Íslendingaþættir Tímans - 19.01.1983, Blaðsíða 5

Hrólfur Ásvaldsson
þeirrar gæfu aðnjótandi að hafa átt Hrólf fyrir vin
og starfsfélaga.
Sendi ég Guðrúnu, börnunum, aidraðri móður
Hrólfs og öðrum aðstandendum hugheilar samúð-
arkveðjur.
Starfsfólk Hagstofunnar kveður góðan félaga
og samstarfsmann og sendir fjölskyldu hans
innilegar samúðarkveðjur.
Högni T. ísleifsson
t
Að kynnast Hrólfi Ásvaldssyni var ein sú mesta
lífsfylling sem hægt er að öðlast. Undirritaður
varð þeirrar gæfu aðnjótandi, að vísu aðeins sl.
6-7 ár og aðallega vcgna starfa beggja, hans sem
formanns Lyfjaverðlagsnefndar og ritarastarfs
míns fyrir þá nefnd.
Ég mun hér ekki fjalla um æviferil Hrólfs, enda
veit ég að það mun gert af öðrum mér færari. Þau
fátæklegu orð sem hér eru skrifuð eru fyrst og
fremst ætluð sem þakkir til látins vinar og
vinnufélaga fyrir samfylgd, sem varð alltof stutt.
En enginn má sköpum renna og enginn veit
raunar heldur hver verður næstur. Því ber ætíð
að þakka það sem varð eða náðist; það er huggun
harmi gegn þegar hið óviðráðanlega á í hlut.
I iðu lífsins standa sem betur fer nokkrir
einstakir menn eins og klettar upp úr straumnum
vegna kosta sinna og Hrólfur heitinn tilheyrði
einmitt þessari kjölfestu. Viðmót hans og starf
einkenndist af réttsýni, skerpu, öryggi og óvcnju-
legum vinnuhraða. Þessir eiginleikar komu hon-
um að góðu haldi hvar sem var og ekki síst við
starfið í Lyfjaverðlagsnefnd, sem hlýtur að teljast
vandasamt og erfitt að mörgu leyti. í því efni tel
ég hiklaust að enginn sæmilega skynsamur maður
hafi nokkru sinni efast um réttsýni hans.
Hrólfur var ntjög fróður og skemmtilegur
maður, sem óhikað lét skoðanir sínar í ljós,
stundum á afar litríkan hátt. Skerpan var líka svo
geysileg; ég lield ég hafi aldrei átt styttri og
hnitmiðaðri samtöl við nokkurn mann þcgar því
var að skipta. Það þurfti heldur ekki að segja
honum neitt tvisvar og siglingin milli aukaatriða
og aðalatriða var honum leikur einn.
Hrólfur var talsvert fatlaður líkamlega frá
unglingsárum vegna lömunarveiki, en kjarkurinn
og lífsgleðin báru þess samt engin marki. Síðustu
fimtn árin barðist hann við krabbameinið, þennan
meinvætt setn enn er illlæknanlegur þrátt fyrir
þrotlaust erfiði færustu manna um allan hcim.
Hrólfur háði hitdi þessa af mikilli karlmennsku
eins og hans var von og vísa. Hygg ég því, að við
sem til þekktum,'höfum alltaf ofmetið stöðuna í
þeirri viðureign, jafnvel haldið lengst af, að um
varanlegan bata vrð: að ræða.
Eiginkonu. börnum og vcnsiaf ilki öllu flyt ég
mína innilegustu samúð. lno;t kvcð ég með
þökkum fyrir allt. Reynir Eyjólfsson
islendingaþættir
t
Haustið 1945 var hópur glaðra unglinga santan
kominn að héraðsskólanum á Laugum í Reykja-
dal. Ætlunin var að afla sér mcnntunar á komandi
vetri, og mörgum varð veran þar upphaf annatrar
og meiri skólagöngu. Veður voru tíðum góð þetta
haust og Reykjadalurinn skartaði haustlitum
sínum fagurlega.
Þegar skólastjórinn, séra Hermann Hjartarson.
lýsti skólastarfi vctrarins fyrir okkur, lét hann þess
getið, að skólinn væri að þessu sinni settur síðar
en venjulega, og hann sagöi að við myndum vita
ástæðuna. Lömunarveiki hefði gengið þar og í
nærliggjandi sveitum, - og sagði hann; Hér, í
næsta nágrenni skólans, veiktust tveir piltar
alvarlega. Annar þessara pilta er dáinn núna, en
hinn var fyrir skömmu tluttur suður til Reykjavík-
ur, mikið lamaður.
Sá bróðirinn sem lamaðist, en lifði þó, er
Hrólfur Ásvaklsson, og það er hann, sem við
erum að kveðja í dag með söknuði og trega.
Það er sagt, að við sjáum lítið aftur, en ekkert
fram. Þegar þessir atburðir gerðust, fyrir tæpum
fjörutíu árum, var ég ekkert annaðen óþroskaður
unglingur, enda datt mér það auðvitað sízt í hug
þá, að ég ætti eftir að kynpast Hrólfi Ásvaldssyni
eins lengi og náið og raun varð á. Þaö liðu sautján
ár. Þá var það í desember 1962, fyrir réttum
tuttugu árum, að leiðir okkar Hrólfs lágu saman
hér suður í Reykjavík. Við bundumst þá nánum
tengda- og vináttuböndum, sem hafa æ síðan
orðið mér því dýrmætari scm lengra hefur Iiðið.
Ég hef oft sagt, og get vel endurtekið það einu
sinni enn hér, aö meí linnst ég fáum mönnum
hafa kynnzt eins vel úr garði gerðum frá
náttúrunnar hendi og Hrólfi Ásvaldssyni. •
Gáfur hans voru óvenjumiklar og fjölbreyttar,
og birtust meðal annars í geysilega yfirgripsmikilli
þekkingu hans. Hann var forkunnargóður stærð-
fræðingur, viðskiptafræðingur að mennt, tungu-
málamaður ágætur og mikill unnandi fagurra
bókmennta, enda prýðisvel ritfær sjálfur, eins og
rn.a. sést á bók hans Auðnahjón, sem hann
skrifaði til minningar um hjónin Hildi Benedikts-
dóttur og Jón Pétursson á Auðnum í Laxárdal í
Suður-Þingeyjarsýslu. Sú bók kom út haustið
1979. Auk annarrar ritleikni var Hrólfur einnig
vel hagmæltur og hafði feiknarlegt yndi af góðum
lausavísum. - Þegar minnst er á gáfur Hrólfs,
koma mér, í hug ummæli þjóðkunns rithöfundar
og menntamanns, er hann mælti við mig í
fyrravetur. Hann hringdi heim til mín og spurði
um líðan Hrólfs og síðan röbbuðum við saman
stundarkorn. Þá sagði hann, og lagði þunga
áhcrslu á orð sín: „Já Hrólfur er óvenju
skemmtilega gáfaður maður." Þarna hitti þessi
ágæti maður naglann á höfuðið, eins og svo oft
endranær. Hrólfur var einmitt óvenju skemmti-
lega gáfaður. Þrátt fyrir sérþekkingu sína - sent
enginn dró í efa - var hann svo fjarri því sem
hugasast gat að vera einskorðaður viö tiltekiö
fræðasvið. Hann virtist vera alls staðar heima.
Mér fannst oft, að eiginlega mætti einu gilda, úr
hvaða átt maður kæmi að honum,skilningurinn
var alltaf til staðar.
En gáfur manna, þótt góðar séu, eru þó ekki
nema einn þáttur af mörgum, sem skapa
persónuna. Og hér er eftir að minnast á annan
þátt, eigi síður gildan. í persónu Hrólfs Ásvalds-
sonar. Það eru mannkostirnir. Hann var það, sem
forfeður okkar kölluðu að vera drengur góður.
Hann var einlægur, sannorður og vinfastur.
Greiðugur var hann og hjálpfús svo að af bar,
eigingirni var ekki til í fari hans.
Það eru harðir kostir fyrir tápmikinn, hraustan
og lífsglaðan mann að vera lamaður í fótum frá
átján ára aldri. Þá raun bar Hrólfur með mikilli
hugprýði. Þó varð honum það fyrir, um eitt skeið
ævinnar, að gripa til þeirrar dægrastyttingar, cða
eigum við heldur að segja svalalindar, sem engum
er holl og allra síst í miklum mæli. Þetta mcga
þeir lá . honum, sem telja sig þess um komna, en
ekki tek ég undir það. Ég er ekki farinn að sjá,
að ég og ýmsir aðrir hefðum staðið okkur ncitt
betur, ef við hefðum verið í sporunum hans. En
fyrst á þetta er minnst, þá má hitt ekki heldur
gleymast, að einmitt á þessum vettvangi vann
Hrólfur glæsilegan sigur, scm vakti aðdáun þeirra
er til þekktu, og gæti verið mörgum manni þörf
lexía.
Nú, þcgar götur greinast um sinn, langar mig
að þakka Hrólfi Ásvaldssyni mjög vel ánægjulega
samfylgd, sem hefur nú staðið í full tuttugu ár.
Við áttum að sönnu sitt heimilið hvor, en þó
vorum við iðulega öll eins og ein fjölskylda, þó
að nokkrar húslengdir væru reyndar á milli. Stórt
skarð hefur nú verið höggvið í hópinn okkar, en
sárastur harmur er kvcðinn að börnum Hrólfs og
eiginkonu hans, Guðrúnu Sveinsdóttur, sem stóð
við hlið hans af dæmafáu þreki, í langvarandi og
þungbærum vcikindum, uns yfir lauk.
Það er mikil hamingja að hafa fengið að kynnast
slíkum manni sem Hrólfi, og minningin um hann,
og sömuleiðis allt það sem ég lærði af honum,
mun fylgja mér fram á veginn. Hins vegar finnst
mér það í meira lagi hart aðgöngu, að hann skyldi
ekki fá nema tæp 56 ár til ráðstöfunar hér í heimi.
Lögmál lífs og dauða er strangt, cn lífsþrá
mannsins og lífið sjálft eru þó sterkust alls.
Síðasta kvöldið, sem Njáll á Bcrgþórshvoli lifði,
sagði hann heimafólki sínu, að dauði sinn og
annarra, sem létu þá líf sitt þar á bæ, myndi aðeins
vcra „él eitt". Ég held, að hann hafi haft rétt fyrir
sér. Og ef svo er, sem mig grunar, þá munum við
Hrólfur hittast síðar, þegar röðin kemur að mér
að flytja mig um sct í tilverunni. Ég hlakka til
þeirra endurfunda.
Valgeir Sigurðsson
5