Íslendingaþættir Tímans - 07.02.1973, Side 3

Hann óskaði að flytjast nær aðal-
stöðvum félagsins og flutti með sam-
þykki þess til Hveragerðis 1943. Húsið
og gróðrarstöðin á Laugarvatni, sem
hann varð að hverfa frá, var lagt til
húsmæðraskólans. 1 Hveragerði
þrengdist kostur hans hvað landrými
snerti. Þó hafði hann þarna dálitinn
garð með nokkrum reitum og
trjágróðri, sem var þeim hjónunum til
gagns og yndisauka. Húsið var þokka-
legt. Þessa eign átti Búnaðarfélagið.
Arið 1961 flytja þau hjónin til
Reykjavikur og eyddu sinum siðustu
æviáfrum þar.
Ragnars Asgeirssonar verður eðli-
lega fyrst og fremst minnzt fyrir
ráðunautarstarf hans i garðyrkju. Þar
vann hann veglegt braut-
ryðjandastarf, s«m vert er að þakka.
Á þvi sviði hefður áhrifa hans gætt um
allt land. En hinu má ekki gleyma, að
seinni helming af hinum langa og
farsæla starfstima hans hjá Búnaðar-
félaginu vann hann annað þjóðþrifa-
starf, sem vert er að muna og þakka,
en það er söfnun fornra muna og minja
i sveitum landsins, sem fyrr á timum
voru i rauninni lifsnauðsynlegir, en
voru úr gildi gengnir með breyttum
lifsháttum og vaxandi tækni.
Hann byrjaði hjá Skagfirðingum að
þeirra ósk 1948, viðaði að safninu i
Glaumbæ og sá um uppsetningu þess.
Og hann fór viöar, safnaði og kom upp
söfnum. Ahugi manna var vakinn um
land allt fyrir þessu merkilega máli.
Þegar siðari heimsstyrjöldinni lauk
varð bylting i sveitunum. Það þurfti að
byggja þær upp. Og það var gert af
fádæma dugnaði bænda og aðstoð hins
opinbera. Torfbæirnir og fénaðarhús,
allt var jafnað við jörðu. En ný hús,
sem höfðu nútið og framtið, risu af
grunni. Jafnframt kom vélaöldin. Og
bændur tóku henni tveim höndum. Þá
urðu gömlu búsáhöldin litils virði i
augum manna, i öllum byltingarhitan-
um. Og sveitirnar breyttu svip á fáum
árum, svo að þær urðu næstum þvi
óþekkjanlegar. Annað eins hefur óviða
gerztá svo litlum tima, þó leitað sé
um lönd og álfur. 1 sliku umróti er
mikil hætta á, að margt fari forgörð-
um. Við slik „siðaskipti” er gott að
eiga menn með vökul augu og skilning
á þvi, hvers virði þessir gömlu munir
eru fyrir menningarsögu þjóðarinnar.
Þessa kosti uppfyllti Ragnar Asgeirs-
son flestum mönnum betur. Þjóðin
stendur i þakkarskuld við hann fyrir
hans ágæta, mikilsverða björgunar-
starf.
Ragnar var gæddur óvenjulega
rikum, sjálfstæðum listasmekk.
Ungur að aldri kynntist hann
Jóhannesi Kjarval, liklega i
Danmörku. Kjarval átti þá ekki upp á
pallborðið hjá mörgum. Ragnar skildi
hann og dáði og var honum innan
handar, útvegaði kaupendur að mál-
verkum hans og keypti sjálfur, af litl-
um efnum. Þetta þótti sumum fáfengi-
leg fjárfesting, en Ragnar hélt þvi
fram að verra væri að eyða álika
upphæð fyrir tóbak og brennivin, en
það voru forboðnir ávextir i húsi
þeirra hjóna. Marga fleiri málara mat
hann mikils og voru vinir hans, þó að
þeirra sé ekki getið hér. Þó verð ég að
nefna Höskuld Björnsson, en með
þeim tókst góð vinátta, er þeir voru
nágrannar i Hveragerði. Rágnar dáði
þennan ágæta, yfirlætislausa málara
og kynnti hann vel viða um land.
Heimili þeirra hjóna, Ragnars og frú
Grétu, — var frábært. Það var i raun-
inni fjölskrúðugt listasafn. Samt var
það fyrst og fremst óvenjulega fagurt
heimili. Ollum þessum listaverkum og
gömlum munum var fenginn staður af
einstakri smekkvisi, svo að gesturinn
gladdist og fannst, að svona ætti það
að vera og ekki öðruvisi. Og að þessu
stóð húsbóndinn ekki einn. Þáttur
eiginkonunnar var kannski ekki minni.
Ragnar Asgeirsson var ritari
Búnaðarþings i meira en þrjá áratugi.
Starf hans var i þvi fólgið að bókfæra
allar gjörðir þingsins. Alika lengi
færði hann inn i gjörðabók stjórnar-
innar allar fundargerðir hennar. Það
eru þvi margar og stórar bækur, sem
hann hefur skrifað og geyma hans
karlmannlegu, föstu rithönd, svo
persónuleg og sérstæð, að hún á ekki
sinn lika.
Fjölmargir bændur og húsfreyjur
um land allt munu nú minnast
Ragnars með hlýjum hug og virðingu,
ekki eingöngu fyrir garðyrkjuleið-
beiningarnar, þótt góðar væru, en ekki
siður fyrir leiðsögu hans um flestar
sveitir landsins i hinum mörgu, fjöl-
mennu bændaförum, en það starf hafði
hann á hendi fyrir hönd Búnaðar-
féiagsins i fulla þrjá áratugi. Ég held,
að allir þessir mörgu ferðamenn hafi
verið mjög ánægðir með þennan ágæta
„sendiherra” félagsins. Mörg stakan
flaug honum af munni i þessum ferö-
um, en hann var eins og alþjóð er
kunnugt, ágætur hagyrðingur, enda
margar visur hans landfleygar. Hann
kunni þá list að gera góða visu af litlu
efni. Hann var mikill aðdáandi Páls
Ólafssonar, skálds og gjörþekkti
skáldskap hans og ævikjör. Honum
var litt að skapi hinn rimlausi sam-
tiningur sumra ungu skáldanna.
Honum fannst þar komin nýju fötin
keisarans á nýjan leik.
Mér er einlæg þökk i huga fyrir
hálfrar aldar samfylgd og vináttu,
sem aldrei bar nokkurn skugga á. Og
nú finnst mér tómlegt, þegar ég hitti
ekki framar Ragnar, vin minn,
Ásgeirsson. Þorsteinn Sigurösson.
Ragnar Ásgeirsson, hvarf aö fullu
sjónum okkar s.l. nýársdagsmorgun.
Er þá sá maður horfinn, er lengst hef-
ur unnið fyrir Búnaðarfélag tslands,
flestum viöförlari um sveitir landsins,
svo vinsæll, að hann mun við þessi
leiðaskil eiga hlýhug bænda og
húsmæðra i næstum hverri einustu
sveit á Islandi, ef ekki bókstaflega i
þeim öllum.
Hann haföi háð lokabaráttuna um
alllangt skeið, löngum þjáningalaus en
sihnignandi að kröftum, þó hann héldi
andlegri heilsu óskertri til leiðarloka.
En gegn þeim, sem þar sótti að, þekkt-
ust engar varnir. Þar virtist hvildin
sigilda eina lausnin, sem til mála gat
komið. Og hún kom, hljóðlát og hlý,
eins og ævi hans hafði löngum verið,
vafin ástúð þeirra, er næst stóðu á
þann hátt, að trauðla verður á fegurra
kosið.
Hér skal ekki freistast að rekja ævi-
sögu Ragnars Asgeirssonar. Agrip
hennar hefur þegar verið birt og verð-
ur þar ekki um bætt hér. Þeim, er að
þessari kveðju standa, er þökk rikust i
huga, þökk fyrir samfylgdina, þökk
fyrir samstarfiö, þökk fyrir feguröina
i hug hans og háttum, þökk fyrir hina
fjölþættu menntun hans, þökk fyrir
hina sérstæðu skyggni hans á gildi
andlegrar og efnislegrar menningar,
sem ísland hefur fóstrað og fágað um
aldir, þökk fyrir túlkun hans á þeim,
jafnt i önn og baráttu og i ljóðum og
listum, þökk fyrir þá geysifjölþættu
vinnu, em hann lagði i að safna þeim
munum og minjum, sem holskeflur
þeirra byltinga, sem gengiö hafa á
þessari öld yfir þjóö vora, voru ráðnar
i aö grafa fyrir fullt og allt, þökk fyrir
stökurnar, léttar og hugljúfar, þökk
fyrir gleðina og þá heiðrikju, sem yfir
henni vakti, þökk fyrir að hafa fengið
að hlæja með honum og að honum öll
þessi ár og svo græskulaust, sem raun
gaf löngum vitni.
Og siðast — en þó fyrst — þökk fyrir
heimili þeirra hjóna, þökk fyrir hina
fágætu fágun þess og fegurð, þökk fyr-
ir frábæra rausn, þökk fyrir viðerni
þess, þótt stofurnar væru þröngar
lengi framan af, þökk fyrir mannkosti
og menntun hinnar rammislenzku
konu hans, þótt hún jafnframt missti
aldrei sjónar á uppruna sinum og ynni
honum af heilum hug, þökk fyrir önn
hennar og hug fyrir norrænan samhug
og norræn tengsl. Þökk fyrir þann auð
minninga, sem þeim eru tengdar.
Vinnufélagar I Búnaðarfélagi tslands.
islendingaþættir
3