Íslendingaþættir Tímans - 09.02.1983, Blaðsíða 2

Jón Gíslason
Hofi
F. 2.8.1900
D. 13.6. 1982
Jón á Hofi hvarf af þessum heimi 13. júní
síðastliðinn. Fæðingarstaður hans var Syðra-
Hvarf í Skíðadal.vÁ fjórða ári fluttist hann með
foreldrum sínum að Hofi, bæ Ljótólfs goða.
Foreldrar Jóns voru hjónin Ingibjörg Pórðar-
dóttir bónda á Hnjúki og Gísli Jónsson bóndi á
Syðra-Hvarfi. Voru það mikil sæmdarhjón,
víðkunn fyrir hagleik og snyrtilegt heimili.
Systkinin á Hofi, börn hjónanna, sem upp komust
voru fimm. Með þeim ólst upp stúlka, sem misst
hafði föður sinm. Þetta urðu hressilegir og
skemmtilegir unglingar.
Ég sem ólst upp í næsta nágrenni og var á líku
reki og sá elsti þeirra, sóttist mjög eftir að blanda
geði við þennan glaða hóp. Það sama mátti víst
segja um aðra nágrannaunglinga. Stundirnar voru
fljótar að líða, þegar saman var komið, hvort sem
var til starfs eða leiks. Þá var fundið upp á ýmsu,
sem vakti gleði og hlátur. Og þarna varð til vísir
að vináttu sem enst hefur síðan.
Námsferill Jóns á Hofi var ekki langur. Auk
barnaskólalærdóms stundaði hann tvo vetur nám
í Hólaskóla og útskrifaðist þaðan 1921.
Á þessum árum vann hann á búi foreldra sinna,
þegar hann var ekki í skóla og hafði víst ekki hug
á öðru en að verða bóndi.
Þáttaski! urðu í lífi Jóns, þegar hann 1924
kvæntist Arnfríði Önnu Sigurhjartardóttur frá
Urðum. Hófu þau búskap næsta ár á meirihluta
Hofs.
Fríða á Hofi eins og hún var nefnd, var fríð
sýnum og glæsileg kona, bráðrösk og hispurslaus,
greind og alúðleg, hjartahlý og ráðsvinn. Og
þó að nýir húsbændur væru teknir við á Hofi hélt
heimilið sinni fyrri reisn og myndarskap.
Hjónaband þeirra Jóns og Fríðu einkenndist af
gagnkvæmri ást og virðingu. Þau eignuðust tvo
sonu, Gísla menntaskólakennara á Akureyri og
Sigurhjört sem fæddist vanheill og dó fárra ára.
Fríða andaðist 1952. Jóni varð dauði hennar
þungur kross, svo að naumast bar hann sitt barr
eftir það. Jón hélt þó búskap áfram með aðstoð
Soffíu systur sinnar til ársins 1965. Þá tók við
gamall maður, fyrr en það atvikaðist svo, að ég
aðstoðaði hann síðustu sporin.
Benedikt var giftur mikilli ágætis konu, sem
hjúkraði foreldrum hans í hárri elli, Fríðu
Austmann og lifir hún mann sinn.
Börn þeirra eru Guðlaug hjúkrunarfræðingur
og Hreinn prófessor við Háskóla íslands.
Með þessum fáu línum kveð ég þig frændi minn
og þakka þér samfylgd þína.
Halldór Þorsteinsson
2
jörðinni Agnar fóstursonur Jóns og Lára kona
hans. Jón dvaldi þó á Hofi áfram, en síðustu ár
hafði hann aðsetur á Akureyri hjá Gísla syni
sínum.
Jón á Hofi var mikill ræktunarmaður. Fljótt
eftir að hann gerðist bóndi hóf hann framkvæmd
jarðabóta. Og þegar það opinbera tók að veita
ræktunarlán notfærði Jón sér það og lagði í
stórfellda túnrækt. Þótti ýmsum í mikið ráðist og
töldu hæpið að binda sér stóran skuldabagga. Vel
má vera að hann hafi orðið Jóni þungur á tímabili,
en þegar ræktunjn fór að bera ávöxt, hægðist um
og betri tíð gekk í garð. Og jörðin ber þess merki,
að stórhuga og bjartsýnn bóndi hefur átt þar sæti.
Jón var skepnuvinur. Hann fóðraði búpening
sinn vel, enda gaf hann góðar afurðir. Sennilega
veitti sauðkindin honum meiri ánægju en önnur
húsdýr. Hann var afbragðs fjárhirðir, var natinn
og glöggur að sjá, ef eitthvað bar útaf og
ráðagóður til úrbóta. Hann hafði næmt auga fyrir
fríðleik og.kostum sauðfjárins, enda var hann
margoft kvaddur til að dæma á hrútasýningum,
sem haldnar voru í hreppnum.
Á unglingsárum starfaði Jón ofurlítið í Ung-
mennafélagi Svarfdæla og var þar vel liðtækur.
Eftir að hann gerðist bóndi leið ekki á löngu þar
til honum voru falin stjórnarstörf ýmissa félaga
og það hélst langt fram eftir árum, því að þótt
hann gæfi oft ekki kost á endurkjöri, þá var hann
kosinn að nýju, þegar hann gat ekki skorast undan
starfinu. Hann var í stjórn Búnaðarfélags Svarf-
dæla í 15 ár og vel helming tímans formaður. í
stjórn Nautgriparæktarfélags Svarfdæla um skeið.
Hann var fjölda ára ásetningsmaður, sat í
hreppsnefnd fleiri tímabil, var í ábyrgðarmanna-
tölu Sparisjóðs Svarfdæla nokkurn tíma, lengi í
kjörstjón og áraraðir í deildarstjórn Svarfdæla-
deildar Kaupfélags Eyfirðinga. Þó mun ekki allt
talið af opinberum störfum Jóns. Víst er að allt
sem honum var falið rækti hann af kostgæfni og
samviskusemi, enda hefði hann ekki verið
kvaddur til svo margháttaðra trúnaðarstarfa
nema vegna þess, að honum fórst allt vel úr hendi.
Það var gott að vinna með Jóni. Hann var
tillögugóður og samvinnuljúfur, tók gætilega á
málum og vildi kanna þau til hlítar. Afstöðu tók
hann eins og samviskan bauð og hann áleit að
almenningi gagnaði bezt.
Ég held að í eðli sínu hafi Jón verið einlægur
jafnaðarmaður og koma stjórnmál þar ekkert við
sögu. Það viðhorf mótaði að einhverju leyti
skoðanir hans og breytni. Hann gerði ekki
mannamun, var fús að liðsinna hverjum sem var
og ekki síst þeim, sem stóðu höllum fæti. Hann
var börnum og unglingum góður félagi og tókst að
eignast vináttu flestra, sem honum voru samtíða.
Vinsældir Jóns voru óvenju miklar. Enda var
hann bráðskemmtilegur félagi, glaðsinna ogóspar
á gamanvísur og skopsögur, sem hann kunni
ógrynni af og frásögn hans var svo snilldarleg að
allir, sem á hlýddu komust í gott skap og hláturinn
dunaði. Jón var kunnugur hverju heimili
hreppsins. Meðal annars vegna þess, að meðan
hann var ásetningsmaður kom hann á hvem bæ
tvisvar sinnur á ári. Allsstaðar var Jón aufúsugest-
ur bæði þá og hvenær, sem hann leit inn var
honum fagnað sem góðvini. Ljúflyndi hans,
gamansemi og einlægni öfluðu honum vinsemdar ■
allra, sem kynntust honum. Trúlegt þykir mér að
hann hafi engan óvildarmann átt.
Jón var sæmilega heilsugóður fram eftir ævi. En
fyrir nokkrum árum kenndi hann sjúkdóms, sem
kostaði sjúkrahúsvist. Og síðustu ár hefur líðan
hans ekki verið góð. Stundum dvaiið á spítala og
aðra tíma mátt sæta því að geta ekki haft neitt
fyrir stafni. Gott var því, að hann fékk hvíldina
og þurfti ekki að líða meiri þjáningar en orðið
var. En almennur söknuður var héf í dalnum við
lát hans. Það sýndi fjölmennið sem kom að
Völlum 19. júní, en þar fór jarðarför hans fram
í blíðskaparveðri.
Þegar Jón á Hofi er nú horfinn sjónum, hvarflar
hugurinn að samveru okkar og samskiptum.
Minningarnar um þennan hrekklausa og góða
dreng eru bjartar og ylríkar. Því verður kveðja
mín: Vertu blessaður og sæll vinur, og hjartans
þökk fyrir kynni okkar.
Blessun drottins fylgi þér á nýjum leiðum.
Helgi Símonarson
Islendingaþættir