Íslendingaþættir Tímans - 15.01.1977, Blaðsíða 15

þangað ásamt konu sinni Oddnýju
Árnadóttur árið 1863.
Eins og áður segir hófust afskipti
Erlendar af félagsmálum i
Ungmennafélaginu. Hann var fyrst
kosinn í hreppsnefnd 1942, oddviti varð
hann 1949 og siðan. Sýslunefndarmað-
ur frá 1959, sýslufulltrúi Rangæinga i
stéttarsambandi bænda frá upphafi,
búnaðarfélagsformaður um áratugi,
sömuleiðis sóknarnefndarformaður,
og fleira og fleira sem ég hirði ekki til
aö tina, enda er það svo hafi menn til-
trú og hæfileika, að þaö hlaöast oft á
þá margvísleg verkefni fyrir sveit og
hérað, og þetta hefur sannazt vel á
Erlendi á Skiðbakka. Það sem ég
tel Erlendi mest til gildis i féiagsmál-
um og hygg einnig að honum þyki
vænst um er þaö aö hann er óumdeild-
ur foringi sinnar sveitar, og hefur sem
slikur leitt hana fram til stórra átaka
bæði einstaklinga og heild. Aður hef ég
minnzt á byggingu félagsheimilis, þá
má minnast á forystu hans i fram-
ræslu og ræktunarmálum einnig
þeirrar glimu, sem enn er þreytt við,
svartan sandinn hér fyrir sunnan
byggðina. Þar hefur á ýmsu oltið enda
viö ramman aö rjá. Þó sjást þess
greinileg merki að þrautseigja
Erlendar, mannvit og tækni eru að
leggja grænan fjötur á iðandi svartan
sand.Siðasten ekki sizt vil ég minnast
á vatnsveituna 1967, en þaö var
stærsta átak I vatnslögn i dreifbýli til
þessa tima. Erlendur húsaði jörð sina
vel og bjó þokkalegu búi. Hann hefur
aldrei verið talinn i hópi sérstakra
góðbænda. Þar hefur hann orðið aö
sætta sig við meðalmennskuna, enda
segir það sig sjálft, að maður sem hef-
ur fórnað jafnmiklu af tima sinum og
kröftum f annarra þágu, lætur oft eigin
hag sitja á hakanum. Þar mæðir oft á
konu og börnum að gera það, sem unnt
er. Þrátt fyrir annríki og umsvif hafa
þau hjón rækt kirkju sina af mikilli
alúð, komi þaö fyrir að þau vanti til
guöþjónustu veröur flestum fyrir að
spyrja hvort það séu veikindi á Skið-
bakka. Erlendur er ekki það sem i
daglegu tali er kallað gleðimaður,
heldur veröur hann að teljast alvöru-
maður. Þó á hann heilmikið af léttum
húmor og striöni sé eftir leitað, kann
einnig aö gleðjast með glöö-
um og gerir það meðalalaust. Er hann
i þvi sem fleiru trúr sinni Ungmenna-
félagshugsjón.
Ég hefi nú dregið fram nokkra
drætti úr lifshlaupi þeirra Skiðbakka
hjóna og þá fremur lýst hans hlut en
hennar, vegna þess að hann er aug-
ljósari. Hitt er mér ljóst að hlutur
góðrar eiginkonu i lifi og starfi bónda
og félagsmálamanns er mikill og þvi
segi ég „Það var mikil gæfa fyrir sveit
islendingaþættir
okkar og hérað að þessi ágætu hjón
skyldu kjósa sér hér starfsvang”. Enn
eru þau i fullu fjöri og vonandi endist
þeim lif og heilsa til áframhaldandi
starfs sér og öðrum til heilla. Fyrir
mina hönd og minna þakka ég vináttu
nágrenni og samstarf. Lifið heil.
Magnús Finnbogason.
® Einar
hængur á, þótt hey væru jafnan mikil
og oftast góö, að húsin voru léleg.
Stærst og elzt hin s.n. Hjaltalinshús,
þrjú undir sama þaki, og lét Jón A.
Hjaltalin reisa þau nokkru fyrir 1890,
en þar suður af þrjú önnur hús, yngri
og skárri. Slíkar byggingar heföu
aldrei enzt svo lengi, nema i þurrka-
sveit, en hitt er vist, að Einar var ekki
ofsæll af þessum húsum. Það var ekki
fyrr en nokkru eftir fjárskiptin, aö ný
hús voru reist, en Hjaltalínshúsin rifin
og hin að mestu hrunin. Var Einar vel
að þvf kominn, er honum og fénu var
búin betri vist i nýjum húsum, sem
Steingrfmur Steinþórsson leyfði, að
reist yrði, þegar er hann var orðinn
kirkjumálaráöherra 1953, en hann
studdi vel aö myndarlegum búskap á
prestsetursjörðunum.
Einar átti ekki kindur sjálfur fyrr en
eftir 1950 og aldrei margar, en haföi af
þeim ánægju og gott gagn. Hann geröi
litlar kaupkröfur, en leit á sig sem vin
húsbænda sinna og eigi nauðsynjalit-
inn hluta heimilisins sem hann virti
mikils og vann af trúleik I nær 30 ár.
Fjósamenn og annað vinnufólk naut
hækkandi kaupgjalds striðsáranna og
siöan, og það svo, að fór langt fram úr
afurðaveröi og hverju búi um megn að
' svara út, ef ekki hefði komið til hin
gagngera vélvæöing. En aldrei minn-
ist ég þess, aö Einar gerði samanburð
við kaupafólk og vetrarmenn eða setti
nokkur skilyröi fyrir vist sinni. Frjáls-
ræðið, sem hann ávann sér i upphafi
var honum meira viröi en silfur og
gull, og hið hljóðláta, lifræna samfélag
á Nunnuhóli svaraði lifskröfu hans til
fulls. — Af þvi. að hann hafði allan
vanda af fénu, stýrði hann fjárrekstr-
um fram á afrétt staöarins á Hörgár-
dal á hverju vori, og i göngum og rétt-
um var hann I bændatölu. Virtu
Fram-Hörgdælir hann vel og naut
hann þar ávallt hlýju og álits góð-
bænda og gestrisni heimila þeirra og
fjölskyldna. Þá spillti þaö ekki, aö
hann var alla tlð vel riöandi og ekki á
lánshestum. Reiðhesturinn Ein-
ars-Brúnn,sem hann átti lengst og sið-
ast, var baldstýrugur vekringur. Reið-
ver var allt hiö vandaðasta og ásetan
eigi þyngslaleg.
Eftir 1956, er foreldrar minir
hættu kúabúskap og lögðu niður fólks-
hald, urðu umsvif Einars þó enn hin
sömu, þvi að hann hirti áfram fé
þeirra á Nunnuhóli 8 vetur, en vann
öðrum þræði Kristjáni Magnússyni frá
Borgargeröi iNorðurárdal, sem bjó að
Möðruvöllum með foreldrum sinum,
Magnúsi Magnússyni og Kristinu
Kristjánsdóttur frá Abæ, I 3 ár, unz
hann fórst i bilslysi, en þau bjuggu
áfram með fé og nokkra hesta næstu
árin.Var hann i heimili með þessu
mikla drenglundarfólki úr Skagafirði
þennan tima og bundust með þeim
tryggðir, sem hvergi brustu.
A áttræðisafmæli Einars hinn 12.
nóv. sl. bjuggu hjónin á Björgum,
Sigriður Magnúsdóttir og Björn Gests-
son, börn þeirra og tengdabörn, hina
veglegustu veizlu, þar sem margir
fornvinir hans og gamlir félagar sóttu
hann heim og samglöddust. Hann hef-
ur nú dvalizt á Björgum i 10 ár, eöa frá
þvi er foreldrar minir fluttust burt frá
Möðruvöllum. Þá sýndist ekki illa ráð-
ið, að Einar færi á elliheimili, þótt ekki
væri nema sjötugur, enda þegar lang-
ur vinnudagur aö baki. Sjálfur kvaðst
hann aldrei hafa mátt til þess hugsa,
að setjast um kyrrt á ellistofnun,
hvorki I nánd við átthagana né syöra,
enda ætti hann enn nokkurt starfsþrek
og gæti séð sér borgið. Einar er ekki
þannig gerður, að hann dragi fram
gamlan reikning á kveðjustund með
vinum sinum, jafnvel þó aö honum
væri bent á að gera það. Hann er höfö-
ingi i raun og sjálfstæöur og tekur sin-
ar ákvarðanir I samræmi við það.
Hann vistaði sig á Björgum. Var það
mikil gæfa, þvi að þar hefur honum
liöið frábærlega vel og löngum getað
orðiönokkur stoð á stóru og annasömu
búi. En hitt má gjarna koma fram á
þessum timamótum I lifi Einars, hve
stórmannlega honum fórst hér við for-
eldra mina, er þau voru á förum frá
vettvangi starfsævinnar, þrotin aö
heilsu. Hann létti af þeim þungum
áhyggjum, er hann greiddi sjálfur svo
vel úr þvi, sem þeim fannst mikiö
ábyrgðarráö og eigi auöleyst um
vandabundinn mann, sem lokið haföi
ærnu dagsverki með áratuga óbrigð-
ulli þjónustu.
1 ljúfum minningum langrar sam-
veru á Möðruvöllum árna ég honum
heilla áttræöum og bið vinum okkar á
Björgum blessunar.
Agúst Sigurðsson
á Mælifelli
#
15