Íslendingaþættir Tímans - 22.08.1973, Blaðsíða 7

O Valmundur
Hana hef ég engan heyrt flytja eins
vel, hvað þá betur, en hann. Björn
Eiriksson eignabist 14 börn, einn son
með fyrrikonunni, Björn, sem nú er
aldraður sómamaöur i Vik i Mýrdal,
meö siðari konunni eignaðist hann 13
börn, 10 syni og þrjár dætur. Elzta
barn sitt misstu þau á fyrsta ári,
Valmund aö nafni. Valmund létu þau
heita aftur, og var hann elztur af þeim
alsystkinum, sem lifðu. Valmundur
ólst upp hjá foreldrum sinum i stórum
systkinahópi og varð fljótt liðtækur við
bústörfin. Ekki naut hann neinnar
skólamenntunar, en lærði sin undir-
stööuatriði hjá Jóni i Hemru, sem hon-
um varð drjúgt veganesti, sem og öör-
um fleiri sem til Jóns var komið. A
þeim árum var ekki hægt um vik fyrir
unga menn að afla sér menntunar þó
þá langaði til. En þeir Svinadalsbræð-
ur eru allir sérstaklega verklagnir og
sumir snillingar i höndunum.
Valmundur missti föður sinn árið 1922
og var hann þá fyrir búi hjá móður
sinni i nokkur ár. Settu þeir þá upp raf-
stöð, sem varö þá sú fyrsta, sem sett
var upp i sveitinni og með þeim fyrstu
sem upp voru settar i sýslunni, og unni
þeir að þvi að mestu bræðurnir.
Kannski hefur Bjarni i Hólmi að ein-
hverju leyti aðstoðað þá. Hann mun þá
hafa verið að byrja að setja upp raf-
stöðvar, en siðan hefur Eirikur
Björnsson sett upp margar rafstöövar
og oröið frægur fyrir. Ekki efast ég um
að Valmundur hefði orðið mikill bóndi
Bjarnason og Ævar Harðarson, sem
báðir eru búsettir i Vik. Margir fleiri
unglingar dvölu á þeirra heimili, og
komu þau þeim öllum vel til manns.
Mann sinn missti Elin i febrúar 1971.
Voru þau þá hætt búskap, en Arni
sonur þeirra tekinn við jörð og búi en
áfram dvaldi hún hjá börnum sinum i
Hrifupesi.
Minningar um slika konu sem Elin
var, verða öllum ógleymanlegar, sem
hana þekktu. Hún vildi öllum vel og
hjálpaði þeim, sem voru hjálpar þurfi.
Það var sólbjartur sumardagur,
þegar Skaftártungumenn, og margir
fleiri, komu saman við Grafarkirkju
til að kveöja Elinu frá Hrifunesi hinzta
sinni, og það eru bjartar minningar,
sem henni fylgja frá sveitungum og
öðrum, sem hana þekktu. Svo mun og
sólbirta Guðsnáðar lýsa sálu hennar
um eiliföar heimkynni.
bað er vor kveðjubæn.
« Vigfús Gestsson.'
hafðihannlagt það fyrir sig. En annað
starf átti nú fyrir honum að liggja og
ekki þýðingarminna. Arið 1928 flytur
hann úr Skaftártungu og sezt að i Vik i
Mýrdal og giftist heitmey sinni
Seinunni dóttur þeirra merku hjóna
Jóns Brynjólfssonar smiðs og
Rannveigar Einarsdóttur, sem voru
þá búsett i Vik, og þá var það afráðið
að ekki ætlaöi hann að verða sveita-
bóndi en það hygg ég að það hafi staðið
hug hans næst. Strax eftir að Val-
mundur settist að i Vik stundaði hann
smiðar á veturna, en á sumrum byrj-
aði hann á brúarsmiði, fyrst með Jóni
Dagssyni, brúarsmið, en fljótlega var
honum falin yfirumsjón með brúar-
smiði, og það varð hans lifsstarf.
Skaftafellssýsla er öll sundurskorin
af vötnum og margt af þvi stórvötn,
sem öll voru ill yfirferöar, en nú eru öíl
þessi vötn brúuð, og allar þessar brýr
eru settar á af Valmundi og margar af
þeim stórbrýr. Þetta sýnir hvað þessi
maður hefur haft mikla athygli og
verklagni i sér.ánþess aö setjast nokk-
urn tima á skólabekk, og mér hefur
verið sagt, að flest af þeim vekum,
sem hann stóð fyrir, hafi orðið undir
kostnaðaráætlun, og er það vist frekar
sjaldgæft nú á dögum. Sjálfsagt hefur
hann verið nokkuð kröfuharður verk-
stjóri og ekki átt gott með að þola aö
ekki væri vel unnið, þvi sjálfur hefur
hann alltaf unnið allra manna mest, og
það hefur sagt mér mikið duglegur
verkmaður, sem á timabili vann mikið
hjá Valmundi við’brúarsmiði að ekki
hefði sér þýtt að setja kappi við Val-
mund, og oft hefði verið gaman að sjá
hans snöru handtök. Eins og fyrr segir
stundaði hann alltaf smiðar á veturna,
bæði húsasmiði og húsainnréttingar,
nú hin siðari ár i samvinnu við Jón son
sinn, og alltaf var Valmundur afkasta-
mikill verkmaður hvað sem hann lagði
hönd á. Gestrisinn var hann eins og
hann átti kyn til,ogspillti þvi ekki hans
ágæta kona Steinunn, enda hún vön
gestrisni hjá sinum ágætu foreldrum.
Ég minnist þess frá þvi ég dvaldi
fyrir austan og var á ferð i Vik, að þá
var alltaf sjálfsagt að koma til þeirra
hjóna og þiggja hjá þeim hressingu.
Þau áttu það sameiginlegt að vera
viðræðugóð og skemmtileg. Þau
eignuðust tvö börn: Jón húsasmiða-
meistara, giftan Steinunni Pálsdóttur,
og Sigurbjörgu kennara, gifta Gisla
Þorbergsyni. Valmundur lagði áherzlu
á að mennta bæði börn sin, enda bæði
mjög hagsýn og myndarleg.
Valmundur missti konu sina árið
1945. Hún var alltaf frekar heilsutæp.
Nokkrum árum siöar giftist hann aftur
Guðrúnu ólafsdóttur frá Skarðshlið,
mætri konu að mér er sagt.
Valmundur hafði gaman af hestum,
þó hann væri kannski ekki eins mikill
hestamaður og faðir hans, en það vissi
ég, að hann var með hesta fyrstu árin,
sem hann var i Vik, og hafði mikla
ánægju af þvi Greiðamaður held ég að
Valmundur hafi alltaf verið, og hjálp-
legur við þá, sem minnimáttar voru,
og mjög viss og áreiðanlegur i öllum
viðskiptum og vildi ekki vamm sitt
vita, sem sagt strangheiðarlegur mað-
ur. Mjög var honum hlýtt til fæðingar-
sveitar sinnar, og vildi vist hennar hag
alltaf sem mestan, og mjög var hann
ánægður þegar honum voru falin verk,
sem Skaftártungu voru til hagsbóta.
Það er ekki hægt annað að segja en
að Valmundur væri lánsmaður. t verk-
stjórn sinni hefur Valmundur verið svo
farsæll, að lengi mun i minnum haft.
Aldrei varð slys hjá honum við brúar-
smiði og engin óhöpp hentu i meira en
fjóra áratugu, og hafa þó aöstæðurnar
oft verið misjafnar og sum vatnsföllin
enginn barnaleikvangur. Þetta út af
fyrir sig er mikil gæfa, en sýnir þó, að
hjá honum fór saman kapp og forsjá.
Og nú, þegar ég er að skrifa þessi
fátæklegu minningarorð, um æskuvin
minn Valmund, þá fljúga hjá mér
minningarnar um góðan æskufélaga.
Marga glaða og góða stund áttum viö
saman á meðan við dvöldum báðir I
okkar kæru sveit.
Og nú hefur Valmundur gengið sina
braut á enda á þessu tilverustigi og við
fáum ei lengur notið félagsskapar
hans. En við getum glatt okkur við
margar góðar og skemmtilegar
minningar frá liðnum dögum og
þökkum þær. Siðustu ævidagarnir
voru orðnir honum fjarska erfiðir.
Honum var orðin mikil þörf hvildar
eftir langt veikidastriö. Hlýjar óskir
fylgja þessum mæta manni, og góða
dreng og viö biðjum Guð að blessa för
hans um eilifðar heimkynni.
Vigfús Gestsson.
islendingaþættir
7