Íslendingaþættir Tímans - 08.07.1978, Qupperneq 7

Stefán Árnason
yf irlögregluþj ónn
Stefán fæddist aö SauöhUsnesi i Álfta-
veri á gamlárskvöld 1892 — En ekki
dvaldist hann I foreldrahúsum, nema yfir
nöttina. A nýjársdag var hann fluttur til
Ingibjargar Jónsdóttur í Hraungerði, f
sömu sveit. Og þar með tók hún við
móöurhlut verkinu.
1896 giftist Ingibjörg ísleifi Jónssyni frá
Jórvik. Þau bjuggu í Hraungerði til 1902.
fluttu þau til Jórvikur, og Stefán meö
Þeim. Þau gengu honum i foreldrastaö.
hjá þeim dvaldi hann til 27 ára aldurs.
Er þau hjón gerðu erfðaskrá sfna,
arfleiddu þau Stefán til jafn við börn
sin, og lýsir það þeim hjónum vel.
^metanlegt happ hefur það veriö Stefání,
®ö alast upp á sllku gæða- og myndar-
öeimili. Enda leit hann ávallt á þau hjón
sem foreldra sina, og mat þau liklega öll-
um öðrum meira. Um þau talaði hann i
allt öörum tón en um annaö fólk.
tsleifur var mikill framfaramaöur. Og
meðal annars hafði hann áhuga fyrir, að
sundyrðikennti sveitinni. Hann sendi þvi
^tefán til Reykjavikur, og kostaði hann
PUf i' nokkra mánuði við sundnám, hjá
pöli Erlingssyni. „Sundlaug” lét ísleifur
8®ra með þvi að hlaða fyrir læk, svo að
uppistööulón myndaðist. Og þar kenndi
^tefán nokkrum unglingum sund, þar á
meðal fósturbróður sinum Jóni Isleifs-
sym, siðar kennara og söngstjóra.
Eins og fleiri ungir menn, fór Stefán á
Vertið til Suðurnesja, og mun hann hafa
verið þar landmaður, fremur en viö
róöra. Svo mun einnig hafa verið i Vest-
mannaeyjum, er hann leitaði þangað
W fanga. Fyrir sjómennsku hafði hann
°nu sinni Signýju Jóhannesdóttur frá
yöra-Fjalli hinni ágætustu konu. Þeim
vurð fjögurra barna auöið en tvö þeirra
tustí bernsku. Þau sem upp komust eru
•veig húsfreyja og hjúkrunarkona á
úsavik nyrðra gift Jóni Þorgrimssyni
°rstjóra og Þorkell bóndi á Hvoli i Aöal-'
a* * kvæntur Oddnýju Bjarnadóttur.
n í[ándur á Aöalbóli var heilsuveill
nkkur siíustu árin. Hann lézt laugardag-
n 27. mai s.l. eftir skamma legu og var
nrðsettur að Grenjaðarstaö fimmtudag-
nn 1. júni.
Egminnist hans sem einlægs og ágæts
* nnr °8 eins heilsteyptasta manns sem
® nef kynnzt.
Reykjavik I júní 1978
Þórir Baldvinsson
litinn áhuga, og það var Eyingum happ,
þvl aö hefði sjórinn orðið starfsvettvang-
ur Stefáns, erulitlar likur til, að leikgáfur
hans hefðu orðið þáttur i menningarlífi
Eyinga, einsograun varð á. En hermi- og
leikgáfa hefur verið honum meöfædd, þvi
að ekki var hann gamall, er hann fór að
herma eftir ýmsum i sveitinni. Strlðs-
glettinn mun hann hafa verið, og margir
haftgamanaf, en öðrum kannski sárnað I
svip. En svo leikinn var Stefán að leika,
að leiklist hefði átt að vera hans aðalstarf,
en ekki hjáverka.
Sumar sem ég var i Eyjum, ky nntist ég
Stefáni. Og oft kom ég og fleiri strákling-
ar I Mandal, þar sem Stefán átti heima. I
kjallaranum þar, varoft kátina, og stund-
um kerskni blandin, góðkynja þó. Var
Stefán konungur þeirra stunda. Hann
kunni svo miklu meira fyrir sér en við
hinir, aö um engan jöfnuð var að ræða.
Og æ síðan, er viðhittumst, voru fremur
slegnir strengir gamans en alvöru, þótt
húnslæddist meðöðru hvoru, svo og sögu-
legur fróðleikur,sem var Stefáni nærtæk-
ur. En m'eir seildist ég eftir kímni- og
leikgáfu hans. Hann hafði svo næmt auga
fyrir hinu sérkennilega i fari manna, rödd
og fasi, og svo mikla hermihæfni, að unun
var að sjá Stefán og heyra, er hann brá
sér i gervi kunnra borgara og kdnningja.
1 Eyjum ganga ýmsar glettnisögur um
Stefán. Hann átti það til aö hringja I menn
og tala við þá með „þeirra” rödd, eöa
skipa fyrir verkum meö rödd verkstjór-
ans, og kannski öfugt viö það, sem hann
hafði gert, stundu áður.
En Stefán bregður sér ekki oftar I gervi
kunningja eöa góðborgara til að setja
glaðansvip á liðandi stund. —-Stefán féll I
valinn 29. júli 1977, á 85. ári.
Er hann næturgamall var fluttur Ur for-
eldragarði, hefur þaö ekki átt aö veröa
nema um stundarsakir, þótt önnur yröi
raunin. En sllka öndvegis „foreldra” og
heimili hlaut hann, að annar og mildari
hljómur var i röddinni, er hann minntist
þeirra. Fósturforeldrarnir og Jórvlkur-
heimilið var Stefáni efst i huga, er hann
leit um öxl.
Skömmu áður en Stefán „kvaddi”,
hringdi hann, sem oftar til min, og haföi á
orði aö skreppa til Reykjavlkur, og myndi
þá líta inn. En hann kvaðst mjög slappur,
og varla þekkja sjálfan sig. En sjálfs hans
voru gamanyröin, sem voru honum svo
eiginleg, að vel gæti ég trúað, aö hann hafi
kvatt þetta lifsplan okkar og heilsaö nýju,
með spaugsyrði á vör, þótt grunnt væri á
alvörunni, undir gamninu. og stundum
var spaugið blandaö alvöru, og alvaran
spaugi. — En að þessu sinni kenndi óvissu
meðspauginu. Og svo fór, aö hann skrapp
ekki til Reykjavikur. Hann leit þvi ekki
inn og skákaöi ekki til min tóbaksdósun-
um, eins og hann var vanur, — og fyllti
ekki stofuna gáska og glaöværð, eins og
ávallt er hann kom, á sinn sérstæöa,
„stefánska” hátt.
Stefán var, eins og áður er sagt, skaft-
fellskur að ætt og uppruna, en flutti, sem
fleiri til Eyja, og festi þar rætur.
1 fyrstuvann hann ýmis störf, en hvarf
brátt að starfi I lögreglunni. Arið 1932 tók
hann við stööu yfirlögregluþjóns, og var
það um áratugi siðan. En Vestmannaey-
ingum mun hann minnisstæðastur á leik-
sviöinu. Beztu hlutverkum sinum, ber
mönnum saman um, að hann hafi skilaö
af ógleymanlegri snilld.
A „þjóöhátlð” Eyinga, var Stefán kynn-
ir yfir hálfa öld. Og trúlegt er, að það met
verði seint slegið.
Er Stefán hringdi til mln siðast,
minntist hann á hátiðina, sem var rétt ,
framundan, og halda átti þá aftur, l fyrsta
skipti eftir gos, i Herjólfsdalnum fagra.
Það leyndi sér ekki, að hugur hans stóð
til hátiðarinnar.
— En I röddinni var einhver annarlegur
hreimur — efi.
Þegar hringt var til mln og sagt:
„Stefán Arnason er dáinn”, skildi ég efa-
7