Íslendingaþættir Tímans - 24.04.1976, Blaðsíða 1
ÍSLENDINGAÞÆTTIR
m
Laugardagur 24. april 1976 —15. tbl. 9.árg. No. 249. TIMANS
Kristinn Guðmundsson
Mosfelli
Kristínn Guömundsson bóndi á Mos-
felli f Mosfellssveit andaðist á sjúkra-
húsi i Reykjavik 23. marz 1976. Með
honum er horfinn svipmikill og einarð-
“r heiðursmaður, sem i engu mátti
vamm sitt vita.
Kristinn var fæddur að Skerðings-
stöðum i Hvammssveit i Dalasýslu 17.
aprfl 1893. Foreldrar hans voru Guð-
tóundur Guðmundsson bóndi þar og
kona hans Sigurlaug Snorradóttir.
Ungur missti Kristínn foreldra sina
°g varö þvi snemma að treysta á eigin
atorku og forsjá.
Eftir lát foreldra sinna fluttist
Kristínn til séra Asgeirs Asgeirssonar
* Hvammi, en næstu ár eftir fermingu
övaldi hann lengst af i BUðardal hjá
Soga kaupmanni Sigurðssyni.
Arið 1911 hóf Kristinn nám við
húnaðarskólanum að Hvanneyri. Nám
sitt stundaði Kristinn af kappi og alúð
°gmun þá þegarhafa ákveðið að helga
starfskrafta sina landbúnaði.
Að lokinni dvöl að Hvanneyri réöst
Kristinn til Búnaðarsambands Borg-
firðinga, en formaður þess var þá
Hjörtur Snorrason móöurbróðir Krist-
ins.
Næstu árin stundaði Kristínn jarð-
ræktarstörf á vegum Búnaðarsam-
handsins i flestum sveitum Borgar-
fjarðar.
Vinnuflokkar fóru þá bæ frá bæ með
jarðyrkjuverkfæri og unnu nokkra
haga á hverjum staö. Hestar voru þá
eingöngu notaðir til þessara starfa og
Svo að sjálfsögðu mannsaflið. Þótt
Vérkfæri væru smávirk miðaö við það
sem nú þekkist, var furða hve árang-
úrinn varð mikill, enda mun hvergi
hafa veriö dregið af sér við þessi störf.
Vinnudagurinn var æriö langur og þar
v*ð bættust oft erfiðir flutningar á
verkfærum um vegleysur milli vinnu-
staöa.
A þessum árum mun sléttun túna
hafa verið eins konar hugsjón eða
draumur þess fólks sem alla ævi hafði
þurft aö strita við heyskap i kargaþýfi
þar sem varla var greiðfær blettur til
að þurrka á flekk. Sléttun túnanna var
bylting þeirra ára i búskap.
Þaö mun samdóma álit þeirra er til
þekktu að við plægingar og önnur jarð-
ræktarstörf hafi Kristinn verið i senn
harðduglegur, kappsfullur og vand-
virkur.
Meðan Kristinn dvaldi i Borgarfirði
tók hann mjög virkan þátt i félagsmál-
um héraðsins, var i stjórn Ungmenna-
sambands Borgarf jaröar og' formaður
þess um skeiö.
Jafnframt þvi að stjórna jarð-
ræktarframkvæmdum starfaði
Kristinn að verklegri kennslu og leið-
beiningum um jarðrækt.
Nokkuð ritaði hann um þessi efni,
einkum tamningu dráttarhesta, og
notkun hesta við þessi störf. Ritgeröir
þessar eru nú helztu heimildir um
þennan þátt i sögu jarðræktar hér á
landi.
Arið 1920réöst Kristinn Guðmunds-
son ráðsmaður til foreldra minna að
Hólum i Hjaltadal. Þau ár sem hann
dvaldi i Skagafirði vann hann nokkuö
að jarðyrkjustörfum hjá bændum
svipað og i Borgarfirði og leiðbeindi i
þeim efnum.
Frá þessum árum á Hólum á ég
margar bernskuminningar tengdar
Kristni. Alltaf var eitthvað aö gerast
þar sem hann var, aðsópsmikill,
stjómsamur og einbeittur. Samt gát-
um við krakkarnir alltaf fengið hann i
öllum önnunum til að sinna ýmis konar
kvabbi okkar. Börnum gat hann aldrei
neitað um neitt.
Ég minnist þess að faðir minn hafði
þau orð um störf Kristins á Hólum að
trúrri mann hefði hann aldrei haft við
vinnu. Hann lét sér jafn annt um hag
búsins eins og hann ætti það sjálfur og
þekkti ekki að hlifa sér. Að verkin
gengju vel var honum fyrir öllu.
Arið 1926 fluttist Kristinn aftur suöur
og gerðist ráðsmaður hjá Thor Jensen
á Lágafelli i Mosfellssveit, en á þeim
árum var Thor Jensen að hefja stór-
felldari ræktun á jörðum sinum i Mos-
fellssveit en áður þekktisthér á landi.
Slik umsvif á sviði jarðræktar voru
mjögaðskapi Kristíns, enda mun hafa
farið vel á með Thor og honum þau 10
ár sem Kristinn var ráðsmaður á
Lágafelii og mat Thor störf hans mik-
ils.
Ég átti þvi láni að fagna að vinna
allmörg sumur undir stjórn Kristins á
Lágafelli. Heimilið var mannmargt og
framkvæmdir miklar en regla og
stjórnsemi öll til fyrirmyndar.
Þótt til þess væri ætlazt að enginn
lægi á liði sinu við vinnuna — myndi nú
án efa nefnt vinnuharka — báru allir
viröingu fyrir húsbóndanum fyrir sak-
ir trúmennsku hans og réttsýni. Hjúa-
sæld hans bar hinu sama vott.
Þegar ég nú lit til baka tíl þessara
löngu liðnu ára finnst mér dvölin á
Lágafelli hafi i senn veriö hollur og