Íslendingaþættir Tímans - 28.12.1973, Qupperneq 8

Jón Jónsson
bóndi á Selstöðum, Seyðisfirði
„Bóndi er bústólpi. bú er land-
stólpi”. Þessi orð eiga bezt við, þegar
minnzt er hins mæta manns, Jóns á
Selstöðum og hans langa ævistarfs.
Jón Jónsson fæddist að Gilsárteigi i
Eiðaþinghá 30. des. 1891. Ungur flutt-
ist hann þaðan með foreldrum sinum
og systkinum að Klyppsstað i Loð-
mundarfirði. Þar hjuggu foreldrar
hans. Jón Þorsteinsson, fyrrv. hrepp-
stjori og kona hans Sigurbjörg tsaks-
dóttir ljósmóðir i nokkur ár. en fluttu
þá aö Seljamvri i sömu sveit. Þar
bjó svo þessi fjölskylda saman um
langt árabil. Sum systkinanna fóru
brátt, er þau uxu upp, að vinna annars
staðar. en dvöldust þó alltaf meira og
minna heima. Það kom i hlut Jóns.
sem var elztur systkinanna, að verða
um margt aðalforsjá heimilisins, á-
samt foreldrum sinum. Snemma kom
fram i honum hin sterka búhyggja og
skilningur á þvi hvers bú þarf með á
hverju sviði. Það er oft sagt um ýmsa,
að þeir séu sem fæddir til þessa starfs,
sem þeir velja sér. Um Jón á Selstöð-
um mátti áreiðanlega segja.að það að
vera bóndi átti svo sterkar eðlisrætur i
honum, að honum mun aldrei hafa i
hug komið að hverfa frá þvi til ann-
arra starfa. Starf bóndans er sköpun-
arstarf bæði jurta- og dýralifs. Með-
ferð og ræktun búfjár. svo að það nái
sem mestum þroska og afurðagetu
krefst mikillar athvgli og nákvæmni.
Það fór ekki framhjá Jóni. enda bar
bústofn hans þess merki i útliti og af-
urðum.
Það sýndi glöggt áhuga Jóns á fjár-
rækt. er hann árið 1923 keypti
hrúta frá Gottorp i Húnavatnssýslu og
fékk þá senda austur i Loðmundar-
fjörð. Var sú framkvæmd þó ýmsum
erfiðleikum bundin, eins og samgöng-
ur voru þá. En þessi framkvæmd átti
eftir að færa Jóni mikla gleði og setja
fagran svip á bústofn hans. Jarðrækt-
armaður var Jón einnig mikill og lagði
i það sömu umhyggju og nákvæmni
sem búfjárræktina. Arið 1925 keypti
Jón jörðina Selstaði i Seyðisfirði og
fluttist þangað frá Loðmundarfirði.
Bjó hann þar siðan til siðustu stundar.
Sú jörð hafði marga kosti, sem Jóni
komu vel. Tún var að visu i minna lagi,
en grasgefið og gaf af sér góðan töðu-
feng. En hinar góðu og sléttu engjar
bættu túnið upp. Þær biðu aðeins þess,
að verða ræktaðar og þurrkaðar og
breytt i töðuvöll. Það verk fram-
kvæmdi Jón fljótt, eftir að hin stóru
jarðvinnslutæki tóku að koma við
sögu. Félagshvggjumaður var Jón
frá fyrstu tið. Hann var einn af stofn-
endum Kaupfélags Austfjarða á
Sevðisfirði og lifði lengst þeirra
manna. sem þar áttu hlut að máli.
Faðir minn og Jón áttu þar samstarf i
félagsstjórn um áratugi. Þar var um
traustleika með þeim að ræða i öllu
samstarfi meðan þeir lifðu báðir. Það
uppbyggingastarf. sem þeir og aðrir
unnu með stofnun K.A.S. er merkur
þáttur fvrir siðari tima. Það voru Jóni
vonbrigði að gjaldþrot K.A.S. varð
fyrir nokkrumárum.Hefði og aldrei til
sliks komið. ef þeir, sem stjórnuðu þar
siðustu árin. hefðu átt eins einlæga
samvinnuhugsión og Jón átti.
1 öllu var Jón á Selstöðum traustur
maður. jafnt til orðs og æðis. Hann var
ætið reiðubúinn til greiðvikni við hvern
sem var. án þess að ætlast til launa
fyrir. Ætið tók hann hvern dag
snemma til vinnu. setti sér aldrei
ákveðinn vinnutima, heldur að ljúka
hverju verki. ef unnt væri, áður en um
hvild væri að tala. Veðurglöggur
maður var Jón. er það eiginleiki. sem
löngum hefur komið sér vel fyrir
bændur.
Það er hverju manni lifshamingja
að eignast góðan lifsförunaut. Það
varð gæfa Jóns að á heimili hans i Loð-
mundarfirði kom ung stúlka frá
Reykjavik, Vilmundina Lárusdóttir
Knudsen. Bundust þau ævitryggðum.
Hafa þau verið samhent i öllu. Alúð,
gestrisni og góðgerðasemi þeirra við
hvern, sem að garði bar verður lengi
minnzt af þeim sem það reyndu.
Þau hjón eignuðust 5 börn, en urðu
fyrir þeim sára harmi að missa eitt
þeirra. efnisstúlku um fermingarald-
ur.
Milli mins fólks og Jóns Jónssonar
og hans fólks skapaðist vinátt, er það
bjó hvort tveggja saman i Loðmundar-
firöi og þó þau hjónin Jón og Vilmund-
ina flyttu til Seyðisfjarðar héldust þau
vináttutengsl jafn traust. Er mér það
minnisstætt, er ég var á ferðum yfir
Hjálmárdalsheiði. milli Loðmundar og
Seyöisfjarðar, að hversu sem á stóð
var alltaf. þegar maður kom i Selstaði
eins og að koma heim til sin. Vil ég nú,
fyrir hönd okkar systkinanna, er við
kveðjum hann siðustu kveðju, þakka
honum alla hlýju og tryggð við okkur.
Minning þess gevmist en gleymist
ekki. Konu hans og börnum vil ég einn-
ig þakka traust þeirra og vináttu til
okkar.
Þegarlitiðeryfirævi Jóns á Selstöð-
um er margs að minnast. Hann lifir
langa ævi. er heilsuhraustur til siðustu
stunda. Hann sér börn sin eignast sin
eigin heimili og glöð börn. Eitt barna
hans hefur búið á hluta jarðarinnar
með honum og tekur það nú og
fjölákylda þess við henni allri. Starfið
heldur þvi áfram i hans anda með
nýrri kvnslóð. Hann sér þjóðina hefj-
ast til stórfelldra framfara og menn-
ingar á andlegum og verklegum svið-
um. sem vissulega var honum að
skapi. Jón var einn af aldamótamönn-
unum. sem sett hafa svip á samtið sina
með lifi sinu og starfi.
Samferðamenn Jóns minnast hans
og munu lengi minnast sem hins heil-
steypta manns. sem i engu vildi vamm
sitt vita. Jón var frá fyrstu tið frábær
göngumaður og gæti ég trúað að ýmsir
setumenn nú i dag hefðu þar ekki vilj-
Framhald á 7. siðu.
Islendingaþættir
8