Íslendingaþættir Tímans - 08.07.1978, Qupperneq 1

ÍSLENDINGAÞATTIR
Laugardagur 8. júlí 1978 17. tbl.
TIMANS
Jakobína
Þorvarðardóttir
frá Melabúð
t*ann 9. febr. s.l. andaBist Jakobina Þor-
var6ardóttir (Bina I MelabiiB). Mig lang-
ar nieB örfáum orBum aö gera fátæklega
^ilraun til aö geta litillega lffshlaups henn-
ar, sem I öllum sinum einfaldleik var lit-
rikt, þó ytra sviB þessarar alþýBukonu
v®ri likt og fjölda annarra islenzkra
*venna, sem liföu æsku og manndómsár
sin fyrstu áratugi þessarar aldar.
Jakobina var fædd að Barnabúö á
Arnarstapa á Snæfellsnesi, 30. apr. 1885,
næstyngst 7 systkina, sem öll eru nil látin.
^oreldrar hennar voru hjónin Kristin
veitsdóttir og Þorvarður Þóröarson, sem
Par bjuggu og voru siöustu ábúendur
“jarnabúöar. Fimm systranna náöu allar
mJögháum aldriogeiga nú stóran afkom-
endahóp. Liföi Jakoblna þaö, aö veröa
*angalangamma.
Ekki veröur hér reynt aö geta æsku
hennar néuppvaxtar.þauár veröa sviplfk
*vi fjöldansá þeim árum, þegar lifsstrit-
I byrjaöi strax og barnskraftarnir
eyföu. Ung giftist hún Sigurbirni Friö-
rjkssyni frá Hellnum, sem var töluvert
eldrienhún, en hannléztáriö 1928, aöeins
rúmlega fimmtugur,höföu þau þá eignazt
oörn, en þau eru: Magnfriöur, starfs-
°na i Blaöaprenti, ekkja eftir Tryggva
r>stjánsson sjómann, Hjörtur, hann lézt
Pogur, Pétur, starfsmaöur I Héöni,
v*ntur Astu Jónsdóttur, Una, dvelur á
öpavogshæli og Páll múrari, kvæntur
óllnu Andrésdóttur. Þau Jakoblna og
^■gurbjörn hófu búskap sinn i Brekkubæ
8 siöan á“Malarrifi, en voru stutt á hvor-
á*ho^a^’ en sl®an PJskap 1 Melabúö,
v P6'111 staö sem hún er ætiö kennd viö og
lik^ ^enni svo kær- ^ Hellnum bjuggu
s, a tv®r systur hennar allan sinn bú-
l,fP, Kristrún i Skjaldartrööog Kristjana
“öröarbúö.
e|fe8ar Sigurbjörn fellur frá, stendur
3an ein uppi meö börnin og erfiöleika
og þrautseigjutlmabil hennar hefst.
Kemur þá i ljós hversu miklu þreki þessi
kona haföi yfir aö búa, lét hún aldrei
deigan siga, en hélt ótrauö áfram búskap
meö aöstoö barnanna eftir þvi sem efni
stóöu til. En áriö eftir aö hún missir
manninn, deyr Hjörtur sonur hennar, aö-
eins 18 ára gamall, mikill efnispiltur og
harmdauöi öllum sem hann þekktu. Eh
þaö var eins og Bina harönaöi viö hverja
raun, ekkiþó á þann veg aö hún yröi beisk
út i lifiö, sem reyndist svo haröneskjulegt,
heldur baröist hún i fullu trausti á guö
sinn og góöa nágranna, sem margur hver
mun hafa reynzt henni vel i erfiöleikum
hennar. Til ársins 1942 byr hún i tvibýli,
ásamt hjónunum Jóni Kristjánssyni og
Elinborgu Siguröardóttur, en um þaö bil
eru börnin öll flutt burtu og búin aö stofna
sin eigin heimili, aö undanskilinni dóttur-
inni Unu, sem var sjúklingur frá fæöingu.
Þegar Bina er nú oröin ein I Melabúö meö
dóttur sina, fannst vist flestum aö ekki
væri lengur vegur fyrir hana aö vera þar
áfram, og voru börnin reiöubúin til aö
annasthana, en þaö var nú ööru nær. Hún
Bina var staöráöin I þvi aö annast dóttur
sina meöan kraftarnir entust, enda stóö
hún viö þaö, þó svo færi aö lokum, aö hún
varö aö láta i minni pokann.
Hérhefir veriö rakin i stórum dráttum
sagan um hana Binu, en þetta ævibrot
segir litiö um manneskjuna sjálfa, per-
sónuleika hennar og umgangsmáta. Þar
veröur vandinn stærri og varla á færi
nema sérfróðra manna aö gera sliku skil
á raunhæfan og sannan hátt. Þessi stór-
brotna alþýöukona verður öllum sem
hana þekktu eftirminnilegur persónuleiki.
Hún þekkti ekki annaö en hiö fábrotna lif I
þröngum umhverfishring sins byggör-
lags, en glæddi þaö sliku lifsmagni — hún
var ætiö glööust og rikust allra og miðl-
aöi öörum bæöi ungum og öldnum af þeim
sjóöi. Þessi lágvaxna kona var svo höfö-
ingleg og reisnin stór, aö enginn tók eftir
þvi, hvaö hún bjó viö einföld ytri lifsskil-
yrði, þau hurfu i skuggann fyrir henni
sjálfri. Gjafmildi hennar og gestrisni var
meö eindæmum og þykktist hún jafnan
við ef einhver fór hjá garöi hennar án þess
aö lita inn. En þaö var ekki aöeins kaffiö
hennar Binu, sem dó aö sér gestina, held-
ur miklu fremur viömót hennar og viö-
ræöuhæfileikar frásagnarsnilldin var ein-
stök og minniö gott fram á siöasta dag.
Voru þeir orönir asöi margir, sem aö
Melabúö komu og nutu návistar hennar,
fræddust og glöddust og voru rikari eftir
hverja heimsókn. Bæöi innlenda og er-
lenda fræöi- og listamenn oft aö
hennar garöi til aö hlusta og nema litrik-
ar frásagnir hennar Hún var dulvitur og
skyggn og sá oft fyrir óoröna atburöi. Já,
hún Bina geröi garö sinn f rægan og henn-
ar veröur lengi minnzt, hún er óafvitandi
oröin þjóösagnapersóna i sögunni.