Íslendingaþættir Tímans - 18.03.1983, Qupperneq 13

Sjötugur
Daníel Ágústínusson
aðalbókari, Akranesi
Það var veturinn 1934, að útvarpað var kvöld-
vöku frá Héraðsskólanum á Laugarvatni. Héraðs-
skólarnir voru þá umdeildir, ekki hvað sízt
Laugarvatnsskólinn. Á kvöldvöku þessari flutti
ungur Eyrbekkingur ræðu með þeim ágætum, að
hún vakti mikla eftirtekt þeirra sem á hlýddu.
Þessi á ungi ræðumaður er sjötugur í dag, Daníel
Ágústínusson, aðalbókari við bæjarfógetaem-
bættið á Akranesi. Hann erfæddur að Eyrarbakka
18. marz 1913. Foreldrar han's voru hjónin
Ágústínus Daníelsson, bóndi í Steinskoti.og ingi-
leif Eyjólfsd. Daníel lauk námi frá Héraðsskólan-
um á Laugarvatni 1934 og kennaraprófi frá
Kennaraskóla íslands 1936.
Þá tók hans samfelldi starfsdagur við. sem óslitið
hefur staðið síðan. mcð sérstökum ágætum. þó
ekki hafi hann farið eftir einum og sama farvcgi.
Daníel gerðist kennari við Héraðsskólann að
Núpi í eitt ár 1936- 37. Næst varð hann kennari
við barna- og unglingaskóla í Stykkishólmi og
Gagnfræðiskóla Austurbæjar 1947- 54.Daníel
reyndist laginn ogduglegur kennari, sem nemend-
ur náðu góðum námsárangri hjá, almennt virtu
þeir hann og mátu. Þegar Daníel hætti kennslu í
Stykkishólmi 1939 er hann ráðinn erindreki Fram-
sóknarflokksins. Hann var fyrsti maðurinn, sem
ráðinn var til þcssti trúnaðarstarfs hjá Frámsóknar-
flokknum. Hann starfaði að málefnum flokksins
af sama áhuga og heiöarlcika. sem einkcnnt hafa
störf hans alla tíð. hlífði sér hvergi við ferðalög né
annað, er starfi hans fylgdi. Þó skoðanir væru
skiptar á stundum innan flokksins um menn og
málefni, þá túlkaði Daníel í þeim atriðum það
sem hann taldi réttast. og flokknum fyrir beztu og
vann sem erindreki Framsóknarflokknum óvenju
mikið starf. Hann kynntist flokksmönnum um allt
land og hefur yfirleitt notið trausts þeirra og
virðingar síðan. Eitt af þcim nýmælum, sem
Daníel kom í framkvæmd, var fræðslunámskeið
um stjórnmál. Ég var einn þeirra, sem naut
þeirrar kennslu. sem framfór á námskeiði þess og
minnist ég þeirra stunda með þakklæti og gleði.
Eg mun hér ekki gcra frekari grein fyrir störfum
hans sem erindreka flokksins.
Árið 1954 verða alger þáttaskil í lífi Daníels. þá
hættir hann kennslustörfum algerlega og gcrist
hæjarstjóri á Akranesi. Hann flytur þangað með
fjölskyldu sína og hefur verið þar búsettur síðan.
Það var okkur samherjum og vinum Daníels
Ijóst. að þar biðu hans mörg og vandasöm
verkefni. Hins vegar kviðum við því ekki , að
dugnaður hans mundi ekki duga til að koma þeim
í tramkvæmd. enda rcyndist þaö svo.
Stærsta verkefnið. sem framkvæmt var þá á
Akranesi. var hafnargcrðin. Fram að þeim tíma
hafði höfnin á Akranesi veriðopin. þannigaðekki
'ar skjól í höfninni fyrir flotann í stórviðrum. Með
hafnargerð þeirri. sem framkvæmd var á árunum
1955- 56. var höfninni lokað. Framkvæmdin þá
var stefnumarkandi og þær framkvæmdir. sem
íslendingaþættir
síðar hafa verið gerðar í höfninni og ennþá eru í
framkvæmd eru frjimhald þessarar framkvæmdar
í samræmi við stækkun flotans og þess takmarks,
að hahn væri í skjóli þó úti fyrir væri rok og
stórsjóar. I þessum áfanga hafnarframkvæmdar
var bvggð scmentsbryggja og bátabryggjan.
A þessum árum var lögð vatnsveita úr Hafnar-
fjalli til Akranesskaupstaðar, sem ennþá er búið
við, en cndurbætur hafa verið gerðar sérstaklega
er varðar hreinsun.
Gagnfræðaskóli Akrancss var upphaflega reist-
ur á bæjarstjóraárum Daníels, svo og starfs-
mannahús sjúkrahússins og einhver viðbót við
það. Ennfremur voru að sjálfsögðu lagðar nýjar
götur vegna fólksfjölgunar í bænum. þó ekki væri
þá farið að stcypa þær fyrr en síðar.
Það sem einkenndi störf Daniels sem bæjar-
stjóra var traust og reglusemi í stjórn fjármála
bæjarins.
Ekki ætla ég mér að halda því fram, að Daníel
hafi reynzt öllum öðrum fremri í* rcglusemi og
aðgæzlu í fjármálastjórn. Ég hefi hins vegar fyrir
mér álit gagnmerks manns, sem þekkir vel til
starfs hans á þessum sviðum. Hann hefur sagt í
mín cyru og fleiri. að engan þekkti hann fremri
Daníels um aðgætni og reglusemi í stjórn fjármála
á vegum bæjarfélagsins slík fyrirmvnd hafi hún
verið.
Þcgar Daníel gerðist bæjarstjóri á Akranesi,
hafði Alþýðuflokkurinn forustu fyrir bæjarstjórn-
ar meirihlutanum eða þrjá fulltrúa af 5 og 405
atkvæði. Framsóknarflokkurinn hafði aðeinseinn
fulltrúa og fæst atkvæði eða 172, Alþýðubandalag-
ið hafði einnig einn fulltrúa í bæjarstjórninni en
eitthvað fleiri atkvæði.
Við vinir og samherjar Daníels höfðum nokkrar
áhyggjur af því, að hans pólistíski styrkleiki skyldi
ekki vera meiri í bæjarstjórn Akraness en raun
varö á. Ekki vcröur annað talið, en samkomulag
mpirihlutans hafi gengið snuðrulaust fyrstu
Danícls sem bæjarstjóra, cn á því varö breyting.
Árið 1959 um vorið urðu Alþingiskosningar, þær
síðustu í gömlu kjördæmunum. Þá hætti hinn
vinsæli þingskörungur Pétur Ottesen þing-
mennsku sinni eftir ein fjörutíu og þrjú ár.
Eftirmaður Péturs í framboði fyrir Sjálfstæðis-
flokkinn var Jón Árnason, útgerðarmaður á
Akranesi, vclmetinn og vinsæll maður, sem átti
eftir að reynast farsæll þingmaöur. Hann hlaut
kosningu með 880 atkvæðum. Hins vegar hlaut
frambjóðandi Framsóknarflokksins, Daníel Ág-
ústínusson, 846 atkvæði.
Ekki orkar það tvímælis að þessi koningasigur
Daníels vakti mikla athygli og sýndi hvað dugnaö-
ur hans samvizkusemi í starfi og hyggindi höfðu
skapað honurn mikið traust, þó ckki nægði það
honum til sigurs.
Hins vegar haföi hlutur Álþýðuflokksins rcynzt
rýrari í þessari kosningu en gcrt hafði verið ráð
fyrir.
í haustkosningu 1959 var Daníel í þriðja sæti á
lista Framsóknarflokksins í Vesturlandskjör-
dæmi. Fyrsti varaþingmaður Framsóknarflokksins
á Vesturlandi var hann árin 1959- 78 og sat alls
sex sinnum á Alþingi. Vcrt er að vckja athygli á
því, að þótt Daníel skipaði aljdrei ncma varaþings-
sæti þrátt fyrir sinn dugnað og hæfileika, _var
hann og cr cnnþá liinn sami flokksmaður, scin
alltaf lagði flokknum það lið, er hann kunni bezt.
Fyrir hans sönnu og drengilcgu framkomu í
stuðningi sínum við Framsóknarflokkinn og fram-
bjóðendur hans á Vesturlandi færi ég honurn
sérstakar þakkir.
Stjórnmálaþátttaka Danícls með framboði í
Borgarfirði og síðar á Vesturlandi varð til þess, að
samstarfið um bæjarstjórastarfið á Akranesi rofn-
aði og Daníel var sagt upp bæjárstjórastarfinu
fvrirvaralaust síðsumars 1960. Kratar mynduðu
þá meirihluta mcð Sjálfstæðisflokknum. í þessari
grein ætla ég ekki að rcka það mál frekar, en vek
þó athygli á tve'nnu. Engin sök var framborin á
hcndur Daníel. Þó hann viki úr sæti bæjárstjóra
samdægurs sannaði það til viðbótar því, sem áður
cr framtekið, hvað festa og reglusemi í fjármáia-
stjórn hans var traust, að ekkcrt skyldi þar
finnanlcgt, sem hatt var að hengja á.
Ég minni einnig á fund þann, sem haldinn var
á Akranesi afþessu tilefni. Þaðvakti athygli mína,
hvað fundurinn var fjölmennur. hófsamur og
rólegur. Sérstaka athygli vakti ró og festa í ræðu
Daníels, hún var slík, að hún gleymist ekki.
Þrátt fyrir þetta áfall, sat Daníel rólegur í
störfum á Akranesi. Hann gerðist nú aðalbókari
hjá bæjarfógcta 1961 og hefur gengt því starfi
síðan með ágætum. Hann gcrðist bæjarfulltrúi
1962 og bæjarráðsmaður samtímis. Hefur hann
gegnt því til bæjarstjórnarkosninga síðastliðins
13