Íslendingaþættir Tímans - 26.05.1983, Blaðsíða 4

Jóhannes Davíðsson
Neðri-Hjarðardal í Dýrafirði
Fæddur 23. september 1893
Dáinn 21. apni 1983
Einn af alþekktustu Vestfirðingum Jóhannes
Davíðsson frá Neðri-Hjarðardal er lafinn. Hann
dó á Blönduósi á sumardaginn fyrsta 21. apríl
1983. Hann var fæddur að Álfadal á Ingjaldssandi.
Hann var 6 árum eldri en ég og man ég hann
nokkuð t.d. á efstu bernsku árum hans, sem
áhorfandi á fyrstu árum þessarar aldar okkar og
frumbernsku minnar. Man ég æskufólk á Ingjalds-
sandi, hversu margt það var og vel gert. Allt átti
það góða foreldra og eftir getu fyrirhyggjusama.
Foreldrar Jóhannesar, Davíð Davíðsson og Jó-
hanna Jónsdóttir, voru þar í fremstu röð hús-
bænda þeirra ára. Davíð var þekktur fyrir vinnu-
lagni og traustur í öllum viðskiptum. Bæði þau
hjón höfðu kynnst Kristjáni kennimanni á Kirkju-
bóli í Valþjófsdal, Önundarfirði, manni Gróu
Greipsdóttur, en Jóhanna var bróðurdóttir hans
og hann var fóstri hennar frá 16 vikna aldri.
Kristján var ættaður frá Ketildölum í Arnarfirði,
snilldar lestrar- og reikningskennari og auðugur af
manndyggðum og öflugri kristinni trú. Heimili
Jóhannesar fannst mér bera með sér einkenni
nefndra forfeðra.
Haustið 1906. man ég að þessi sonur hjónanna
í Álfadal, á að fara í barnaskóla norður í
Bolungarvík og vera í heimili Jóhannesar Jensson-
ar formanns og frænda í Bolungarvík. Móðir mín
í Hrauni og Jóhanna í Álfadal voru fóstursystur
og komu þær oft hvor til annarar og ræddu um
drenginn í barnaskólanum í Bolungarvík og
hugsaði maður þá að gaman hlyti að verða stór og
fara í skóia. En hvað var skóli? Eitthvað ævintýri.
Jóhannes kom vorið 1907 til fermingarinnar og
virtum við hann, ungir strákarnir, kominn úr
skólanum á nýjum fötum og dönskum skóm og í
samræðum vissi hann svo margt, mundi margt og
sagði vel frá. 1908 er U.M.F. Vorblóm stofnað
að tilhlutan Guðmundar frá Mosdal. Meðal
Vorblóms-félaganna, myndaðist strax sterkur og
þroskamikill áhugi til að duga hverju máli vel,
taka þátt í ræðu og rituðu máli og þar gafst
Jóhannesi hin ávaxtaríkustu átök við ræðu-
mennsku og ritleikni, sem hann efldi stöðugt og
naut til hins síðasta dags. Jóhannes var einn af
duglegustu nemendum Núpsskóla, seinna var
hann í skólanefnd hans lengi. Þannig var Álfadals-
fjölskyldan meira en hlutgeng í öllu er horfði til
framfara og dáða og má þar nefna söngáhuga
Guðjóns bróður hans og Vilborgar systur þeirra,
að öðrum ónefndum ungs fólks af Ingjaldssandi.
1911 fóru þeir bræður Guðjón og Jóhannes að
Hvanneyri til náms ásamt Ingimar Jóhannessyni
skólastj. og Bjarna ívarssyni, allir úr sömu sveit,
Mýrahreppi í Dýrafirði. Mun ég áræða að segja
að þeir hafi haldið vel hlut sínum í námi, dugnaði
öllum og öðru er prýddi unga sveina með
framkomu sinni og áhuga.
Landbúnaðarmálin hrifu hinn unga mann og
engu síður félagsmálin bænda og sveitanna. Þeir
4
bræður Kristján og Jóhannes gerast bændur í
Neðri Hjarðardal 1915-1916, búa félagsbúi, með-
an báðir bjuggu. Voru störf þeirra öllum ungum
bændum til fyrirmyndar vegna hirðusemi, nýtni í
hvívetna, sígandi lukku með afrakstur ræktunar
túngrasa og jarðepla.
Þetta er af heimilisþætti Jóhannesar, en hinn
þátturinn er af félagsmálum hans á víðari starfs-
velli, er mörgum kunnur, svo þekktur var hann
um allt land.
Á þingum naut hann sín vel, ötull málsvari
hugsjóna sveitalífsins, fólksins í landinu og einnig
var hann mikið fyrir dýrin og meðferð þeirra í
fóðrum og afurðum. Störf Jóhannesar í félagsmál-
um dreifbýlisins, eru nær óteljandi. Hann var með
stofnun þeirra margra, meðstjórnandi og formað-
ur þeirra sumra, eftir að Kristinn Guðlaugsson,
oddviti og bóndi á Núpi, lét af störfum t.d. einn
af stofnendum K. Þing., síðar formaður Ræktun-
arfél. V-ísafj. í stjórn Búnaðarsambands Vest-
fjarða, átti sæti á Búnaðarþingi, formaður naut-
gripafélags Mýrahrepps, auk margra ráða og
nefnda, fyrir hið opinbera, er hann starfaði fyrir
á margvíslegum grundvelli. Þá má nefna trúnað-
armaður um mælingu jarðbóta bænda. Fyrir öll
þessi störf varð hann landsþekktur og minni ég á
sérstaklega, bændafarirnar, sem hann léði lið
ásamt öðrum mönnum. Hvar sem hann kom var
hann mjög skemmtinn, sögufróður og sagði
dæmalaust vel frá, enda minnið frábært og
talandinn ágætur. Vel hefði hann sómt sér í hópi
lærðra manna fyrir orðgnótt og hyggni til góðra
ráða fyrir land og þjóð.
Jóhannes var ekki fjölskyldumaður og átti ekki
börn, en eins og hann sagði sjálfur „Ástin mín var
ekki nema hálf og engin vildi móðir hennar vera“,
en hefði svo verið.þá ætti þjóðin e.t.v. nýjan
Jóhannes.
Kristján og Jóhannes voru bændur meðan
starfsaflið var til staðar, en létu jörð og bú í
hendur Bjama sonar Kristjáns, eftir að heilsa
Kristjáns bilaði og hann dó. Jóhannes starfaði
með frænda sínum að heyskap og leit til kinda á
meðan hægt var, en svo fór sjónin að bila og
smáminnka, svo hann gat ekki lesið. Fluttist hann
þá austur í Húnaþing að Blönduósi til Valgerðar
bróðurdóttur sinnar og dó þar 21. apríl s.l.
Mér finnst þegar ég fer nú um heimaslóðir og
Dýrafjörð vanti mig svo mikið, þegar Davíðs-
bræðurnir eru horfnir og ekki heyrist til þeirra,
fögur félagsleg ávörp, er yljuðu manni svo á
mörgum samferða áratugum.
Jóhannes kæri vinur. Þessir kæru liðnu dýrðar-
dagar eru liðnir og dýrð mun fylgja þér í þá nýju
fegurstu Hjarðardali, er þú hefur nú eignast. f
Guðs friði.
Guðm. Bemharðsson,frá Ástúni
t
Samherjar kvaddir
Með fárra daga millibili voru bornir til grafar
tveir menn sem áratugum saman voru í fremstu
röð þeirra sem héldu upp merki Framsóknar-
flokksins í Vestur-lsafjarðarsýslu. Hvor um sig og
báðir saman voru þeir ágætir fulltrúar þeirrar«
kynslóðar sem gerði Framsóknarflokkinn það afl
sem skipti sköpum um örlög íslensku þjóðarinnar
þegar heimskreppan mikla varð mörgum þjóðum
ógurleg martröð á fjórða tug þessarar aldar.
Framsóknarflokkurinn vestra var í sárum þegar
Bændaflokkurinn hafði verið stofnaður og Ásgeir
Ásgeirsson, vinsæll og virtur þingmaður, varutan
flokka. Þá var það mjög að vonum að margur
stæði ráðvilltur og vissi ekki að hverju helst skyldi
halla sér. Þá stóðu þeir einir eftir með Framsókn-
arflokknum sem lögðu málefnalegt mat á viðhorf-
in og höfðu pólitíska sannfæringu. Sá kjarni var
ekki stór, en það var góður kjarni. Með því fólki
var gott að vinna. Og því eru það margar
minningar sem sækja á hugann þegar þeir sem þar
stóðu fremstir eru kvaddir.
Hér er heldur ekki um að ræða flokksmál og
flokksstarf inn á við eingöngu eða í þröngri
merkingu. Þessu flokksstarfi tengist með ýmsum
hætti mál héraðsins í heild, félagsstörf og menn-
ingarlíf. Þeir sem þar stóðu fremstir og dugðu best
tengjast því á ýmsa vegu ævi og sögu okkar hinna.
Ég bið íslendingaþætti Tímans að geyma fyrir
mig fáein kveðjuorð um þessa horfnu samherja.
íslendingaþaettir