Íslendingaþættir Tímans - 09.03.1983, Blaðsíða 5

Jón I. Bjarnason,
ritstjóri frá Álfadal
Fitddur 8. júní 1921
Dáinn 10. feb. 1983
Febrúarnótt. Stjörnublik og leiftur norðurljósa
um allt loft.
Frost og heiðrfkja yfir hálendi Islands, hægur
blær andar við suður, bjarmi við hafsbrún, sem cr
skör bláma himinsins þessa kyrru miðsvetrarnótt.
Þessi nótt var hin síðasta hjá Jóni vini mínum og
æskufélaga hér í heimi.
í þann mund er hin glófagra morgungyðja nýs
dags, var að rísa af beði yfir fjarlægum austur-
fjöllunum, var hann allur.
Jón Ingibcrg Bjarnason var fæddur að Álfadal
á Ingjaldssandi 8. júní 1921. Foreldrar hans voru
þau Jóna Guömundsdóttir frá Tröð í Önundarfiröi
og Bjarni ívarsson frá Kotnúpi í Dýrafirði.
Var liann þeirra elsta barn at' fimm sem þau
eignuðust.
Jón var sín barns- og ungdómsár á Áifadal þar
til hann flutti með fjölskyldu sinni 17 ára að
Elliðakoti í Mosfellssveit.
Hann var tvo vetur í Hcraðsskólanum að Núpi,
á Bændaskólanum á Hvanneyri, í Samvinnu-
skólanum og á lýðskóla í Svíþjóð.
Jón haföi alhliða menntun og var vel búinn
undir lífsstarf.
Auk þess vel af Guði gerður, drengskaparmað-
ur. gáfaður og glæsimenni að allri gerð. Hans
ævistarf var fyrst og fremst við kaupsýslu og
Verslunarstörf. Fyrst við sinn einkarekstur og
síðan sem ritstjóri blaðsins „Verzlunartíöindi" og
starfsmaður Kaupmannasamtaka lslands. En
kunnastur mun hann þó vera af fararstjórn og
ferðamálum hvers konar, sem hann stundaði
mjög mikið alla tíð.
Fyrst á vegum Ferðafélags íslands og síðar sem
einn af stofnendum og stjórnarmaðúr í Utivist.
Hann kunni vel að meta mikilúðleik og tign
■slenskra öræfa. var í hópi kunnustu manna á
þeim slóðum. Einn þekktasti hópfararstjóri á
Islandi í dag. Traustur. fróður og allra manna
skemmtilegastur og náttúruskoðari af guðsnáð.
Félagsmál hverskonar lét Jón sér mikluskipta.
Allt frá barnsaldri. má segja, lenti hann í
hringiðu þeirra og jafnan í forvstusveit og sómdi
sér þar vel.
Enda fæddur félagsmálamaður og drakk þau í
sig með móðurmjólkinni heirna á Álfadal. Bjarni
Ivarsson var hugsjónamaður. maður félagsmála
°g samstarfs. sem frelsishreyfing aldamótanna
skilaði inn í íslcnskt þjóðlíf, ásamt fleiri góðum
fnönnum.
Hann var góður íundarmaður. orðsnjall í besta
úgi er hann steig í ræðustól á mannþingum.
Agætur upplesari og orðgnótt íslensks máls lék
honum á tungu. Þau hjón voru samstiga um að
shapa menningarheimili f orðsins fyllstu merk-
ingu.
‘ilendingaþættir
Þar var ekki auður í garöi, fremur gn hjá ungu
fólki. sem stofnaði til heimilishalds í skugga
nýafstaðinnar hcimsstyrjaldar'.
En þau hjón létu aldrei brauðstritið og baslið
smækka sig. eða byrgja sólarsýn. Úr slíkum
jarðvegi var Jón sprottinn'.
Snertuspölur var milli heimila okkar. Lítil
bergvatnsá skipti löndum, sem aldrei óx svo. að
hún hindraði vinafundi.
Hann átti hcima vestan en ég austan megin
dalsins. Rótgróin vinátta var milli hcimilanna,
scm hefir gengið í erföir.
Feður okkar voru áldavinir, sem aldrei bar
skuggá á. Þcim varoft skrafdrjúgt um mál líðandi
stundar. hvort sem þau voru fjær cða nær. Hvar
sem þau voru rædd yfir kaffibolla eða hittst úti í
túnfæti. Eg minnist margra slíkra saififunda og
samvinnu. Ég minnist vornáttanna sem þeir
plægðu kálgaröana. Vcðrið var gott og það lá cf
til vill ekki mjög mikið á. Það voru teknar góðar
hvíldir eflir nokkra plógstrengi. sest undir garð-
vegginn, tekin upp tóbakspontan.henni slcgið í
girðingastaur fast eða laust éftir því hvaða mál var
á dagskrá. Hvort það voru sveitarmál. einhver
umsvif Jónasar frá Hriflu í stjórnmálunum, eða
þá fall einhvers keisaradæmisins úti í heimi. Eða
öðrum hafi dottið í hug snjöll vísa, sem þurfti að
bera undir hinn. Við Jón vorum nærri og hlustuð-
um á.
Sátum á kálgarðsveggnum, snoöklipptir í stutt-
buxum ef til vill á nýbryddum kúskinnsskóm og
horfðum á hitamóðuna af honum Lýsing og
honum Glóa. líða út í milda vornóttina.
Tíminn leið fljótt. Tími bernsku og leikja-tími
horna og skelja - tími hjásetu og smalamennsku.
Ég held að alltaf hafi verið sólskin á daginn og
á eftir komu tunglskinsbjartar nætur. Áöur en
varði, voru bernskuárin að baki.
Tími æsku og ungdómsára riðinn í garö.'Tími
starfs og leikja.
Kappræður stóðu fram á nótt á ungmennafél-,
agsfundum og skrifaðar voru hcimspekilegar rit-
gerðir í félagsblaðið „Ingjald".
Við vorum farnir að eiga vingott við Ijóðadísina
á laun og hún hlustaöi stundum á okkur. Smá-
kvæði urðu til um sólina og vorið um fífil í túni
og fjólu í lautu - um lind í grænum hvammi og
dögg vomætunnar að ógleymdri ástinni.
Angurvær Ijóð urðu til á síðkvöldum þegar
heiðlóan var komin af heiðum og hópáði sig í
túnfætinum. Hálfur máni kókti lágt á suðurhimni,
og senn leið að þeim tíma er kaupakonur
sveitarinnar hyrfu á braut brúnar á vanga og með
blik í augum eftir sólsterkju sumarsins.
Það slógu lítil hjörtu í ungum brjóstum í
algleynris unaði.
Hljómþýður strengur ómaði í hljómkviðu
lífsins.
Við urðum samferða í héraðsskólann á Núpi og
áttum þar saman tvo vetur meö elskulegu ungu
fólki og ógleymanlegum kennurum.
Tími náms, starfs og þroska og nýjum viðhorf-
um til lífsins.
Oft urðu sunnudagskvöldin of stutt við kapp-
ræður á Gróandafundum hjá þessu unga fólki og
viö urðum að fá hluta af nóttinni líka. Eftirlætis
námsgrein okkar Jóns var íslenska og íslenskur
stíll.
Ótrúlega oft gerðist það hjá okkur félögum að
undir stílnum stóð skrifað mcð rauðu bleki með
hendi séra Eiríks; Góður stíll.
Eftir veruna á Núpi fóru breyttir tímar í hönd.
Ár og dagar liðu milli samfunda. Alvara lífsins og
skyldur stóðu okkur í fang.
Við urðum hcimilisfeður, eignuðumst konur og
börn. Ég var kyrr í sveitinni hcima, en Jón átti sitt
heimili og sinna í Reykjavík.
Kona hans er Lilja Maríusdóttir ættuð austan
úr Fljótshlíö.
Kona mikillar gerðar. Falleg kona. með augu
scm eru speglar göfugrar sálar. Þau eiga sex born,
Eyjólf, Bjarna, Vigdísi, Þuríði, Guðmund og
Björn. Ég og fjölskylda mín höfum barið þar að
dyrum á Langholtsvegi 131 hvort sem veriö hefir
á nóttu eða degi þegar við höfðum verið á ferð hér
syðra, enda þau skilyrði sett af þeim hjónum.
Þangað hefir verið gott að koma. Andi
menningar og manndóms scm við þekktum frá
Álfadal var þar í öndvegi. Nú hafði Lilja bætt
5