Íslendingaþættir Tímans - 05.01.1983, Blaðsíða 6

Sigursteinn Magnússon,
fyrrv. framkvæmdastjóri, Edinborg
Fæddur 24. desember 1899
Dáinn 20. desember 1982
Sigursteinn Magnússon, fyrrum framkvæmda-
stjóri skrifstofu Sambandsins í Leith/Edinborg og
aðalræðismaður íslands, andaðist í Edinborg 20.
desember s.l. Útför hans var gerð í Edinborg á
aðfangadag jóla, afmælisdegi hans, en þá hefði
Sigursteinn orðið 83ja ára gamall.
Með Sigursteini er genginn merkur íslendingur,
aldamótamaður, sem elst upp er íslendingar eru
smám saman að taka stjórn landsins í sínar eigin
hendur, félagslegu málin og þau efnahagslegu.
Sjálfur lagði Sigursteinn Magnússon virka hönd á
plóginn við að yrkja þann akur efnahagslegs
sjálfstæðis þjóðarinnar, sem síðar varð grund-
völlur þeirra miklu velmegunar sem Islendingar
hafa búið við á seinni hluta þessarar aldar.
Sigursteinn Magnússon var fæddur á Akureyri
24. des. 1899 og voru foreldrar hans Magnús
Jónsson ökumaður og bóndi í Garði á Akureyri
og kona hans Margrét Sigurðardóttir.
Sigurstein sleit barnskónum á Akureyri, á þeim
tíma, þegar samvinnustarf er sem óðast að festa
rætur hér á landi. Þingeyingar sköpuðu með
stofnun Sambands íslenskra samvinnufélaga, árið
1902. straumhvörf í íslenskt samvinnustarf. Á
fyrsta áratugi aldarinnar leggja svo Eyfirðingar
grundvöll að þróttmiklu samvinnustarfi í byggðu
Eyjafjarðar undir forystu Hallgríms Kristinsson-
ar.
Sigursteinn Magnússon varð fyrir sterkum
áhrifum af starfsemi og hugsjónum samvinnufé-
laganna í uppvextinum á Akureyri enda fór svo,
að hann helgaði ævistarf sinn samvinnuhreyfing-
unni.
Að loknu námi í Gagnfræðaskólanum á
Akureyri árið 1917 hóf Sigursteinn störf hjá
Vestmannaey og verið það síðan skipið kom nýtt
1973. Sigíður hefur sýnt á heimili sínu frábæra
snyrtimennsku og smekkvísi. Verið ávallt með
tvískiptan hugann um heimilið og gengi bónda
síns á hafinu.
Pétur er mildur stjórnandi, snyrtimenni, krefst
góðrar umgengni á skipi sínu.
Nærgætinn við menn og skip í sjósókn sinni.
Enginn maður hefur fengið skrámu af völdum
sjógangs, ekki brotnað rúða í glugga á Hjörleifi
öll árin.
Öll sjósókn, hver sem farkosturinn er, hvort
það er árabáturinn eða hafskipið, sem fer allra
sinna ferða og aldrei verður neitt að hjá, þar er
oftast stærsta sagan á bakvið.
Ég óska honum til hamingju á þessum merku
tfmamótum í lífi hans, farsældar í starfi og fjölskyldu
hans gæfu og gengis.
Valdimar Guðmundsson.
6
Kaupfélagi Eyfirðinga. Um þetta leyti er Hall-
grímur Kristinsson að setja á stofn aðalskrifstofu
Sambandsins í Reykjavík og flytur þá heim frá
Kaupmannahöfn, en Sigurður bróðir Hallgríms
tekur þá við kaupfélagsstjórastarfi í Kaupfélagi
Eyfirðinga.
Það kom á daginn, að hugur Sigursteinn stefndi
í frekara nám að loknu gagnfræðaskólaprófi.
Beinast virtist liggja við að afla sér viðskiptanáms
í Kaupmannahöfn, en þar voru fyrir Akureyring-
ar, sem munu hafa verið reiðubúnir að greiða götu
hans til frekari mennta.
Hallgrímur Kristinsson hafði sett á stofn fyrstu
skrifstofu Sambandsins í Kaupmannahöfn árið
1915 og þegar Hallgrímur flytur til íslands árið
1917 tók við forstöðu skrifstofunnar Oddur
Rafnar, ættaður út Eyjafirði. Hann hafði stundað
nám í Danmörku og starfað hjá danska samvinnu-
sambandinu um árabil, áður en hann kom til
starfa á Sambandsskrifstofuna.
Sigursteinn átti því góða að í Danmörku, en
hann fór til Kaupmannahafnar 1920 og innritaðist
í Niels Brocks Handelsskole og útskrifaðist þaðan
árið 1922. Að námi loknu hóf hann störf á
Kaupmannahafnarskrifstofu Sambandsins hjá
Oddi Rafnar. Síðan lá leiðin heim til Islands til
starfa á skrifstofu Sambandsins í Reykjavík árið
1923.
Á fystu áratugum íslensku kaupfélaganna var
oft erfitt um vik með vöruútveganir, nema fyrir
milligöngu bæði innlendra kaupmanna og erlendra
heildsala, en sú hinhlýkkjótta leið frá framleið-
anda til neytandans varð til þess að mikill millilioa-
kostnaður hlóðst á vörurnar.
Það var því ljóst, að eitt af megin verkefnum
Sambandsins var að stytta leið vöruútvegunar og
komast í bein samband við framleiðendur. Og hér
koma hinar erlendu skrifstofur inn í myndina. Þá
er ljóst, að fyrri heimsstyrjöldin varð til þess að
breyta nokkuð innkaupavenjum íslendinga, enda
færðust þá viðskipti frá Danmörku til annarra
landa, þ.á.m. Bandaríkjanna.
Það var þess vegna, að Sambandið setti á stofn
skrifstofu í New York 1917 og var Guðmundi
Vilhjálmssyni falin forysta hennar. Þessi skrifstofa
var svo lögð niður 1920, eftir að viðskipti voru
aftur að flytjast meira til Evrópu. Guðmundur Vil-
hjálmsson flytur þá til Edinborgar og setur á stofn
skrifstofu Sambandsins til innkaupa og sölu á
íslenskum afurðum í hafnarborginni Leith.
Starfsemi þessarar skrifstofu varð mikill örlaga-
valdur í lífi Sigursteins Magnússonar, því árið
1930, þegar Guðmundur Vilhjálmsson flytur til
Reykjavíkur og tekur við fostjórastarfi Eimsipa-
félags íslands, er Sigursteinn ráðinn framkvæmda-
stjóri Leith-skrifstofu og hann' flytur þá með
fjölskyldu sína til Edinborgar.
Sigursteinn var óvenju vel undir það búinn að
taka að sér framkvæmdastjórn skrifstofu Sam-
bandsins á Bretlandseyjum. Hann hafði kynnst
þróttmiklu samvinnustarfi á uppvaxtarárunum á
Akureyri, fengið góða verslunarmenntun, starfað
á skrifstofunni í Kaupmannahöfn og svo um árabil
á skifstofu Sambandsins í Reýkjavík. Og síðan
var það gæfusporið stóra að eignast Ingibjörgu
sem lífsförunaut, en þau gengu í hjónaband árið
1927. Ingibjörg er dóttir Sigurðar Björnssonar
fyrrum brunamálastjóra í Reykjavík og konu
hans Snjólaugar Sigurjónsdóttir af Laxamýrarætt.
Það var mikil hamingja fyrir Sigurstein að eignast
Ingibjörgu. Hún er ekki aðeins stórglæsileg kona
heldur mikil húsmóðir og peria að manni.
Þau Ingibjörg og Sigursteinn eignuðust fallegt
heimili að 5, Lygon Road í Edinborg, en Sam-
bandsskrifstofan var til húsa við Constitution straeti
í Leith, skammt frá höfninni. Leith var um árabil
fastur viðkomustaður skipa er sigldu til íslands.
Það var mikið trúnaðarstarf sem Sigursteinn
gegndi fyrir Sambandið að stýra Leith-skrifstofu.
Þar var um að ræða að ná í sem best viðskiptasam-
bönd til innkaupa beint frá framleiðendum og svo
að koma íslensku afurðunum í sem best verð.
Umfang Leith-skrifstofu fór vaxandi á þriðja
áratugnum. Vörur voru keyptar fyrir kaupfélögin
og sendar beint á hafnir til íslands. Minni hluta
var afskipað til Sambandsins á lager. Þá sá
Leith-skrifstofa um sölur á íslenskum afurðuffl.
Sú starfsemi fór vaxandi eftir að frystur fiskur kom
til sögunnar og stærsti hluti útflutts dilkakjöts fór
fryst á Bretlands-markað.
Framhald á næstu síðu
islendingaþættir