Íslendingaþættir Tímans - 20.03.1976, Blaðsíða 4

voru Guðni, bóndi þar, Einarsson,
bónda á Valdasteinsstöðum i Hrúta-
firði, Guðnasonar, Einarssonar frá
Kjalvararstöðum i Reykholtsdal, og
kona hans,Guðrún Jónsdóttir, bónda i
Hvituhlið i Óspakseyrarhreppi, Jóns-
sonar.
Er séra Einar var á þriðja ári,
missti hann móður sina, og er hann
var þrettán ára gamall, andaðist faðir
hans. Þannig þurfti hann sem barn að
reyna sára sorg og ástvinamissi. Eftir
lát móður sinnar, var honum komið i
fóstur að Fjarðarhorni i Hrútafirði til
Guðmundar Ogmundssonar, bónda
þar,og Kristinar, systur hans. Þarólst
hanniupp á myndar- og menningar-
heimili og naut i rikum mæli ástríkis
þeirra og handleiðslu. Bar hann jafnan
til þeirra mikinn kærleiks- og ræktar-
hug og reyndist þeim i hvivetna góður
fóstursonur. Þegar heilsa þeirra syst-
kina bdaði og aldur færðist yfir, tók
hann þau á heimili sitt. Áttu þau hjá
honum öruggt og hlýtt skjól á ævi-
kvöldinu og hvila bæði i Reykholts-
kirkjugarði.
Snemma kom i ljós, að séra Einar
var góðum gáfum gæddur og með af-
brigðum fróðleiksfús og bókhneigður.
Honum var þvi komið til mennta.
Hann stundaði nám i Gagnfræða-
skólanum á Akureyri og lauk þaðan
prófi árið 1921. Hann tók stúdentspróf
utan skóla við Menntaskólann i
Reykjavik árið 1924. Þá stundaði hann
kennslu i' eitt ár, en hóf siðan nám i
guðfræði, svo sem margir skólafélag-
ar hans. En það er með eindæmum,
hversu margir úr stúdentaárgangin-
um frá 1924 stunduðu guðfræðinám og
urðu prestar. Höfðu þeir mikil áhrif i
kirkjulifi þjóðarinnar á öðrum
þriðjungi þessarar aldar og reyndar
lengur. Séra Einar lauk guðfræðiprófi
frá Háskóla Islands vorið 1929. Næsta
vetur var hann við kennslustörf i
Reykjavik, en vorið 1930 urðu
þýðingarmestu hvörfin i lifi hans, er
hann var settur prestur i Reykholts-
prestakalli og vigður i Dómkirkjunni i
Reykjavik hinn 18. mai það ár. Árið
eftir fékk hann veitingu fyrir Reyk-
holti og þjónaði þvi æ siðan við miklar
og vaxandi vinsældir til 1. nóvember
1972, er hann fékk lausn frá embætti
fyrir aldurs sakir. Auk Reykholts-
prestakalls hafði hann um skeið á
hendi aukaþjónustu i Hjaröarholts- og
Norðtungusóknum i Stafholtspresta-
kalli og Bæjar- og Lundarsóknum i
Hvanneyrarprestakalli. Þá var hann
prófastur i Borgarfjarðarprófasts-
dæmi frá 1966-1972 og gegndi fyrstur
manna prófastsstörfum i héraði eftir
sameiningu Mýra- og Borgarfjarðar-
prófastsdæma árið 1970.
Auk prestsþjónustunnar var séra
4
Einar kennari við Héraðsskólann i
Reykholti frá stofnun hans árið 1931 og
til ársins 1966, eða i 35 ár. Aðal-
kennslugrein hans var saga, en auk
þess kenndi hann nokkuð islenzku,
dönsku og landafræði. Hann var góður
og vel metinn kennari, sem nemendur
virtu og dáðu og báru mikið traust til.
Þá skal þess getið, að hann annaðist
helgistundir i skólanum á hverjum
morgni hvern virkan dag, þar sem
hann flutti hugleiðingu og bæn eða las
upp, bæði Guðs orð og annað, sem var
fagurt og mannbætandi. 1 skólanum
var jafnan sérstök stund i upphafi
hvers skóladags, þar sem sunginn var
sálmur og ættjarðarljóð, lesið upp eða
flutt hugleiðing og beðið fyrir starfi
dagsins. Þessar stundir höfðu góð
áhrif og voru uppbyggilegar og hollar
hinum ungu nemendum á viökvæmu
aldurs- og þroskaskeiði. Slikar stundir
hafa tvimælalaust mikið uppeldislegt
gildi og stuðla að mannrækt og mann-
bótum. Þeir skólar fara þvi mikils á
mis, sem aldrei eiga helga og kyrra
stund til tilbeiðslu og ihugunar.
Eftir að séra Einar lét af kennslu-
störfum við Reykholtsskóla, gerðist
hann formaður skólanefndar og var
jafnframt prófdómari við skólann sið-
ustuárin. Þá var hann fyrsti formaður
skólanefndar Kleppjárnsreykjaskóla
og var um langt skeið formaður
Fræðsluráðs Borgarf jarðarsýslu.
Fleiri trúnaðarstörf voru falin forsjá
hans.sem hér verða ekki upp talin. En
öll þessi störf leysti hann af hendi af
alúð og ljúfmennsku, fórnfýsi og góð-
vild.
Arið, sem séra Einar lét af embætti,
var hann sæmdur riddarakrossi hinn-
ar isl. Fálkaorðu fyrir giftudrjúg
og blessunarrik störf sin að skóla-,
kirkju- og menningarmálum. Var sú
viðurkenning mjög að verðleikum
veitt og gladdi hans góða og barnslega
hjarta.
Hinn 1. júli árið 1933 kvæntist séra
Einar eítirlifandi eiginkonu sinni, frú
önnu Bjarnadóttur, dóttur hins kunna
og mikilhæfa fiskifræðings og yfir-
kennara, dr. Bjarna Sæmundssonar,
og konu hans, Steinunnar önnu
Sveinsdóttur frá Búðum. Frú Anna er
fjölmenntuð og gáfuð kona og i hópi
mikilhæfustn og ágætustu kvenna
þessa lands. Hún var honum ómetan-
leggæfa og styrkur og mesta hamingj-
an i lifi hans. Alla tið voru þau hjónin
mjög samrýmd og hamingjusöm.
Heimili þeirra var mikiö menningar-
og rausnarheimili, þar sem jafnan var
mjög gestkvæmt. Þar var öllum jafn
vel og ástúðlega tekiö, jafnt kotungn-
um smáa sem konungum norrænna
þjóða. Það fundu allir, sem til prests-
hjónanna komu, að þó að stofurnar
væru litlar, þá var gestrisnin einstök,
viðmótið hlýtt, hjartarúmið mikið og
sál húsbændanna stór og vitur.
Þau hjónin eignuðust fimm börn,
þrjár dætur og tvo syni. Tvær dæturn-
ar misstu þau kornungar, en hin börn-
in þrjúeru á lifi. Eru þau vel menntuð,
gott fólk og traust, og hafa tekið i arf
gáfur og mannkosti foreldra sinna.
Þau eru:
1. Bjarni, viðskiptafræðingur, bæjar-
stjóri á Akureyri, kvæntur Gislinu
Friðbjörnsdóttur úr Reykjavik.
2. Steinunn Anna, menntaskólakenn-
ari, gift Heimi Þorleifssyni, kennara
og sagnfræðingi.
3. Guðmundur, viðskiptafræðingur,
deildarstjóri i fjármálaráðuneytinu,
kvæntur Dóru Sigurðardóttur úr
Reykjavik.
III
Séra Einar Guðnason var óvenju-
lega hlýr maöur i öllu viðmóti og við-
kynningu. Ef ég ætti að lýsa honum
með tveimur orðum, þá væru það orð-
in hlýjaog mildi.Hlýjan og mildin ein-
kenndu hann sem mann, prest og sálu-
sorgara og sem kennara. Handtakið
var ávallt hlýtt, svipurinn mildur og
vitnaði um göfgi og drenglyndi. Augun
voru blið og hrein og brosið bjart og
bróðurlegt. Þrátt fyrir það var honum
gefin fremur ör lund, og stundum gat
honum hitnað i hamsi.
,,Og þó var hann barn, sem beygði
sin kné,
þar sem blómið greri og tárið hné,
sem elskaði sálnanna innstu vé
og allt, sem að þar var falið,
og alltaf fann til, þar sem
andvarpsté,
og eitthvað var beygt og kalið.”
Séra Einar Guðnason var gæddur
rikri samúð með öllum, sem áttu bágt.
öllu hinu smáa og veika. Hann vildi
græða mein manna og þerra tárin,
hvar sem hann vissi þau hniga. Hann
var bænheitur maður. Bænin var hon-
um ekki aðeins lykill að Drottins náð,
heldur einnig og um leið lykill að lækn-
ingu og lausn sjúkdóma og sorga
margra sóknarbarna hans og vina. A
þvi sviði vann hann merkileg störf.
einkum hin siðari ár prestsþjónustu
sinnar. Eiga margir honum mikla
þökk að gjalda, er þeirrar þjónustu
nutu. Hann var einlægur trúmaður og
kærleiksrikur mannvinur, sem bar
góðvild og bróðurhug til allra. Þetta
vissu og reyndu sóknarbörn hans: Þess
vegna þótti þeim vænt um hann og
sýndu honum virðingu og traust.
Safnaðarfólk hans gat treyst þvi, að i
'.sóknarpresti sinum átti það hlýjan
islendingaþættir