Íslendingaþættir Tímans - 14.01.1983, Blaðsíða 4

Ingólfur
Framhald af bls. 2
Um leið og ég færi Ingólfi og fjölskyldu hans
bestu árnaðar óskir á áttræðisafmælinu þakka ég
honum áratugalangt ánægjulegt og farsælt sam-
starf og þeim hjónum vináttu þeirra og hlýhug frá
okkar fyrstu kynnum. Megi Eyjafjörður skila
þjóðinni sem flestum sonum líkum Ingólfi
Davíðssyni að manngildi og hæfileikum.
Halldór Pálsson.
Það er eins og grasafræðingar verði allra karla
elstir og er það vel. Ingólfur Davíðsson sem
verður áttræður í dag er þriðji íslenski grasafræð-
ingurinn sem nær þeim aldri síðasta áratuginn eða
rúmlega það. Hann er samt enn hress í lund og
frár á fæti og fer allra sinna ferða hvernig sem
viðrar og það oftast fótgangandi. Hann hefur líka
alla ævi verið starfssamur og sívinnandi, aldrei
fallið verk úr hendi, enda liggur eftir hann
ótrúlegur fjöldi tímarits- og blaðagreina, einkum
um grasafræði og ræktun og sjúkdóma á garð- og
nytjaplöntum, en einnig um búskaparhætti og
byggðasögu fyrri tíma, ásamt nokkrum bókum
um þessi efni sem hann hefur ýmist skrifað einn
eða í félagi við aðra. Auk er hann bæði vel
hagmæltur og tónvís og kvæði og sönglög eftir
hann hafa birst á prenti og verið flutt. Á þessu
má sjá að Ingólfur Davíðsson er mjög fjölhæfur
og honum margt til lista lagt, þó hann látið lítið
yfir sér og sé manna hógværastur.
Ég kynntist Ingólfi fyrst fyrir nærri tuttugu og
fimm árum og var þá nýkominn heim frá námi.
En ég hafði lesið greinar eftir hann, heyrt frá
honum sagt þar sem hann hafði komið og séð
hann á ferðum hans um landið, sem hann fór til
að rannsaka útbreiðslu sjúkdóma í ræktuðum
plöntum og jafnframt útbreiðslu villtra plantna á
landinu. Og þær ferðir hans urðu margar og
Þeir sem
skrifa minningar-
eða
afmælisgreinar í
íslendingaþœtti,
eru vinsamlegast
beðnir um að
skila vélrituðum
handritum
4
áreiðanlega stundum þreytandi, en ugglaust oftast
skemmtilegar og umfram allt fróðlegar, enda má
segja að hann hafi heimsótt og rannsakað ræktuð
lönd hvers einasta býlis á landinu og sum margoft.
Að loknu námi og magistersprófi í náttúrufræði,
með grasafræði sem aðalgrein, við Hafnarháskóla
árið 1936, kom Ingólfur heim. Fyrsta árið fékkst
hann einkum við náttúrufræðikennslu, og hefur
reyndar stundað einhverja kennslu í náttúrufræði-
greinum jafnframt öðrum störfum svotil fram á
þennan dag. En árið 1937 tók Atvinnudeild
Háskólans til starfa og réðst Ingólfur strax að
henni sem sérfræðingur í jurtasjúkdómum og
grasafræði og starfaði þar samfellt þangað til hann
lét af störfum fyrir aldurs sakir. Það var vegna
þess starfs sem hann ferðaðist um byggðir landsins
þverar og endilangar eins og áður segir og aflaði
sér smám saman gífurlega mikils fróðleiks á
plöntum landsins, villtum og ræktuðum, og
gróðurfari 'þess til viðbótar við það haldgóða
veganesti á því sviði sem hann hafði með sér úr
föðurhúsum, en faðir hans var vel grasafróður og
ein sjaldgæfasta jurt landsins er við hann kennd.
Þessum mikla fróðleik miðlaði Ingólfur svo óspart
að varla hefur nokkur íslenskur vísindamaður
skrifað jafn margar, hvað þá fleiri fræðslugreinar
fyrir almenning um fræðigrein sína og rannsóknir,
ekki síst nú síðari árin, og má til marks um það
nefna að í síðasta hefti Garðyrkjuritsins, sem
hann ritstýrði reyndar í 25 ár, eru átta fræðslu-
greinar eftir hann!
Rannsóknastörfum Ingólfs Davíðssonar má
skipta í fjóra höfuðþætti og tengjast tveir þeir fyrri
starfi hans hjá Búnaðardeild Atvinnudeildar
Háskólans, sem síðar varð Rannsóknarstofnun
landbúnaðarins, en það eru rannsóknir á sjúk-
dómum á nytjaplöntum, einkum matjurtum og á
nytjajurtunum sjálfum ásamt garðaplöntum og
ræktun þeirra. Um þessar rannsóknir hefur
Ingólfur skrifað flestar sínar ritgerðir og bækur,
þar má t.d. nefna Plöntusjúkdóma og varnir gegn
þeim sem kom út 1938 og var endurútgefin 1962,
Garðagróður sem hann skrifaði ásamt Ingimar
Óskarssyni og gefin hefur verið út þrisvar sinnum,
fyrst árið 1950 en 3. útgáfa kom 1981, Matjurta-
bókina sem hann ritstýrði, Garðablóm í litum og
Tré og runna í litum sem hann þýddi og staðfærði
og út komu 1962. Fræðslugreinar Ingólfs eru
flestar á þessu sviði og hafa einkum birst í
Garðyrkjuritinu en einnig í dagblöðum, aðallega
Tímanum, og fleiri tímaritum, og þær verða ekki
taldar í tugum heldur hundruðum.
Þriðji þátturinn í starfi Ingólfs eru rannsóknir
hans á útbreiðslu villtra íslenskra plantna en hann
hefur aukið mjög við þekkinguna á því sviði,
fundið ótal nýja vaxtarstaði áður þekktra tegunda
og fleiri nýjar tegundir en nokkur annar núlifandi
íslenskur grasafræðingur. Um þessar rannsóknir
héfur hann skrifað margar ritgerðir, flestar í
Náttúrufræðinginn, og hann var einn þeirra
þriggja jöfra íslenskrar grasafræði á síðari árum
sem sáu um 3. útgáfu Flóru íslands sem gefin var
úr 1948.
Fjórði þátturinn, og ekki sá ómerkasti, eru
rannsóknir Ingólfs á nýjum tegundum sem slæðast
til landsins eftir ýmsum leiðum, oftast með
varningi, og venjulega verður fyrst vart við á
ræktuðu landi kringum bæi og býli eða í görðum.
Ekki ná riærri allar slíkar tegundir rótfestu hér á
landi til frambúðar, þó sumar geri það og verði
áberandi borgarar í flóru landsins og hefur
Ingólfur fylgst mjög náið með því hvernig þessum
slæðingum hefur reitt hér af og rakið útbreiðslu-
sögu þeirra nákvæmlega. Um þessar rannsóknir
hefur hann einnig skrifað fjölda greina, einkum í
Náttúrufræðinginn en einnig í önnur tímarit.
Á ferðum sínum hefur Ingólfur alítaf safnað
miklu af plöntum og er verulegur hluti þeirra nú
á Náttúrufræðistofnun Islands, sem hann hefur
alltaf borið hlýjan hug til, enda vann hann um
fimm ára skeið að skrásetningu plöntusafnsins
þar.
Einum þætti verður að bæta við ennþá og það
er kennsla Ingólfs, sem aðeins var minnst á áður,
en hann hefur kennt náttúrufræði, og þá einkum
grasafræði, við ýmsa skóla í Reykjavík allt frá því
hann kom heim frá námi og nú síðustu árin
lyfjafræðinemum við Háskóla íslands. Hann
skrifaði kennslubók þá, Gróðurinn, sem hátt í tvo
áratugi var aðalkennslubók í gagnfræðaskólum
landsins, hún var alls gefin út þrisvar og var
síðasta útgáfan í tveimur heftum en sú fyrsta kom
út 1950. Ótaldar eru svo allar þær mörgu greinar
um byggðasögu sem Ingólfur hefur skrifað, en
flestar þeirra hafa birst í Ttmanum.
Ingólfur hefur líka tekið mikinn þátt í
félagsmálum um ævina. Hann var um 25 ára skeið
í stjórn Garðyrkjufélags íslands og ritstjóri
Garðyrkjuritsins eins og áður segir, í stjórn
Skógræktarfélags Reykjavíkur í 20 ár, í stjórn
Hins íslenska náttúrufræðifélags í 14 ár og um
árabil hefur hann verið félagi Vísindafélags
íslendinga. Sem þakklætisvott fyrir störf hans í
þágu félagsins, ekki síst við 3. útgáfu Flóru íslands
og framlag hans til Náttúrufræðingsins, kaus Hið
íslenska náttúrufræðifélag hann heiðursfélaga
árið 1978.
Ingólfur er kvæntur danskri sómakonu, Agnes
Marie Ingeborg, fæddri Christensen, frá Álaborg.
Þau eiga þrjú uppkomin og mannvænleg börn,
Agnar prófessor í vistfræði við Háskóla íslands,
Eddu sem búsett er í Danmörku og Helgu
hljóðfæraleikara.
Ingólfur Davíðsson er sérstakur heiðursmaður
til orðs og æðis og hefur heils hugar og af stökum
dugnaði og samviskusemi unnið meira að fram-
gangi íslenskrar grasafræði og íslenskra ræktunar-
mála en flestir aðrir á þessari öld. Fyrir það langar
mig til að þakka honum innilega og ég veit að
aðrir grasafræðingar og fleiri náttúrufræðingar
taka undir það, og óska honum hjartanlega til
hamingju á áttræðisafmælinu. Hann lætur enn
hvergi deigan síga og vonandi á hann enn eftir að
njóta margra góðra starfsára.
Eyþór Einarsson
Sigurjón
Framhald af bls. 12
að um áraskeið söng hann með Karlakórnum
Þrym, nú ekki sem söngstjóri, heldur sem
óbreyttur liðsmaður. En váfalaust hefur hánn
ekki fremur þar en annarsstaðar látið hlut sinn
eftir liggja, því að hann var aldrei þeirrar gerðar
að ganga hálfur til nokkurs starfs.
Við hjónin vottum Sigrúnu og fjölskyldunni allri
dýpstu samúð um leið og við þökkum forsjoninm
fyrir samfylgd hans, sem nú hefur hvatt.
Óskar Sigtiyggsson.
islendingaþættir