Íslendingaþættir Tímans - 02.02.1983, Blaðsíða 5
Elín Jóhannesdóttir,
Svínavatni
Fædd 24. janúar 1897
Dáin 6. septembcr 1982
■ í þann mund, er haustið var að ganga í garð,
víðirinn gulnaði, og blöðin tóku að fjúka af
trjánum, kvaddi hún Elín á Svínavatni þennan
heim, svo óvænt, að maður trúði varla sínum eigin
eyrum. Hún Elín horfin, sem alltaf var á sínum
stað, traust og trú og umhyggjusöm, um allt og
alla, sem nieð þurftu. Við, hér í Svínavatnssókn,
höfum margs að minnast að lciðarlokum, því á
Svínavatni hefur sóknarkirkja okkar verið frá því
fyrsta og er cnn. Við höfum því komið oftar á
þetta heimili en önnur, þess vegna. Ég minnist
þess, þegar eg var krakki og „gekk til prestsins",
sem kallað var, fyrir ferminguna. Hann spurði
okkur í kirkjunni á Svínavatni og það tók oft þó
nokkurn tíma að komast þangáð, oft gangandi
eða þegar best lét á hestum og sitja svo fyrir
svörum í kirkjunni í iengri tíma. Ég gleymi því
heldur aldrei hvað okkur krökkunum var vel tekið
á þessu heimili. Að loknum spurningunum var
okkur boðið inn í stofu og bornar fyrir okkur
n'kulegar veitingar, sem við þágum með þökkum.
Þá bjuggu á Svínavatni sæmdarhjónin Jóhannes
Helgason og Ingibjörg Ólafsdóttir, foreldrar
Elínar og hennar systkina, og voru þær systur þá
ungar stúlkur þar hciina og man ég hvað okkur
krökkunum fundust þær fínlcgar og laglegar. Þó
gæti ég trúað að Elín hafði borið af, með fríðleik.
Með árunum kynntist ég Elínu ntcira ogcignaðist,
að ég held, vináttu hcnnar. Hún var mjög prúð
og kurteis kona, en þó glettin á sinn hógværa hátt
og gaman að tala við hana. Hún var líka
bráðdugleg og stóð fyrir heimilinu á Svínavatni,
eftir að móðir hennar dó.
Blómin og allt sem umhirðu þurfti. áttu vin þar
sem Elín var. Alla tíð unnu þær saman á sínu
æskuheimili Elín og Jóhanna systir hennar og
betri systra sambúð er varla hægt að hugsa sér,
nú horfir hún á eftir sinni góðu systur og saknar
vinar í stað.- Haustið kom óvenju snemma að
þessu sinni og blóni og grös brugðu lit. Það má
kannske segja að það hafi vcrið farið að hausta
að hjá Elínu, en manni fannst hún eiga svo mikið
eftir, svo sterk og dugleg, sem hún alla tíð var -
en það var líka henni líkt, að kveðja fljótt og
hljóðlega og án þess að láta aðra hafa mikið fyrir
sér.
Hún var jarðsett frá sinni heimakirkju í blíðu
og mildu haustvcðri og hvílir nú við hlið sinna
góðu foreldra í kirkjugarðinum á Svínavatni. Ég
bið þér blessunar í nýjum heirni Elín mín, og
þakka ánægjustundirnar sem við áttum saman.
Kristín Sigurjónsdóttir
ÚJLlZ
EX
Asta á Reistará
■ Það var snemma á stríðsárunum, að þau
Jóhann og Ásta á Skriðulandi fluttu að Ytri
Reistará með sitt fólk og komu þá í nábýli við
°kkur heima. Börn þeirra hjónanna voru flest á
líku reki og við systkinin og varð m.a. þess vegna
Tiikill samgangur milli bæjanna og má segja að
oft hafi daglcgar ferðir verið á milli.
Jóhann var úr Hörgárdal, Sigvaldason frá
Rauðalæk. Hann fór ungur á sjó og lenti í
hrakningum er Talismann fórst við Vestfirði og
Þar þess menjar síðan.
Ásta sem rcyndar hét fullu nafni Ástríður
Margrét, en vildi heldur stytta nafnið, var frá Kleif
1 Þorvaldsdal 10/6 1898. Hún vardóttir Sæmund-
ar Oddssonar bónda af þingeyskum ættum og
konu hans Snjólaugar Hallgrímsdóttur af ætt
■fónasar skálds Hallgrímssonar. Var Snjólaug hjá
þeini Jóhanni og Ástu öll sín efri ár, en hún komst
aokkuð á tíræðisaldur. Snjólaug var óvenju skýr
kona og skemmtileg í umgengni og hafsjór af
hverskyns fróðleik og skáldskap. Hún var blind
,engi en vann að tóskap þrátt fyrir það og fór milli
hæja að liðsinna öðrum. Oft var hún heima hjá
°kkur aö prjóna sokkaplögg eða vettlinga og sagði
okkur sögur og Ijóð, eða fræddi okkur um liðna
tíð.
Búskapurinn hjá flestum í okkar svcit á
vcsturströnd Eyjafjarðar var ekki stór í sniðum á
þessum tíma. Vinnufólk var að mestu horfið og
tæknin aðeins að litlu leyti komin í þess stað.
Vinnan var því oft crfiö cn gaf ckki af sér mciri
arð en rétt dugði til að bjargast. Þar sem börn
voru mörg gat róðurinn orðið þungur, nema þau
staðfestu sig heima eltir að þau komust á
vinnualdur. En þrátt fyrir það takmörkuðu bæði
bústærð og húsakostur tekjumögulcika. Flestir
voru því fátækir á mælistiku nútímans.
Ásta og Jóhann eignuðust ellefu börn. Tvö dóu
ung og sonurinn Baldvin var um tólf ára aldur
hrifinn úr hópi okkar leiksystkina og sendur
fársjúkur suður til Reykjavíkur á spítala þar.
Hann kom ekki aftur í þann hóp. Það var
eftirminnileg reynsla fyrir alla aðila.
Börnin sem upp komust eru: Sæmundur múrari
í Reykjavík, Gunnar skipstjóri á Dalvík, Sigrún
húsfreyja á Akureyri, Þóroddur verslrn. Á
Akureyri og lengi forystumaður U.M.S.E.,
Aðalsteinn sjómaður á Akureyri, tvíburarnir
Áslaug og Snjólaug báðar húsfreyjur á Akureyri
og Brýndís húsfreyja á Djúpavogi.
Þetta var harla stór hópur og þegar haft er í
huga að gestkvæmt var mjög á Ytri Rcistará, bæði
vegna trúnaðarstarfa Jóhanns bónda og þess að
þar þótti flcstum gott að koma og gaman að sitja
yfir kaffi og ræða málin, er ljóst að mikils hefur
þurft við. Húsakynni voru lengst af gamlir torf-
bæir bæði á Skriðulandi og á Ytri Reistar á en
þar reistu þau stórt ibuðarhús úr hlöðnum steini
árið 1948 og rýmkaðist þá um og þægindi urðu
mciri. Húsið stendur enn og einnig fjósið sem þau
létu rcisa nokkrum árum síðar.
Við andlát Ástu á Reistará rifjast upp margt
frá liðinni tíð, svo nátengd var hún og hcnnar
Framhald á næstu síðu -
'slendingaþættir
5