka-
maður og sögufróður. Ég mun sakna
þess að sjá honum ekki lengur bregða
fyrir við gluggann að bókaherberginu.
Að loknum löngum starfsdegi er
hann kvaddur af þjóðinni allri með
virðingu og þökk fyrir mikil og vel
unnin störf.
Ólafur Jóhannesson.
t
örfáum kveðjuorðum langar mig til
að varpa að likbörum þessa merkis-
manns og tryggðavinar.
Ég minnist hins glæsilega og gáfaða
guðfræðings við fyrstu sýn árið 1919, er
viö skyldum vinna saman að tillögum
um skólamál, hversu sjónarmið hans
hrifu mig þá. Og margoft siðar áttum
við eftir að fást við slik málefni, þar
sem hann var hinn vitri leiðtogi, við-
sýnn og góðviljaður.
Ég minnist þeirrar fagn-
aðaröldu, sem koma hans vakti
1923, er hann gerðist þingmanns-
efni Vestur-lsfirðinga. Það birti
yfir samfundum við komu hans
og málflutning, svo að mikið ánægju-
efni var að vinna með bonum og sjá og
finna hve menn heilluðust af persónu
hans og drengilegri framkomu, og
með hve mikilli gleði margir veittu
honum þá brautargengi og hversu
djúpstætt það traust reyndist meðan
eftir var leitað.
Ég minnist þess sumars, er hann
kom með konu sina vestur, hina glæsi-
legu úrvalskonu Dóru Þórhallsdóttur,
þar sem þau fóru um sveitir og þorp
kjördæmis hans i sumarbliðu meðal
fagnandi vina. Það urðu ógleyman-
legir dagar.
Og nokkru siðar sáum við hann i for-
setastól Alþingis á Þingvöllum setja
þing á hátiðinni miklu 1930, þar sem
honum fórst allt með sæmd og prýði.
En allt eru þetta augnablik úr langri
sögu. Og þó hið siðasta eftirminni-
legast, er þjóðin hafði valið hann for-
seta sinn, og ég i fylgd með honum þá
nýkjörnum, sjá hversu vel Vestfirð-
ingar tóku honum, og hve honum var
innilega fagnað i hinu gamla kjördæmi
hans. Og áreiðanlega mundi það vera
að skapi hans, að ég nú sendi þeim
gamla og glaða vinahópi kveðju og
þökk af þessum blöðum, jafnt lifs sem
liðnum. Hitt þykist ég með vissu vita,
að sú kveðja og þökk mundi gagn-
kvæm.
Ferðum minum á Aragötuna mun nú
lokið. Þangað kom ég stundum hin sið-
ustu ár með blóm handa Dóru. Þeim
hagræddum við hjá mynd hennar, en
settumst siðan og röbbuðum um
gamla daga vestur á Fjörðum, þegar
báðir voru ungir og ótrauðir og áttum
saman ótal stundir og spjall um lifsins
gang þeirra tima, og hvernig hann ætti
og þyrfti að vera. Frá þeim dögurrv
þegar flest lék i lyndi og gaman var að
lifa og starfa, gátum við rifjað upp
margt, sem varð okkur að skemmtan
og sifelld sálubót.
Hálfrar aldar samfylgd, og vel það,
er býsna langur timi einnar manns-
ævi. Og alla þá tið var heimili Ásgeirs
og Dóru hér mitt annað heimili, þegar
hingað kom að vestan eða norðan. Að
þvi hafði ég lykil i vasa og kom og fór
eins og heimamaður. Börn okkar
blönduðu snemma geði. og heims. oft
hvert annað á sumrum. Og þau hjón
glöddust einlæglega með okkur þegar
vel gekk, og hughreystu okkur og
hjálpuðu þegar andstreymi sótti að.
Nú er glæsimenni og góður drengur
horfinn af sjónarsviði, maður með vit-
urt hjarta, sem sómdi sér með miklum
ágætum hvar sem var, trölltryggur
vinur á löngum æviferli. Ég kveð hann
með einlægri þökk og sárum söknuði
og bið honum eillfrar blessunar.
Og öllu hans fólki sendi ég inni-
legustu samúðarkveðjur minar og
minna.
Snorri Sigfússon.
f
Með fyrrverandi forseta Islands,
herra Ásgeiri Asgeirssyni, er genginn
ástsæll þjóðhöfðingi, góður maður og
eftirminnilegur.
Atvikin höguðu þvi svo að við Asgeir
Ásgeirsson urðum sessunautar, þegar
ég tók fyrst sæti á Alþingi árið 1946.
Ásgeir Ásgeirsson var þá einn reynd-
astur þingmanna. Hann var hlýr og til-
litssamur við nýliðann á þingi, eins og
hans var von og visa. Við höfðum áður
átt nokkuð náin kynni, þegar við báðir
áttum sæti i þjóðhátiðarnefndinni sem
undirbjó lýðveldis-hátiðarhöldin 1944.
Það hlaut að hafa holl áhrif á mig að
kynnast persónuleika Asgeirs Asgeirs-
sonar.
Ásgeir Asgeirsson mun jafnan talinn
hamingjumaðuri einkalifi, en þar átti
hann glæsilegan lifsförunaut, sem var
eiginkona hans frú Dóra Þórhallsdótt-
ir, biskups. Það bar mikinn skugga á
forsetasetrið að Bessastöðum, þegar
þáverandi forseti missti þennan lifs-
förunaut, og eflaust þyngra áfall for-
setanum en marga grunaði.
1 opinberu lifi var lifsferill Asgeirs
Asgeirssonar einstæður. Hann var for-
seti Sameinaðs þings, forsætisráð-
herra og fjármálaráðherra og að lok-
um annar rikisforseti lýðveldisins.
Fjöldi annarra merkra starfa hlóðust
á Asgeir Asgeirsson, svo sem m.a.
bankastjórastarf við Útvegsbanka Is-
lands. en hann hafði einmitt átt rikan
þátt i stofnun Útvegsbankans. þegar
hann tók við hlutverki Islandsbanka og
vildu þá ýmsir ráða miður heilt i miklu
deilumáli.
Stendur styrr um stóra menn, og
vissulega komst Ásgeir Asgeirsson
ekki hjá þvi að vera umdeildur á
stundum. Hann var forsætisráðherra á
sviptingatimum i stjórnmálum og
hann átti einmitt sinn rika þátt i rót-
tækum breytingum á kjördæmaskipan
og kosningalöggjöf landsins tvisvar
sinnum á stjórnmálaferli sinum, en fá
mál hafa reynzt viðkvæmari og um-
deildari á Alþingi og jafnframt mikil-
vægari.
A sextán ára forsetaferli sat Asgeir
Asgeirsson á friðarstóli. en bar hróður
embættis þjóðhöfðingjans innan lands
og utan með miklum virðuleik og
sæmd.
Þjóðin minnist með söknuði þessa
mæta manns við útför hans i dag.
Jóhann Hafstein.
t
2
Islendingaþættir